Friedrich de la Motte Fouqué

Friedrich Fouqué baron de la Motte (pseudonim Pellegrin; ur. 12 lutego 1777 w Brandenburgu, zm. 23 stycznia 1843 w Berlinie) był jednym z pierwszych niemieckich poetów romantyczny. Najwyższy poziom artystyczny osiągnął w 1811 r. w opowiadaniu Undina (Ondyna).(wyznanie ewangelicko-reformowane)

Friedrich de la Motte-Fouqué in Husarenuniform
Friedrich de la Motte-Fouqué (ok. 1815).
Źródło: Wikimedia Commons

 

Genealogia

  • Ojciec: Heinrich Augusst Karl (1727–98), syn pruskiego generała piechoty Heinricha Augusta (1698–1774) i Elisabeth Madeleine Masson;
  • Matka: Marie Louise von Schlegell (1740–88);
  • Ożenił się: 1) w Bückeburgu w 1798 (rozwód w 1802) z Marianne (1783–1862),córką pruskiego generała Ernsta von Schubaerta (1744–1829) i baronowej Wilhelmine von Künsberg, 2) w Nennhausen w 1803 z pisarką Caroline (1774–1831, owdowiała Rochow), córką Augusta von Briesta i Caroline von Zinnow, 3) w Berlinie w 1833 z Albertine (1806–76), córką chirurga Carla Bernharda Tode (1764–1837);
  • Dzieci: córka z drugiego małżeństwa, 2 synów z trzeciego oraz 2 przybranych synów i córka m.in. Gustav von Rochow (zm. 1847), pruski minister oraz Theodor von Rochow (1794–1854), pruski generał.

Życiorys

Friedrich de la Motte Fouqué pochodził z normandzkiej rodziny hugenockiej, która w 1684 r. wywędrowała do Niemiec. Dzieciństwo spędził na zamkach i dobrach rodzinnych w Brandenburgu (1777-79), Sakrowie (1780-87) i Lentzke (1788-94). Do 17 roku życia uczył się w domu. W 1794 r. wstąpił jako chorąży do wojska i brał udział w kampanii letniej w Palatynacie. W drodze powrotnej poznał w Minden w maju 1795 r. Elisabeth von Breitenbauch, która stała się wzorem bohaterki Undine. W latach 1796–99 regiment jego stacjonował w Bückeburgu, a następnie w Aschersleben. Po rozwodzie w 1802 r. z Marianne von Schubaert wystąpił z wojska i w następnym roku ożenił się z Caroline von Rochow i zamieszkał w majątku Nennhausen, gdzie żył do 1833 roku. Jako ochotnik brał udział w kampanii wojennej w 1813 r. (bitwy pod Lützen, Dreznem, Kulm i Lipskiem). Z wojska odszedł w randze majora. Gdy w 1833 r. poślubił o 30 lat młodszą Albertine Tode, popadł w konflikt z krewnymi. W latach 1834–40 żył w Halle, a potem aż do śmierci w Berlinie.

Twórczość

W czasie stacjonowania w Weimarze w 1803 r. Fouqué spotykał Johanna Wolfganga von Goethego, Friedricha Schillera, Johanna Gottfrieda von Herdera oraz Augusta Wilhelma Schlegela, który stał się jego protektorem i w 1804 r. wydał jego Dramatische Spiele (Gry dramatyczne) napisane pod pseudonimem Pellegrin. Z prowadzonych przez Fouqué studiów literatury germańskiej wynikło kilka pisma, w których wykorzystał materiał z dawnych sag. Zdolności językowe i narodowe pobudzenie uczyniły go ok. 1813 r. ulubieńcem czytelników. Średniowieczne francuskie historie rycerskie zlały się u niego w świat fantastyki. Największy sukces osiągnęło utrzymane w tonie baśni opowiadanie Undine (Odyna), które ukazało się w 1811 roku. Na podstawie Undine powstała w 1816 r. trzyaktowa opera o tym samym tytule, do której muzykę skomponował E.T.A. Hoffmann, a libretto napisał Friedrich de la Motte Fouqué. Jej premiera odbyła się 3 sierpnia 1816 r. w Berlinie. Motyw nimfy rzecznej Ondyny pojawił się już w 1795 r. u Christiana August Vulpiusa w powieści Die Saal-Nixe.

Oprócz powieści i opowiadań napisał też liczne dramaty, z których najwybitniejsza jest trylogia Der Held des Nordens (3 tomy, 1808; „Bohater Północy”) zadedykowana filozofowi Johannowi Gottliebowi Fichte. Trylogia składa się z dramatów Sigurd der Schlangentödter („Sigurd, zabójca węża”), Sigurds Rache („Zemsta Sigurda”) i Aslaug opartych na motywach z Eddy.

Jako autor wierszy wydał Geistliche Lieder (1823, „Pieśni duchowe”) i Geistliche Gedichte (1846, pośmiertnie, „Wiersze duchowe”) oraz napisał pieśni wojenne, które publikowane były w różnych rocznikach.

Dzieła (wybór)

  • Dramatische Spiele, Berlin, Unger 1804.
  • Romanzen vom Thale Ronceval, Berlin, 1805.
  • Historie vom edlen Ritter Galmy und einer schönen Herzogin aus Bretagne, 1806.
  • Alwin, 1808.
  • Der Held des Nordens, 1810.
  • Undine, 1811 (pol. wyd. Undina czyli Dziewica wodna : romans z dzieł de la Mote-Fou-Que, tł. Józef Henryk Kurzewski, 1826; Odyna, tł. Artur Górski, 1914).
  • Zauberring, 3 tomy, 1813.
  • Ernst Friedrich Wilhelm Philipp von Rüchel, Königlich Preußischer General der Infanterie. Eine militairische Biographie, 2 tomy, Berlin 1826.
  • Ausgewählte Werke, 12 tomów, Halle 1841.
  • Taschenbuch der Sagen und Legenden. wydawcy: Amalie von Helwig i Friedrich Baron de la Motte Fouqué. 2 tomy, 1812 u. 1817.
  • Der Sängerkrieg auf der Wartburg: ein Dichterspiel
  • Lebensgeschichte des Baron Friedrich de La Motte Fouqué. Aufgezeichnet durch ihn selbst, Halle 1840.

Wydane pośmiertnie

  • Abfall und Buße oder die Seelenspiegel, (powieść), Berlin 1844.
  • Geistliche Gedichte, Berlin 1846.
  • Christliche Gedichte, Berlin 1862.

Literatura

Linki

Autor: Roman Penkała