Paul Wendland

Paul Wendland
Paul Wendland, 1911.
Źródło: Wikimedia Commons

Johannes Theodor Paul Wendland ( ur. 17 sierpnia 1864 w Hohenstein, Prusy Wschodnie (obecnie Olsztynek), zm. 10 września 1915 w Getyndze) – niemiecki filolog klasyczny, religioznawca, badacz Nowego Testamentu i Septuaginty.

Genealogia

  • Pradziadek: Ludwig Ernst von Borowski (1740–1831), pastor, superintendent generalny i biskup w Królewcu;
  • Bracia: Johannes Wendland (1871–1947), od 1905 profesor zwyczajny teologii systematycznej na uniwersytecie w Bazylei i Walter Wendland (1879–1952), pastor w Berlinie i specjalista z zakresu brandenbursko-pruskiej historii Kościoła;
  • Żona: Anna Eickenloff.

Życiorys

Paul Wendland urodził się 17 sierpnia 1864 w Olsztynku (wówczas niem. Hohenstein) jako syn tamtejszego pastora. Od Wielkanocy 1876 uczęszczał do gimnazjum w Elblągu, od Wielkanocy 1877 kontynuował naukę w Sophie-Gymnasium w Berlinie, gdzie 16 marca 1882 zdał egzamin dojrzałości. Od 1882 studiował teologię i filologię klasyczną w Berlinie u Adolfa Kirchhoffa (1826–1908) i Johannesa Vahlena (1830–1911), od 1883/84 do 1885 w Bonn u Franza Büchelera (1837–1908), Hermanna Usenera (1834–1905) i Eduarda Lübberta (1830–1889) i ponownie w Berlinie u Hermanna Dielsa (1848–1922), u którego doktoryzował się 2 lipca 1886 roku.

W 1886/87 był nauczycielem domowym w Kurlandii. 3 listopada 1887 zdał egzamin nauczycielski co pozwoliło mu uczyć łacinę, grekę, religię, język hebrajski i niemiecki. Wiosną 1888 rozpoczął roczny okres próbny w Leibniz-Gymnasium (Gimnazjum im. Leibniza) w Berlinie, gdzie w 1889 został nauczycielem pomocniczym. 28 czerwca 1888 Wendland otrzymał nagrodę Preis der Charlottenstiftung der Preußischen Akademie der Wissenschaften za opracowanie tematu Die Schrift Philon’s de opificio mundi soll in neuer Textbearbeitung vorgelegt werden, wobei von der Beschaffung neuen handschriftlichen Materials abgesehen werden kann. W okresie od 1889 do 1890 prowadził badania we włoskich bibliotekach. W 1890 został nauczycielem pomocniczym, w 1891 nauczycielem zwyczajnym, w 1892 starszym nauczycielem w Köllnisches Gymnasium w Berlinie. 18 stycznia 1902 otrzymał tytuł profesora. Jako profesor zwyczajny filologii klasycznej pracował na uniwersytetach w Kilonii (od 26.02.1902), Wrocławiu (od 26 kwietnia 1906) i Getyndze (od 23 lutego 1909).

2 sierpnia 1907 otrzymał w Gießen tytuł doktora honoris causa teologii, w 1909 został członkiem Akademii Nauk w Getyndze i 9 lipca 1914 korespondencyjnym członkiem Pruskiej Akademii Nauk.

Paul Wendland zajmował się głównie badaniem świata hellenistycznego w kontekście Nowego Testamentu. Badał pisma filozofa i teologa żydowskiego Filonona z Aleksandrii, które wydał wspólnie z Leopoldem Cohnem (1856–1915) pod tytułem Philonis operae quae supersunt. Poza tym udało mu się znaleźć kilka oznak wskazujących na prawdziwość nowotestamentowego przekazu (np. scena wyśmiewania w Ewangelii św. Marka 15, 16-20 jako zwyczaj rzymskich legionistów losowego wybierania króla saturnaliów, święta ku czci Saturna).

Dzieła (wybór)

  • Philosophische Schrift über die Vorsehung (Pismo filozoficzne o opatrzności), 1892.
  • Beiträge zur Geschichte der grieschischen Philosophie (Przyczynek do historii greckiej filozofii), 1895 (z Otto Kernem).
  • Anaximenes von Lampsakos (Anaksymenes z Lampsakos), 1905.
  • Die hellenistisch-römische Kultur in ihren Beziehungen zu Judentum und Christentum (Kultura hellenistyczno-rzymska w jej odniesieniu do judaizmu i chrześcijaństwa), 1907.
  • Die urchristlichen Literaturformen (Wczesnochrześcijańskie formy literackie), 1912.
  • Die griechische Prosa und die römisch-christliche Literatur (Grecka proza a literatura rzymsko-chrześcijańska), 1912.
  • Philonis Alexandrini opera quae supersunt, 6 tomów, (z Leopoldem Cohnem), 1896-1915.

Literatura

  • Wilhelm Kroll: Paul Wendland (Nekrolog), w: Jahresbericht der Schlesischen Gesellschaft für vaterländische Cultur. Jahrgang 93, 1915, Tom 1 (1916), Nekrologe, s. 44–46 (online, dostęp 9.01.2020)
  • Hans Lietzmann: Paul Wendland, w: Philologische Wochenschrift. Tom 36 (1916), sp. 28–31.
  • Max Pohlenz: Paul Wendland, w: Neue Jahrbücher für das klassische Altertum. Tom 19 (1916), s. 57–75.

Linki

Autor: Roman Penkała