Theodor Gomperz

Theodor Gomperz (ur. 29 marca 1832 w Brnie (niem. Brünn), Morawy; zm. 29 sierpnia 1912 w Baden koło Wiednia, Dolna Austria) - austriacki historyk filozofii i filolog klasyczny. (wyznania mojżeszowego)

Theodor Gomperz
Theodor Gomperz.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Josua Feibelmann zwany Philipp Gomperz (1782-1857), hurtownik i bankier w Brnie, syn Leopolda Benedikta (1712-1811, hurtownik, w latach 1776-1803 pracował w Brnie) z Nijmegen (Holandia); matka Henriette z domu Auspitz (1792-1881); - ożenił się w 1869 z Elise von Sichrovsky; miał 2 synów i córkę.

Życiorys ↑

Theodor Gomperz uczył się w latach 1841-47 w gimnazjum w Brnie, następnie od 1847 do 1849 w tamtejszej uczelni filozoficznej, gdzie jego nauczycielem był František Tomáš Bratránek (1815-1884, pol. Franciszek Tomasz Bratranek), który zapoznał go z filozofią Hegla. Ważny wpływ wywarło na niego pismo Jamesa Milla (1773-1836) »Analysis of the Phenomena of the Human Mind«. W efekcie tego zainteresowania zagłębił się w dzieła jego syna Johna Stuarta Milla (1806-1873) i w latach 1869-1873 pod jego redakcją ukazało się dwunastotomowe tłumaczenie jego pism. W późniejszych latach żywo interesował się problemami społecznymi.

W 1849 r. rozpoczął studia prawnicze w Wiedniu, ale już w latach 1850-53 zmienił kierunek studiów na filologię klasyczną. Jego zainteresowania obejmowały także nauki przyrodnicze, którym poświęcił się podczas pobytu w Lipsku w 1854-55. Poznał tam przy redagowaniu tygodnika »Grenzboten« Gustava Freytaga i Otto Jahna. Następnie przebywał w Paryżu i Londynie, gdzie zebrał materiały do pracy habilitacyjnej. Po habilitacji w 1867 r. na uniwersytecie w Wiedniu został tam privatdozentem. W 1868 r. uniwersytet w Królewcu nadał mu tytuł doktora honoris causa. W 1869 r. został profesorem nadzwyczajnym filologii klasycznej na uniwersytecie w Wiedniu. Od 1873 do 1900 r. uczył tam jako profesor zwyczajny. Jednym z jego uczniów był w tym czasie Bernhard Groethuysen.

Jego praca, oprócz wcześniej wspomnianych, dotyczyła filozofów antycznych (Eurypides, Herodot, Demostenes), którym poświęcił pismo »Griechischen Denker, eine Geschichte der antiken Philosophie« (3 tomy, 1896-1909). Zgodnie z pozytywistycznym kierunkiem myślenia, którego się nauczył na podstawie filozofii Johna Stuarta Milla skupiał się na wypracowaniu naukowego obrazu świata i jego głównych przedstawicieli greckiej myśli. Theodor Gomperz był także wyśmienitym filologiem, badaczem kultury starożytnej (zajmował się odczytaniem i opublikowaniem papirusów herkulańskich z kolekcji Filodemosa z Gadary) oraz tłumaczem.

Dzieła (wybór) ↑

  • Demosthenes der Staatsmann, 1864.
  • Herculanische Studien, 1865-1866.
  • John Stuart Mill's Gesammelte Werke, autoryzacja tłumaczenia i redakcja, 12 tomów, 1869-1873.
  • Beitrage zur Kritik und Erklarung griech. Schriftsteller, 7 tomów, 1875-1900.
  • Zu Heraklits Lehre und den Überresten seines Werkes, 1887.
  • Zu Aristoteles Poetik, 2 części, 1888-1896.
  • Philodem und die astheiischen Schriften der herculanischen Bibliothek, 1891.
  • Griechische Denker. Eine Geschichte der antiken Philosophie, 3 tomy, 1896-1909.
  • Hellenika. Eine Auswahl philologischer und philosophiegeschichtlicher kleiner Schriften, 1912.

Literatura ↑

  • Albin Lesky: „Gomperz, Theodor”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 6, Duncker & Humblot, Berlin 1964, ISBN 3-428-00187-7, s. 641.
  • Matthias Wolfes: GOMPERZ, Theodor. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 17, Bautz, Herzberg 2000, ISBN 3-88309-080-8, s. 478-485.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała