Martin Kähler

Karl Martin August Kähler (ur. 6 stycznia 1835 w Neuhausen bei Königsberg (obecnie Gurjewsk koło Kaliningradu) ; zm. 7 września 1912 w Freudenstadt w Szwardzwaldzie) – niemiecki teolog ewangelicki.

Martin-Kähler
Martin Kähler (ok 1905).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Siegfried August (1800–95), dr filozofii, naczelny kapelan I Korpusu Armii w Królewcu, radca nadkonsystorza, syn profesora teologii Ludwiga Augusta (1775–1855) i Sophie Seydel; matka Minna (1796–1857), córka Johanna Gottfrieda Freya (1762-1831); - ożenił się w Brandenburg/Havel w 1864 z Luise Krüger (1842–1929); miał 4 synów i 3 córki.

Życiorys

Martin Kähler uczył się w szkołach w Elblągu i Królewcu. W 1853 r. rozpoczął studiowanie prawa na uniwersytecie w Królewcu. Jednak po ciężkiej chorobie poświęcił się teologii, którą studiował początkowo na uniwersytecie w Heidelbergu (1854/55) u Richarda Rothe, a następnie w Halle u Augusta Tholucka i Juliusa Müllera oraz w Tybindze u Johanna Tobiasa Becka. Po powrocie do Halle habilitował się w 1860 r. pracą Die christliche Lehre vom Gewissen.

Od 1864 do 1867 r. był profesorem nadzwyczajnym Nowego Testamentu w Bonn jako następca Albrechta Ritschla, po czym został powołany w tej samej roli na uniwersytet w Halle, aby założyć tam Śląski Konwikt (niem. Schlesisches Konvikt), fundację hrabiego Karla Philippa von Harracha wspierającą śląskich studentów teologii ewangelickiej. Po latach intensywnej pracy w Śląskim Konwikcie został w 1878 r. powołany na następcę Juliusa Müllera jako profesor zwyczajny teologii systematycznej i Nowego Testamentu.

Główne dzieło Martina Kählera Die Wissenschaft der christlichen Lehre (1883, pol. Nauka chrześcijańskiej doktryny) uważane jest za najbardziej zwarty i najbogatszy projekt chrześcijańskiej dogmatyki po pracach Friedricha Schleiermachera. W jego oczach teolog nie powinien być w pierwszej kolejności naukowcem lecz chrześcijaninem. W tym sensie należy rozumieć też jego rozróżnienie między (czystą faktyczną) "historią" i "historycznością" i "historią" żywą w wierze i przeplataną wiarą. Rozłączenie stosunku "wiary" i "historii" budzi kontrowersje, ale dało daleko idącą wolność w badaniu Biblii. Badania te prowadził w piśmie Der sogenannte historische Jesus und der geschichtliche, biblische Christus (1892, pol. Tak zwany historyczny Jezus i historyczny, biblijny Chrystus), w którym zajmował się kwestią badania życia Jezusa.

Martin Kähler zyskał wielkie uznanie nie dzięki teoriom naukowym, a raczej poprzez propagowanie wiary i miłości do Pisma Świętego. Ostro protestował przeciw podejmowanym w jego czasie próbom stworzenia z Nowego Testamentu planu "historycznego Jezusa". Jego pisma i uczniowie wywarli silny wpływ nie tylko na Karla Bartha, ale również na większość członków Kościoła Wyznającego (niem. Bekennenden Kirche), którzy sprzeciwiali się reżimowi nazistowskiemu.

Jego sceptycyzm wobec oczekiwanego rozwoju świata był niepodobny do poglądów Jacoba Burckhardta. Przestrogi Kählera dotyczące rozwoju przesadnej świadomości narodowej i jego następstw zrozumiano, kiedy było już zbyt późno.

Jego uczniami byli m.in. Ernst von Dobschütz, Julius Schniewind, Rudolf Hermann i Paul Tillich.

Dzieła (wybór)

  • Sententiarum quae de conscientia ediderint theologi per ecclesiae secula florentes brevis enarratio Dissertation. 1860.
  • Paulus, der Jünger und Bote Jesu von Nazareth. Ein Lebens- und Charakterbild. 1862.
  • Die schriftgemäße Lehre vom Gewissen. 1864.
  • Die starken Wurzeln unserer Kraft. Betrachtungen über die Begründung des Deutschen Kaiserreiches und seine erste Krise. 1872.
  • Das Gewissen. Ethische Untersuchung. Die Entwicklung seiner Namen und seines Begriffes. 1878.
  • Die Wissenschaft der christlichen Lehre von dem evangelischen Grundartikel aus. 1883.
  • Der sogenannte historische Jesus und der geschichtliche, biblische Christus. 1892.
  • Geschichte der protestantischen Dogmatik im 19. Jahrhundert. 1989.

Literatura

  • Ernst Kähler: Kähler, Martin w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 10, Duncker & Humblot, Berlin 1974, ISBN 3-428-00191-5, s. 725.
  • Karl Knauß: Martin Kähler w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 3, Bautz, Herzberg 1992, ISBN 3-88309-035-2, s. 925–930.
  • Hans-Joachim Kraus: Kähler, Martin w Theologische Realenzyklopädie Bd. 17, 1988, s. 511–515.

Linki

Autor: Roman Penkała