Wilhelm Pieck

Spis treści

• 1. Genealogia
• 2. Życiorys
  • 2.1 Początek działalności w socjaldemokracji
  • 2.2 Działalność w Związku Spartakusa
  • 2.3 Działalność w KPD
  • 2.4 Wilhelm Pieck – prezydent NRD
• 3. Pisma (wybór)
• 4. Literatura
• 5. Przypisy

Po zamieszkaniu w Bremie awansował w SPD w 1899 r. na miejskiego przewodniczącego okręgowego, a w następnym roku został przewodniczącym bremeńskiej kasy związku Deutscher Holzarbeiterverband. W 1904 r. brał udział w bremeńskim zjeździe partyjnym SPD. Pod wpływem szefa redakcji socjaldemokratycznej gazety Bremer Bürger-Zeitung Heinricha Schulza przyłączył się do lewicowej frakcji SPD. Od 1905 r. Wilhelm Pieck był przewodniczącym Komisji Prasowej bremeńskiej SPD i jednocześnie w tym samym roku został przedstawicielem 4 klasy w parlamencie Bremische Bürgerschaft (parlament Wolnego Miasta Hanzeatyckiego Bremy). Delegatem do parlamentu Bremy był do 1910 roku. W 1907 zrezygnował z pracy zawodowej i został etatowym pierwszym sekretarzem SPD w Bremie. Po półrocznym kursie w 1907/1908 w Szkole Partyjnej Rzeszy SPD (Reichsparteischule der SPD) w Berlinie, gdzie poznał Różę Luksemburg i Franza Mehringa przyłączył się do międzynarodowej frakcji socjaldemokracji. W latach 1910–14 jako sekretarza Komisji Kształcenia SPD utrzymywał ścisły kontakt z Friedrichem Ebertem. Jako delegat uczestniczył w zjazdach partyjnych SPD w Norymberdze (1908), Lipsku (1909) i Chemnitz (1912). Działalność w Związku Spartakusa Po wybuchu I wojny światowej uczestniczył razem Karlem Liebknechtem, Różą Luksemburg, Franzem Mehringiem i Hermannem Dunckerem w konsolidowaniu opozycyjnych części partii, która utworzyła Grupę Międzynarodową (Gruppe Internationale) i podczas konferencji oraz demonstracji zdecydowanie przeciwstawiał się polityce "Burgfrieden" socjaldemokratów, którzy zatwierdzili kredyty wojenne. Jako jeden z organizatorów demonstracji kobiet przeciwko wojnie w maju 1915 r. został aresztowany w październiku 1915 r. i ostatecznie powołany do służby wojskowej. W styczniu 1916 r. Wilhelm Pieck uczestniczył w konferencji Grupy Międzynarodowej, która odtąd nosiła nazwę Związek Spartakusa (Spartakusbund). Skierowano go w 1916 r. na front zachodni, gdzie brał udział między innymi w bitwie pod Verdun. W grudniu 1916 r. utracił dotychczasową posadę partyjną. W kwietniu 1917 r. uczestniczył w konferencji Związku Spartakusa i partyjnym zjeździe założycielskim Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (Unabhängige Sozialdemokratische Partei Deutschlands, USPD) w Gocie. Oskarżony z powodu agitacji Pieck przebywał od czerwca do października 1917 r. w areszcie śledczym. Po pobycie w lazarecie zdezerterował i w lutym 1918 r. uciekł do Holandii. Przedtem angażował się jeszcze w styczniu 1918 r. w organizowaniu strajku w zakładach zbrojeniowych. Po powrocie do Berlina w październiku 1918 r. został bliskim współpracownikiem Karla Liebknechta. Po założeniu w styczniu 1918 r. Komunistycznej Partii Niemiec (Kommunistische Partei Deutschlands, KPD) wybrano Piecka końcem tego samego roku do jej centrali. Między 5 a 12 stycznia 1919 r. brał udział w powstaniu Spartakusa (Spartakusaufstand), a po jego upadku aresztowano go. W jaki sposób udało mu się uniknąć losu zmordowanych Róży Luksemburg i Karla Liebknechta, nie jest jasne. W każdym razie stało się to powodem do podejrzeń przewodniczącego KPD Ernsta Thälmanna i w 1929 r. Wilhelm Pieck stanął przed honorowym sądem partyjnym, którego przewodniczącym był stracony w 1937 r. w Moskwie Hans Kippenberger. KPD nie ujawniła wyników tego postępowania. Końcem lat 50-tych XX wieku oficer Waldemar Pabst, który wydał rozkaz zamordowania Liebknechta i Luksemburg, twierdził, że zwolnił nieznanego wówczas jeszcze Wilhelma Piecka, ponieważ ten obszernie go poinformował o planach wojskowych oraz kryjówkach czołowych członków KPD[1][2]. {source}

Działalność w KPD

Podczas zjazdu zjednoczeniowego USPD z KPD w grudniu 1920 r. wybrano Wilhelma Piecka na sekretarza centrali partii. Wątpliwości przeciwko jego wyborowi miała Clara Zetkin^[3], z którą współpracował od 1924 r. w kierownictwie organizacji humanitarnej Rote Hilfe Deutschlands (RHD). W listach do Piecka i Nikołaja Bucharina Zetkin w późniejszych latach krytykowała stalinizację partii komunistycznej i naruszanie wewnątrzpartyjnej demokracji. Jesienią 1921 r. Wilhelm Pieck pierwszy raz podróżował do Związku Radzieckiego, gdzie poznał Lenina. W 1922 r. był współzałożycielem Internationale Rote Hilfe, a w 1925 został przewodniczącym Rote Hilfe Deutschland. W latach 1921-28 i od 1932 był posłem do pruskiego Landtagu, a od 1928 do 1933 także do Reichstagu. Podczas uroczystości pogrzebowych z okazji śmierci Lenina spotkał w 1924 r. po raz pierwszy Józefa Stalina. Od 1926 r. kierował najsilniejszym okręgiem KPD Berlin-Brandenburg-Lausitz-Grenzmark, gdzie zastąpił go w 1929 r. Walter Ulbricht. Od 1928 r. Pieck był przedstawicielem KPD przy Komitecie Wykonawczym Międzynarodówki Komunistycznej (KWMK), od listopada 1930 przebywał jako przedstawiciel KPD przy KWMK w Moskwie, a w 1931 wybrano go do prezydium KWMK. W styczniu 1932 r. został rektorem Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Moskwie. W maju 1932 r. wrócił do Berlina, gdzie jako "kandydat" sekretariatu KC KPD został powołany do jej kierownictwa. Jednak gazeta komunistycznej opozycji zauważyła jego podporządkowanie polityce Stalina i ubolewała na faktem, że: "Generalny sekretarz od 1932 r. nie jest rewolucjonistą z 1918 i 1920 roku, lecz wypchaną papugą".
W maju 1933 r. Wilhelm Pieck emigrował do Paryża, gdzie pozostał do stycznia 1935 roku. Po VII Światowym Kongresie Międzynarodówki Komunistycznej (Komintern) w 1935 r. został przewodniczącym partii jako następca aresztowanego w Niemczech Ernsta Thälmanna. W Moskwie Wilhelm Pieck był podczas stalinowskich "czystek", których ofiarą padło dwie trzeci niemieckich komunistów, przebywających tam na emigracji członków kierownictwa KPD. W 1943 r. Pieck współpracował przy zakładaniu Komitetu Narodowego Wolne Niemcy (Nationalkomitee Freies Deutschland, NKFD), który miał przygotować grunt do przejęcia władzy w Niemczech przez komunistów.

Wilhelm Pieck – prezydent NRD

1 lipca 1945 r. Wilhelm Pieck wrócił do Berlina, gdzie przy pomocy sowieckich władz okupacyjnych grupa Waltera Ulbrichta założyła KPD. Jako przewodniczący KPD Wilhelm Pieck doprowadził do połączenia z SPD, czego wynikiem była powstała w kwietniu 1946 r. Socjalistyczna Partia Jedności Niemiec (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands, SED). Na czele nowej partii stanęli Wilhelm Pieck i dotychczasowy przewodniczący SPD Otto Grotewohl. Chociaż Pieck brał udział w licznych negocjacjach SED ze Stalinem, wpływy jego zaczęły słabnąć. 11 października 1949 r. wybrano go na pierwszego prezydenta Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD), przez co rola Wilhelma Piecka miała już tylko znaczenie reprezentacyjne. Nie brał udziału w określaniu celów politycznych SED i NRD, co stało się domeną Ulbrichta. W ostatnich latach życia Wilhelm Pieck nie mógł z powodu ciężkiej choroby wypełniać swoich obowiązków urzędowych. Wilhelm Pieck zmarł 7 września 1960 roku i został pochowany na Cmentarzu Centralnym Friedrichsfelde w Berlinie (Zentralfriedhof Friedrichsfelde). Po jego śmierci w NRD zlikwidowano urząd prezydenta i zastąpiono go Radą Państwa NRD.

Pisma (wybór)

• Die Gründung der K. P. D.: Erinnerungen an die November-Revolution, Berlin 1928.
• Wir kämpften für ein Rätedeutschland: XIII. Plenum des Ekki, Dez. 1933 ; Der revolutionäre Kampf d. Deutschen Arbeiterklasse unter Führung d. Kommunist. Partei Deutschlands gegen d. faschist. Diktatur, Moskwa i Leningrad, 1934.
• Rosa Luxemburg, Karl Liebknecht, Franz Mehring: den Führern des Spartakusbundes und Gründern der Kommunistischen Partei Deutschlands (Róża Luksemburg, Karl Liebknecht, Franz Mehring: przywódcy Związku Spartakusa i założyciele Komunistycznej Partii Niemiec), Moskwa 1934.
• Der Hitlerfaschismus und das deutsche Volk (Faszyzm hitlerowski a naród niemiecki), Moskwa 1942.
• Clara Zetkin: Leben und Kampf (Clara Zetkin : życie i walka), Berlin 1948.
• Gesammelte Reden und Schriften (MoPrzemówieniawy i pisma zebrane. 6 tomów, Dietz, Berlin 1955–1981.

Literatura

• Horst Laude, Helmut Müller-Enbergs:Pieck, Wilhelm (Friedrich Wilhelm Reinhold). W:Wer war wer in der DDR?, online
• Hermann Weber: Pieck, Wilhelm. W: Neue Deutsche Biographie 20 (2001), s. 421-422, online.
• Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik online.

Przypisy

1. ↑ Günther Nollau: Die Internationale. Wurzeln und Erscheinungsformen des proletarischen Internationalismus. Verlag für Politik und Wirtschaft, Köln 1959, s. 381 f. (Rozdział III. Die Rolle Wilhelm Piecks bei der Festnahme von Rosa Luxemburg und Karl Liebknecht [Rola Wilhelma Piecka w aresztowaniu Róży Luksemburg i Karola Liebknechta]).
2. ↑ „Ich ließ Rosa Luxemburg richten.“ W: Der Spiegel, Nr. 16/1962, s. 38–44 (wywiad z Waldemarem Pabstem, online, dostęp 11.08.2021).
3. ↑ Sven Felix Kellerhoff: Wie Ulbricht Wilhelm Pieck ins Schloss abschob. W: Die Welt, 7. September 2010, dostęp 11.08.2021.