Karl Viktor von Bonstetten

Karl Viktor von Bonstetten (ur. 3 września 1745 r. w Bernie; zm. 3 lutego 1832 r. w Genewie) - szwajcarski pisarz, filozof i polityk. (wyznania ewangelicko-reformowanego)

Karl Viktor von Bonstetten
Karl Viktor von Bonstetten.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Karl Emanuel (1706-73), wójt w Buchsee, rajca miejski (1753); matka Marie Elisabeth von Erlach; - ożenił się w 1776 r. z Marie von Wattenwyl; wnuk Karl Gustav (1816-92), archeolog.

Życiorys ↑

Karl Viktor von Bonstetten otrzymywał prywatne lekcje w Bernie, Yverdon i Genewie. Studiował w Genewie (1763-66) u Charles'a Bonnet'a (1720-1793), w Lejdzie (1768-69), w Cambridge (1769-70) i w Paryżu. W latach 1773-74 odbył także podróż do Włoch.

Od 1775 r. był w Bernie członkiem Wielkiej Rady, a w latach 1787-93 wójtem w Nyon. Po upadku starego patrycjatu w Bernie udał się w 1798 r. na emigrację do Kopenhagi, gdzie spędził trzy lata. Pod wpływem Friederike Brun (1765-1835) i Madame de Staël (1766-1817) rozwinął się jego talent pisarski. Najpierw pisał w języku niemieckim, a po osiedleniu na stałe w Genewie w 1803 r. w języku francuskim.

 Karl Viktor von Bonstettenjest typowym szwajcarskim patrycjuszem XVIII wieku. Urzeczywistniał polityczne, pedagogiczne i moralne nurty swojego czasu. Jako przedstawiciel dwóch kultur został ogniwem łączącym łacińską i germańską literaturę. Utrzymywał kontakty m.in. z Johannesem von Müllerem (1752-1809), Friedrichem von Matthissonem (1761-1831), Benjaminem Constantem (1767-1830), Jean'em de Sismondi (1773-1842) i Johannem Peterem Eckermannem (1792-1854). Ponad 4.000 jego listów zostało opracowanych i od 1996 r. są wydawane w obszernej edycji Petera i Doris Walser-Wilhelm Bonstettiana. Listy te, pełne trafnych obserwacji, mają duże znaczenie dla historii literatury i polityki.

Dzieła (wybór) ↑

  • Briefe über ein schweizerisches Hirtenland. 1782.
  • Kleine Schriften 4 tomy, 1799-1801.
  • Voyage sur la scène des six derniers livres de l'Énéide. 1805.
  • Études de l'homme, ou recherches sur les facultés de sentir et de penser. 2 tomy,1821.
  • La Scandinavie et les Alpes. 1826.

Literatura ↑

  • Georg von Wyß: „Bonstetten, Carl Freiherr von” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 3, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 135-137 (online).
  • Marie Herking: „Bonstetten, Carl Victor Freiherr von” Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 450 (online).

Linki ↑

Autor: Roman Penkała