Theodor Gottlieb von Hippel Młodszy

Theodor Gottlieb Hippel (od 1790 von Hippel; ur. 13 grudnia 1775 w Gierdawach (obecnie Żeleznodorożnyj); zm. 10 czerwca 1843 w Bydgoszczy) − pruski polityk, prawnik, autor odezwy Fryderyka Wilhelma III An Mein Volk (1813), promotor wielu liberalnych idei politycznych. Jako jeden z pierwszych w XIX w. opowiadał się w piśmie Vorwärts oder rückwärts in der Juden-Emanzipation (1842) za poprawą prawa obywatelskich Żydów. (wyznanie ewangelickie)

Theodor Gottlieb von Hippel Młodszy. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Gotthard Friedrich (1743–1809), pastor; matka Henriette Stögler; wujek Theodor Gottlieb (1741–1796), pruski urzędnik państwowy i pisarz epoki późnego oświecenia; – ożenił się w Grunau w 1798 z Johanną (1783–1840), córką polskiego generała Franza von Rosenberg-Gruszczyńskiego (1721–92) i hrabianki Karoliny Zofii Albertyny von Rittberg; dzieci 4 synów i 5 córek: Theodor Gottlieb Karl (1799–1881, pruski nadleśniczy), Wilhelmine (1800–1835), Georg (1802–1878, tajny radca rządu w Gumbinnen - obecnie Gusiew; ożenił się w 1832 z hrabianką Ulrike Therese Julie Christian von Schwerin (1808–1869)), Johanne Marie Eugenie (1804–1850, poślubiła w 1822 nadprezydenta Prowincji Śląsk barona Johanna Eduarda von Schleinitza (1798–1869)), Friederike Luise Alexandra (1807–1865, polubiła w 1826 pisarza i nadradcę rządu we Wrocławiu Friedricha von Heydena (1789–1851)), Franziska Adelheid Albertine (1808–1876, poślubiła w 1828 doktora filozofii Theodora Bacha (zm. 1841)), Bernhard (1810–1875, ożenił się w 1844 z Clarą Cämmerer (1826–1878)), Karoline Auguste (1815–1844, poślubiła w 1842 Roberta von Schapera (zm. 1883)), Gotthard (1821–1884, porucznik).

Życiorys

Od 10 roku życia Theodor Gottlieb Hippel mieszkał w Królewcu u wujka Theodora Gottlieba (1741–1796), gdzie wyrastał w środowisku literatów i intelektualistów. Wcześnie połączyła go dozgonna przyjaźń z E. T. A. Hoffmannem (1776–1822). Po ukończeniu gimnazjum studiował od 1791 r. prawo i kameralistykę (przygotowanie do pracy w kamerach), m.in. u Christiana Jakoba Krausa (1753–1807) i słuchał wykładów Immanuela Kanta (1724–1804).

Po ukończeniu studiów rozpoczął w 1795 r. pracę w Kwidzynie jako auskultator (nieopłacany praktykant sądowy), w 1797 r. został referendarzem i do 1804 r. pracował na różnych posadach urzędniczych. W Kwidzynie wstąpił w 1797 r. do loży wolnomularskiej „Viktoria zu den drei gekrönten Türmen“, a w 1803 został współzałożycielem loży „Zur goldenen Harfe“. W międzyczasie otrzymał w 1796 r. spadek po wujkowi, m.in. majątek Groß Leistenau (Lisnowo). Od 1804 r. zajął się otrzymanymi dobrami, które w latach 1806/07 ucierpiały podczas wojny i w 1835 r. je sprzedał.

Już od 1798 brał udział jako deputowany w pruskim parlamencie Landtagu w Królewcu, a od 1811 r. tę samą funkcję sprawował w Berlinie. W 1811 r. mianowany został radcą państwa jako następca Friedricha von Raumera (1781–1873). W następnych latach, będąc współpracownikiem Karla Augusta von Hardenberga (1750–1822), brał udział w reformowaniu państwa pruskiego. Napisał dla Fryderyka Wilhelma III odezwę An mein Volk (Do mego ludu) wygłoszoną we Wrocławiu 17 marca 1813 roku. Hippel nie zawsze zgadzał się z poglądami Hardenberga, a zwłaszcza w kwestii konstytucji. Na własne życzenie zrezygnował w 1814 r. z zajmowanego stanowiska i został prezydentem rządu w Kwidzynie, gdzie przyczynił się do wprowadzenia nowego ładu w administracji w tamtejszej rejencji. W 1821 r. Hardenberg powołał go jeszcze raz do Berlina jako doradcę w kwestii reformy konstytucji. Gdy popadł w konflikt z nadprezydentem Prus Wschodnich i Zachodnich Heinrichem Theodorem von Schönem (1773–1856) został przeniesiony w 1823 r. z Kwidzyna do Opola, gdzie pracował do 1837 roku. W następnych latach Theodor Gottlieb Hippel mieszkał w Bydgoszczy, gdzie poświęcił się pisarstwu.

Literatura

• Emil Brenning: „Hippel, Theodor Gottlieb von”, w: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 12, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, s. 466, online.
• Kurt Forstreuter: Hippel, Theodor Gottlieb von w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, s. 203, online.
• Joseph Kohnen: Hippel (d.J.), Theodor Gottlieb von w Ostdeutsche Biographie.