Sebastian Friedrich Trescho

Sebastian Friedrich Trescho (ur. 9 grudnia 1733 w Miłakowie (niem. Liebstadt/Preußen); zm. 29 października 1804 w Morągu (niem. Mohrungen) – niemiecki teolog ewangelicko-luterański.

Życiorys ↑

Trescho urodził się 8 grudnia 1733 r. w Miłakowie jako syn radcy prawnego. Po nauce w rodzinnym mieście studiował teologię w Królewcu. Pod wpływem Franza Alberta Schultza (1692–1763) zainteresował się poezją i muzyką. Po studiach pracował w Królewcu jako guwerner, ale z powodu wątłego zdrowia wrócił do domu rodzinnego. W 1760 r. został następcą swojego szwagra jako pastor w zborze w Morągu, gdzie służył do śmierci. Oprócz pracy duchownego zajmował się pisarstwem. Prawie każdego roku publikował nową książkę i utrzymywał kontakty z przedstawicielami niemieckojęzycznej literatury, m.in. z Johannem Casparem Lavaterem (1741–1801). W jego domu w Morągu mieszkał i pracował jako kopista młody Johann Gottfried Herder (1744–1803), którego talentu jednak nie odkrył. Dzięki tej pracy Herder miał dostęp do biblioteki Trescho i zapoznał się z pismami wielu ówczesnych autorów, co wywarło wpływ na dalsze jego życie. Poznał dzieła Friedricha Gottlieba Klopstocka (1724–1803), Gottholda Ephraima Lessinga (1729–1781) i Ewalda Christiana von Kleista (1715–1759).

Chociaż Trescho był oświeceniowym pietystą i trwał w luterańskiej ortodoksji, to nie był gorliwym przeciwnikiem racjonalizmu o czym świadczy książka Briefe über die neuste theologische Literatur (1764–1766, 4 części). Spośród jego licznych pism znalazły wówczas uznanie u czytelników Sterbebibel oder die Kunst, selig und fröhlich zu sterben (1762, 3 części) i Geschichte meines Herzens, aus den Vorfällen des vergangenen zum Vortheil des künftigen Jahres gezogen (1763), które najlepiej odzwierciedlają jego krąg ideowy. Mniejszy poklask zyskała napisana na prośbę Susanne von Klettenberg (1723–1774) "biblia życia" pt. Die Kunst glücklich zu leben, als eine Wochenschrift zur Erbauung abgefaßt (1765).

Dokonana przez niego ocena pisma Myśli o wartości uczucia w chrześcijaństwie (Gedanken über den Werth der Gefühle in dem Christenthum, 1761) Johanna Joachima Spaldinga (1714–1804) w Beurtheilung der Schrift: vom Werth der Gefühle im Christenthum (1764) skłoniła sławnego teologa do odpowiedzi w kolejnych wydaniach swojego dzieła. Odtąd Trescho zrezygnował z pisania literatury teologicznej i tworzył pisma służące chrześcijańskiemu pokrzepieniu oraz utwierdzeniu w czystej nauce kościelnej.

Dzieła (wybór) ↑

  • Betrachtungen über das Genie. Königsberg 1755.
  • Allgemeine Gründe eines christlichen Weltweisen zur Zufriedenheit. Königsberg 1759.
  • Gedanken über den Umstand, daß der Erlöser in den besten Jahren seines Lebens gestorben. Königsberg 1759.
  • Religion, Freundschaft und Sitten, in einigen Gedichten. Königsberg 1761.
  • Predigten zum practischen Christenthum. Königsberg 1761.
  • Sterbebibel, oder die Kunst, selig und fröhlich zu sterben. Königsberg 1762, 3 części.
  • Geschichte meines Herzens, aus den Vorfällen des vergangenen zum Vortheil des künftigen Jahres gezogen. Königsberg 1763.
  • Beurtheilung der Schrift: vom Werth der Gefühle im Christenthum. Frankfurt am Main 1764.
  • Briefe über die neuste theologische Literatur. Berlin 1764–1766, 4 części.
  • Die Kunst glücklich zu leben, als eine Wochenschrift zur Erbauung abgefgasst. Königsberg 1765.
  • Ermunterungen zum Glauben und zur Heiligung während der Leidenszeit Jesu, in Betrachtungen und Liedern. Danzig 1767.
  • Die Wissenschaft, selig und fröhlich zu sterben, in Poesie und Prosa. Königsberg i Leipzig 1767, 2 części.
  • Neue Briefe über Gegenstände der geistlichen Wissenschaften. Danzig 1768–1771, 4 części.
  • Ermunterungen zum Glauben und zur Heiligung während der Advents- und Weihnachtszeit, in Betrachtungen und Liedern. Danzig 1769.
  • Christliches Tagebuch zur Privatandacht und zum häuslichen Gottesdienst. Königsberg 1772–1773, 2 części.
  • Erinnerungsworte auf jeden Tag. Königsberg 1772.
  • Die Vortheile einer frühzeitigen Bekanntschaft mit dem Tode. Königsberg 1774.
  • Apologie für die beständige Fortdauer der wahren Religion Jesu bis an’s Ende der Tage. Breslau 1775.
  • Religiöse Nebenstunden; eine periodische Schrift. Danzig 1777.
  • Geistliche Betrachtungen über die Geschichte und Lehre von der Auferstehung des Erlösers. Danzig 1778.
  • Kurze Aufsätze zur häuslichen Selbsterbauung. Halberstadt 1788.
  • Denkmal einer verstorbenen Freundin, der Frau Catharina Elisabeth Alsen, geb. Gehrke in Mohrungen. Königsberg 1795.
  • Ueber die Pflicht der Abendmahlsfeier der Christen. Ein Geschenk für die eingesegnete Jugend. Königsberg 1801.

Literatura ↑

  • Paul Tschackert: Trescho, Sebastian Friedrich w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 38, Duncker & Humblot, Leipzig 1894, s. 574.
  • Friedrich Rassmann: Literarisches Handwörterbuch der verstorbenen deutschen Dichter und zur schönen Literatur gehörenden Schriftsteller in Acht Zeitabschnitten, von 1137 bis 1824. Verlag Wilhelm Lauffer, Leipzig, 1826, s. 209.
Autor: Roman Penkała