Johann Arndt

Johann Arndt (ur. 27 grudnia 1555 roku w Edderitz (Anhalt), zm. 11 maja 1621 roku w Celle (Hannover) - niemiecki teolog luterański i mistyk.

Johann Arndt
Johann Arndt.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johannes Arndt,nadworny kaznodzieja w Ballenstedt; matka Anna Söchting (Sochting); - ożenił się w 1583 roku z Anną z domu Wag(e)ner z Ermsleben.

Życiorys

Johann Arndt studiował na uniwersytetach w Helmstedt (1576), Wittenberdze (1577), Strasburgu (1578) Bazylei l (1579). W 1581 roku został nauczycielem i diakonem w Ballenstedt, a w 1583 proboszczem w Badeborn (Anhalt). Sprzeciw wobec rozpoczynającym się dążeniom rządu do wprowadzenia wyznania ewangelicko-reformowanego doprowadziło w 1590 do jego dymisji. Johann Arndt otrzymał stanowisko proboszcza w Quedlinburgu, w 1599 roku w kościele Martinikirche w Brunszwiku, w 1609 w Eisleben, a w 1611 został generalnym superintendentem w Celle.

Znaczenie

Nawiązując do średniowiecznej mistyki Anieli z Foligno, Tomasza z Kempis, Johannesa Tauler i Valentina Weigela podkreślał w przeciwieństwie do luterańskiej ortodoksji i jej dogmatycznych niesnasek subiektywną (żyjącą) wiarę w Chrystusa i następstwo płynące z naśladowania jego życia. Potwierdzał przy tym zawsze swoją prawowierność kładąc jeszcze większy nacisk na jedność wiary i etyki niż Marcin Luter. W ten sposób znalazł uznanie w szeregach ortodoksji luterańskiej i przezwyciężył ich wrogość. Johann Arndt był niewątpliwie jednym z najbardziej wpływowych teologów okresu poreformacyjnego. Jego czterotomowe dzieło Buch von wahrem Christentum ("Książka o prawdziwym chrześcijaństwie", 1605-1609/1610) należało do najbardziej poczytnych w XVII wieku i zostało przetłumaczone prawie na wszystkie języki europejskie, jak również turecki i hebrajski. W przedmowie wypowiadał się o „praktycznym chrześcijaństwie” także w dniu powszednim i domagał się „dokończenia Reformacji” przez „reformację życia”. Dzieło Johanna Arndta znalazło także uznanie u pietystów. Arndt był bardzo ceniony przez Filipa Jakuba Spenera, którego Pia Desideria ukazała się najpierw jako przedmowa do jego dzieła Buch vom wahren Christentum.

Dzieła (wybór)

  • Von wahrem Christenthumb / Ander: Wie Christi Menschwerdung, Liebe, Demuht, Sanfftmuht, Gedult ... vnser Artzney vnd Heylbrunnen ... sey ... Magdeburg, 1610.
  • Christianismus genuinus : Ex SS. Scriptura, Unici Nostri Salvatoris Vita; Interno Conscientiae, externoq[ue] Naturae testimonio repraesentatus. Argentorati, 1615.
  • Paradiß-Gärtlein voller christlicher Tugenden. Goßlar, 1620.
  • Postilla: Das ist: Außlegung und Erklärung der Evangelischen Texte/ so durchs gantze Jahr an den Sontagen und vornehmen Festen/ auch der ApostelTage gepredigt werden. Jena 1616–1620.

Literatura

  • Julius August Wagenmann: „Arndt, Johann”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 548–552 (online).
  • Gustav Hammann: „Arndt, Johann”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, s. 360 (online).

Linki

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autor: Roman Penkała