Georg Heym

Georg Heym (ur. 30 października 1887 w Jeleniej Górze (wówczas niem. Hirschberg); zm. 16 stycznia 1912 w Berlinie) - niemiecki pisarz uważany za jednego z czołowych liryków wczesnego ekspresjonizmu literackiego. (wyznanie ewangelickie)

Georg Heym
Georg Heym.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Hermann (1850-1920), pruski prawnik, od 1900 adwokat w Wojskowym Sądzie Rzeszy, syn urzędnika i właściciela majątku w Podelzig (Brandenburgia); matka Jenny Taistrzik (1850-1923); kawaler.

Życiorys

Georg Heym jako syn urzędnika uczęszczał do szkół w wielu miejscowościach: Gnieźnie, Poznaniu (1899 Friedrich-Wilhelms-Gymnasium), Berlinie (1900-05 Joachimsthalsches Gymnasium) i Neuruppinie, gdzie w 1907 r. zdał maturę. Razem z przyjacielem Ernstem Balcke (1887-1912) wydawał czasopismo »Kreißende Sonnen«, w którym ukazały się jego pierwsze wiersze.

Jego pamiętnik, prowadzony od 1904 r., pokazuje wszystkie problemy, z którymi spotkał się młody człowiek w szkole i w stosunkach z ojcem. Zgodnie z wolą ojca studiował niechętnie od 1907 r. prawo na uniwersytetach w Würzburgu, Berlinie (od 1908) i Jenie (od 1910). Już podczas studiów w Berlinie wstąpił w 1910 r. do założonego przez Kurta Hillera i Jakoba van Hoddisa »Der Neue Club«, gdzie jego wiersze przedstawione zostały w wieczorkach poezji »Neopathetisches Cabaret«. Od tego momentu czuł się powołany do pisarstwa, a znajomość z Hoddisem i Erwinem Loewensonem (1888-1963) otworzyła nowe widoki oraz pomogła stworzyć własny ekspresjonistyczny styl. Jego zainteresowania poezją wspierała matka. 7 lipca 1911 r. obronił pracę doktorską w Würzburgu i zdał pierwszy egzamin państwowy. Po kilku tygodniach pracy jako referendarz w różnych sądach wziął urlop i chcąc zostać przypuszczalnie dyplomatą lub oficerem rozpoczął studia w seminarium języków orientalnych w Berlinie, gdzie uczył się języka chińskiego. W tym czasie starał się także w różnych miejscach o edukację oficerską.

W lecie poznał Hildegard Krohn, w której się zakochał. Jej poświęcił kilka swoich ostatnich wierszy. Jego pierwszy i jedyny wydany za życia tomik wierszy »Der ewige Tag« (Wieczny dzień) ukazał się w tym samym roku w wydawnictwie Ernsta Rowohlta. Dzieło to uchodzi za pierwsze wybitne świadectwo lirycznego ekspresjonizmu. Przygotował także zbiór nowel »Der Dieb) (Złodziej), który ukazał się pośmiertnie w 1913 roku. Inspiracją dla Heyma były prace francuskich liryków Charles'a Baudelaire'a (1821-1867) i Arthura Rimbaud'a (1854-1891), ale także niemieckich naturalistów. W swoich wierszach poruszał temat śmierci, okrucieństwa, problemy wielkiego miasta oraz interesował się człowiekiem w skrajnych sytuacjach (więzienie, żebranie, obłęd).

Georg Heym i jego przyjaciel Ernst Balcke utonęli 16 stycznia 1912 r. podczas jazdy na łyżwach na rzece Hawela. Georg Heym znalazł ostatnie miejsce spoczynku na cmentarzu »Friedhof der Luisengemeinde« w Berlinie-Charlottenburgu.

Spuścizna Georga Heyma obejmuje 500 wierszy oraz kilka nowel i dramatów. Przyjaciele z »Der Neue Club« wydali pośmiertnie jego tomik wierszy »Umbra vitae«. W tomiku tym znajduje się także wiersz »Der Krieg« (Wojna), który razem z wierszem »Der Gott der Stadt« (Bóg miasta) należy do jego najbardziej znanych poematów.

Dzieła (wybór)

  • Der Athener Ausfahrt : Trauerspiel in einem Aufzug. 1907.
  • Versuch einer neuen Religion. 1909.
  • Der ewige Tag. 1911.
  • Umbra vitae : nachgelassene Gedichte. 1912 (polskie wyd. 2016, tłum. i oprac. A. Lam).
  • Der Dieb : ein Novellenbuch. 1913.
  • Marathon. 1914.
  • Dichtungen und Schriften : Gesamtausgabe. 4 tomy, 1960-1964.

Literatura

  • Helmut Greulich: Georg Heym. Leben und Werk. Ein Beitrag zur Frühgeschichte des deutschen Expressionismus. Ebering Verlag, Berlin 1931.
  • Leonhard Kühschelm: Das Bild in der Lyrik Georg Heyms. Dissertation Universität Wien, Wien 1969.
  • Schmähling, Walter: „Heym, Georg”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, s. 85-87.

Linki

Autor: Roman Penkała