Otto Jahn

Otto Jahn (ur. 16 czerwca 1813 w Kilonii; zm. 9 września 1869 w Getyndze) - niemiecki filolog klasyczny, archeolog, muzykolog i historyk literatury. (wyznania ewangelickiego)

Otto Jahn 1857
Otto Jahn, 1857.
Źródło: Wikimedia Commons

 

Genealogia

Ojciec Jakob (1770-1844), adwokat w Kilonii; matka Juliane (1778-1852), córka Friedricha Adolfa Trendelenburga i Juliane Brunsich; - ożenił się w 1842 z Louise Raabe (1813-51); miał syna. bratanek Adolf Michaelis, profesor archeologii w Strasburgu.

Życiorys

Otto Jahn uczęszczał do gimnazjum w Kilonii i od 1830 r. kontynuował naukę w Schulpforta. W 1831 r. rozpoczął studia filologiczne na uniwersytecie w Kilonii, gdzie był uczniem Gregora Wilhelma Nitzscha i Johannesa Classena. Od 1832 r. kontynuował studia w Lipsku u Gottfrieda Hermanna i w następnym roku w Berlinie u Augusta Boeckha i Karla Lachmanna. W Berlinie Eduard Gerhard obudził jego zainteresowanie archeologią. W 1836 r. obronił pracę doktorską pt. »Palamedes« w Kilonii i udał się na dalsze studia do Kopenhagi.

Duńskie stypendium umożliwiło mu podróż naukową, która w 1837 r. prowadziła go do bibliotek w Niemczech, Paryżu i Szwajcarii, a w październiku 1838 r. do Rzymu. Odwiedził też antyczne miasta Etrurii, na południu Włoch i na Sycylii. W drodze powrotnej do Niemiec spotkał we Florencji Karla Otfrieda Müllera.

Karierę uniwersytecką Otto Jahn rozpoczął w 1839 r. w Kilonii jako Privatdozent. W 1842 r. został profesorem nadzwyczajnym w Greifswaldzie i w 1846 r. nie przyjął powołania na uniwersytet w Sankt Petersburgu, gdyż w Greifswaldzie awansował na profesora zwyczajnego. W 1847 r. przeniósł się jako profesor filologii klasycznej i archeologii do Lipska, gdzie w 1850 r. zakończyła się jego działalność akademicka u boku Moriza Haupta i za jego namową powołanego do Lipska Theodora Mommsena. Wszyscy trzej popierali powstanie w Szlezwik-Holsztynie (1848) i agitowali za przeprowadzenie zgodnie z zaleceniem Frankfurckiego Zgromadzenia Narodowego rezolucji o saksońskiej konstytucji. Po rozwiązaniu Frankfurckiego Zgromadzenia Narodowego w 1849 zostali oskarżeni o zdradę stanu, skazani, potem wprawdzie uniewinnieni, ale pozbawiono ich stanowisk. Dopiero w 1854 r. otrzymał powołanie do Bonn, które przyjął i pracował tam do śmierci. Podczas gdy kontakty w Bonn z Friedrichem Gottliebem Welckerem pozostały nadal przyjacielskie, to dotychczas napięte stosunki z Friedrichem Wilhelmem Ritschlem zmieniły się w otwartą wrogość, gdy Jahn przez swoje samowolne postępowanie w kwestii powołania Hermanna Sauppe wywołał tzw. »boński spór uczonych« (niem. Bonner Gelehrtenstreit).

Otto Jahn zmarł 9 września 1869 r. podczas odwiedzin w Getyndze u siostry i został pochowany na tamtejszym cmentarzu »Albani-Friedhof«.

Dokonania i twórczość

Otto Jahn jako filolog

Badawcza działalność Jahna obejmuje w istocie trzy obszary, które pokrywają się z trzema okresami jego życia. W Kilonii i Greifswaldzie zajmował się pracami filologicznymi, przede wszystkim wydawał pisma rzymskich satyryków Persjusza, Censorinusa i Juwenalisa.

W Rzymie kupił literacką spuściznę epigrafika Olai Kellermanna i później stała się ona trzonem sławnej publikacji »Specimen epigraphicum in memoriam Olai Kellermann«, którą wydał w 1841 roku. W zagadnienia epigrafiki wprowadził także byłego swojego ucznia i przyjaciela Theodora Mommsena. Renoma Jahna jako epigrafika spowodowała, że został razem z Mommsenem zaangażowany przez Berlińską Akademię do przygotowania zaplanowanego wydania »Corpus Inscriptionum Latinarum«.

Otto Jahn jako archeolog

Już w Rzymie, Kilonii i Greifswaldzie Otto Jahn napisał kilka pism archeologicznych. W Kilonii jako pierwszy niemiecki profesor dopełnił swoje filologiczne wykłady archeologicznymi ćwiczeniami. Troszczył się tutaj, jak również później w Bonn o powiększenie zbioru odlewów i w Greifswaldzie udzielał się przy zakładaniu akademickiego muzeum sztuki. W Lipsku coraz bardziej interesowała go archeologia, w której zastosował metody stosowane w filologii. Uważał, że tylko w ten sposób można uzyskać pewne rezultaty i archeologię uczynić prawdziwą nauką. W przeciwieństwie do Friedricha Creuzera i Theodora Panofki powstrzymał się od mistyczno-symbolicznej interpretacji greckich mitów i ograniczył się do wiadomego. Wzorcowym przykładem metody badań Jahna jest katalog z 1853 r. zbioru waz króla bawarskiego Ludwika I Wittelsbacha. Dokładny i precyzyjny opis poszczególnych waz poprzedzało wprowadzenie, które przedstawiało kompendium wiedzy o wazach (obwód, wagę, kształt)

Otto Jahn jako muzykolog

Trzecią dziedziną, którą się zajmował była muzyka. W Berlinie surowy osąd jego nauczyciela Siegfrieda Wilhelma Dehna, że nie ma wystarczających zdolności, aby zostać muzykiem, nie zraził go do zajmowania się tą sztuką. Napisał własne kompozycje i zrobił wyciąg fortepianowy obu pierwszych utraconych opracowań opery »Leonore« Ludwiga van Beethovena. W Lipsku razem z przyjaciółmi założył towarzystwo »Bach-Gesellschaft«, którego został pierwszym sekretarzem. Nowym zadaniem było dla niego napisanie biografii Beethovena. Już w czasie prac przygotowawczych uznał, że konieczne jest napisanie biografii Wolfganga Amadeusa Mozarta. W tym celu skopiował w Wiedniu, Salzburgu i Frankfurcie wszystkie dostępne rękopisy i listy Mozarta. Kopie te mają dzisiaj szczególne znaczenie, gdyż podczas wojny wiele oryginałów uległo utracie. Końcem 1859 r. ukazało się czterotomowe dzieło »Biographie Mozarts«. Praca ta stanowi również dzisiaj podstawę każdych badań związanych z Mozartem. Po ukazaniu się biografii zaprzyjaźnił się z Ludwigiem von Köchelem, który zadedykował mu swoje dzieło »Chronologisch-thematisches Verzeichnis sämtlicher Tonwerke W. A. Mozarts« (1862).

Po ukazaniu się pracy Köchela Jahn mógł ze swojej książki usunąć dodatki chronologiczne i biograficzne dzięki czemu drugie wydanie w 1864 r. ukazało się w dwóch tomach.

Uczniowie

Otto Jahn jako nauczyciel akademicki oddziaływał trwale na niemiecką filologię poprzez wielu swoich uczniów. Jego najsławniejszymi uczniami byli Theodor Mommsen (Greifswald, 1839-1842) i Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff ((Bonn, 1867–1869). Dalszymi jego uczniami byli Otto Benndorf, Hugo Blümner, Karl Dilthey, Wolfgang Helbig, Adolf Michaelis, Eugen Petersen, Fryderyk Nietzsche i Erwin Rohde.

Nietzsche i Rohde krytycznie patrzyli na Otto Jahna, przede wszystkim po jego krytycznej recenzji muzyki Richarda Wagnera.

Dzieła (wybór)

Archeologiczne

  • Palamedes. 1836.
  • Die Gemälde des Polygnotos in der Lesche zu Delphi. 1841.
  • Pentheus und die Mänaden. 1841.
  • Archäologische Aufsätze : mit 3 Kupfertafeln. 1845.
  • Die hellenische Kunst. 1846.
  • Über das Wesen und die wichtigsten Aufgaben der archäologischen Studien. 1848.
  • Über ein Sarkophagrelief im Museo Borbonico. 1849.
  • Die Ficoronische Cista. 1852.
  • Darstellungen griechischer Dichter auf Vasenbildern. 1861.

Filologiczne

  • Specimen epigraphicum in memoriam Olai Kellermanni. 1841.
  • Auli Persii Flacci Satirarum Liber. 1843.
  • Censorinus. 1845.
  • Florus. 1852.
  • Kleine Beiträge zur Geschichte der alten Litteratur. 1856.

Muzykologiczne i biograficzne

  • Über F. Mendelssohn-Bartholdy's Oratorium Paulus : eine Gelegenheitsschrift. 1841.
  • Über Felix Mendelssohn Bartholdy's Oratorium Elias. 1848.
  • Biographie Mozarts. 4 tomy, 1859.
  • Ludwig Uhland. 1863.
  • Gesammelte Aufsatze über Musik. 1866.
  • Biographische Aufsätze. 1866.
  • Goethes Briefe an Christian Gottlob von Voigt. 1868.

Literatura

  • Adolf Michaelis: „Jahn, Otto” Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 13, Duncker & Humblot, Leipzig 1881, s. 668-686 (online).
  • Margarete Privat: „Jahn, Otto” Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 10, Duncker & Humblot, Berlin 1974, ISBN 3-428-00191-5, s. 304-306 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała