Johann Christoph Friedrich GutsMuths

Johann Christoph Friedrich GutsMuths (także Guts Muths lub Gutsmuths; ur. 9 sirpnia 1759 r. w Quedlinburgu; zm. 21 maja 1839 r. w Ibenhain k. Waltershausen) - niemiecki pedagog i współzałożyciel gimnastyki. (wyznania ewangelickiego)

Johann Christoph Friedrich GutsMuths. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Johann Andreas Gutsmuth (1725-1773); matka Barbara Margarethe Öhme (ur. 1737); - ożenił się w 1797 r. z Johanną Sophią Eckardt, córką pastora z Bindersleben k. Erfurt i siostrzenicą Christiana Gotthilfa Salzmanna; miał 8 synów (2 wcześnie zmarło) i 3 córki (1 wcześnie zmarła).

Życiorys ↑

GutsMuths uczęszczał do gimnazjum w Quedlinburgu. Po śmierci ojca został nauczycielem i wychowawcą przyszłego geografa, Carla Rittera. W tym czasie zajmował się kwestiami pedagogiki i czytał pisma Johanna Bernharda Basedowa. W latach 1779-1782 studiował w Halle teologię i uczęszczał przy tej okazji na wykłady o pedagogice Ernsta Christiana Trappa. W 1782 r. wrócił jako nauczyciel do domu Rittera. W 1785 r. Carl Ritter i jego brat zostali przyjęci do Philanthropinum , placówki Salzmanna w Schnepfenthal. Salzmann poznał talent pedagogiczny towarzyszącego im młodego GutsMuthsa i zatrudnił go jako nauczyciela geografii, tzw. technologii, języka francuskiego i gimnastyki. GutsMuths opuścił Schnepfenthal kilka miesięcy przed swoją śmiercią.

Od początku swojej działalności w Schnepfenthal zajmował się oprócz nauczania także problemami pedagogicznymi. W tym kontekście zaczął najpierw bardziej praktycznie, a później także teoretycznie poświęcać się nauczaniu gimnastyki jako ćwiczeniu ciała. Już po dwóch latach pracy w Schnepfenthal wprowadził następujące ćwiczenia: bieganie, woltyżerka, skok przez rów (skok w dal), skok nad kijem, którego wysokość może być regulowana (skok wzwyż), forsowny marsz, rzut do celu, przejście po desce (równoważnia), podnoszenie ciężarów, jazda na łyżwach i sankach. Pierwszym wynikiem jego rozważań teoretycznych było pismo Gymnastik für die Jugend (1793), które zostało przetłumaczone na język duński, angielski, francuski, holenderski, włoski i grecki. W piśmie tym przedstawił liczne przyczyny, z powodu których warto uprawiać gimnastykę, przy czym też powołał się na opinie lekarzy. Szerokie uznanie znalazły także jego pisma o pływaniu i o grach.

Główną zasługą GutsMuths jest zapewnienie ćwiczeniom fizycznym uznanego miejsca w wychowaniu dzieci i ukształtowanie poglądu, że gimnastyka służy pielęgnacji ciała i ducha. Oto kilka jego myśli zawartych w Gymnastik für die Jugend:

»Jeśli zmalały lojalności i wiara, siła charakteru, niezłomna miłość, wesołość, obecność ducha, odwaga i prawdziwy sens człowieka: to wina nie leży po stronie współczesnego ducha kultury; lecz w większej części w zaniedbaniu wychowania fizycznego, w braku wzmocnienia i ćwiczenia świata młodych ludzi, w istotnym rozpuszczonym stylu życia.« (s. 59)

»Uczycie religii, uczycie obowiązków obywatelskich, ale nie patrzycie na wasze ciało i jego kształtowanie.« (s. 11)

W książce Spiele zur Übung und Erholung des Körpers und Geistes tak napisał:

»Aby zdobyć serca dzieci, należy z nimi bawić się; ciągły poważny, napominający ton może wzbudzić poważanie i szacunek, ale nie otworzy tak łatwo serca dla naturalnej, nieuprzedzonej przyjaźni i szczerości. Najczęściej jest się tylko otwartym wobec swoich rówieśników, a osobliwy pogląd starszych i z wyższych klas czyni nas zachowawczymi wobec nich (utrzymujemy dystans wobec nich), dlatego przyłącza się równe tak chętnie do równego.« (s. 20)

GutsMuths z pewnością należy do znaczących prekursorów gimnastyki w historii pedagogiki. Wywarł też wpływ na propagowanie gimnastyki w szkołach, czego przykładem może być "ojciec gimnastyki", Friedrich Ludwig Jahn, który w 1807 r. przebywał w Schnepfenthal, i zawdzięcza spotkaniu z GutsMuthsem swój impuls do gimnastykowania. Pisma jego wywarły także wpływ na Franza Nachtegalla i Per Henrika Linga.

Dzieła (wybór) ↑

Literatura ↑

Linki ↑