Christian Gotthilf Salzmann

Christian Gotthilf Salzmann (ur. 1 czerwca 1744 r. w Sömmerdzie; zm. 31 października 1811 r. w Schnepfenthalu, dzisiaj część Waltershausen) - niemiecki pastor ewangelicki i pedagog. W 1784 r. założył filantropijną placówkę edukacyjną Schnepfenthal koło Gotha.

Christian Gotthilf Salzmann
Christian Gotthilf Salzmann.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Christian (1715-1771), z Schwerstedt k. Straußfurtu, pastor w Sömmerdzie i Erfurcie; matka Rahel Margaretha Sibylla Braun (1724-1794); - ożenił się z Sophią Magdaleną Schnell (1756-1810); miał 6 synów i 9 córek.

Życiorys

Po początkowej nauce w rodzinnym domu uczęszczał w latach 1756-1758 do szkoły łacińskiej w Langensalzu. W 1761 r. rozpoczął studia teologiczne w Jenie. W 1768 r. został pastorem w Rohrbornie, a w 1772 w kościele Andreaskirche (kościół Andrzeja) w Erfurcie, gdzie zebrał doświadczenia duszpasterskie i społeczno-pedagogiczne. W czasie pobytu w Erfurcie kierował się poglądami teologów oświecenia Johanna Joachima Spaldinga i Johanna Augusta Ernestiego oraz Gottfrieda Lessa. W 1778 r. napisał pierwszy z ośmiu tomów Unterhaltungen für Kinder und Kinderfreunde, w 1780 ukazała się książka Krebsbüchlein, oder Anweisung zu einer unvernünftigen Erziehung der Kinder, w której skrytykował nietypowe praktyki wychowawcze panujące w tamtym okresie i wskazał błędy, których powinni unikać rodzice.

Książką Lieber die wirksamsten Mittel, den Kindern Religion beyzubringen (1780) doprowadził do dyskusji o poglądzie religijno-pedagogicznym, który dawał edukacji pierwszeństwo przed wiedzą religijną. Znalazła ona aprobatę w gronie pedagogów, ale została odrzucona przez władze kościelne jako "heretycka".

W latach 1781-1784 pracował jako nauczyciel religii w założonej przez Johanna Bernharda Basedowa placówce edukacyjnej Philanthropin w Dessau. Tutaj nawiązał kontakt z Friedrichem Eberhardem von Rochowem , który w swoich dobrach zakładał szkoły ludowe. Jako nauczyciel religii napisał tutaj dwie części Moralisches Elementarbuch (1782/83), która miała wesprzeć religijne wychowanie 6-8 latków oraz w książce Conrad Kiefer oder Anweisung zu einer vernünftigen Erziehung (1796) przedstawił romantyczny obraz wychowywania i przez to stał się znany jako niemiecki Jean-Jacques Rousseau. Do książki Moralisches Elementarbuch ryciny wykonał Daniel Chodowiecki.

W 1784 założył własną taką instytucję w Schnepfenthal. Jego współpracownikami byli tu m.in. Johann Christoph Friedrich GutsMuths, Bernhard Heinrich Blasche, Carl Ritter i Johann Matthäus Bechstein. Jako ostatnia tego typu placówka w Niemczech prowadzona była do końca 2 wojny światowej przez rodzinę i od 2001 r. mieści pod nazwą "Salzmannschule Schnepfenthal" gimnazjum z internatem o profilu językowym. Praca wychowawcza Salzmanna znalazła uznanie w całej Europie i wywarła wielki wpływ na koncepcje pedagogiczne.

Dzieła (wybór)

  • Unterhaltungen für Kinder und Kinderfreunde, 1778.
  • Anweisung zu einer, zwar nicht vernünftigen, aber doch modischen Erziehung der Kinder , 1780.
  • Gottesverehrungen, 1783.
  • Die ältesten Geschichten der Bibel für Kinder in Erzählungen auf Spaziergängen , 1784.
  • Noch etwas über die Erziehung nebst Ankündigung einer Erziehungsanstalt , 1784.
  • Ueber die heimlichen Sünden der Jugend, 1785.
  • Nachrichten für Kinder aus Schnepfenthal, 1787.
  • Bibliothek für Jünglinge und Mädchen , 1787.
  • Conrad Kiefer, oder Anweisung zu einer vernünftigen Erziehung der Kinder, 1796.
  • Der Himmel auf Erden , 1797.

Literatura

Linki