Sixt Birck

Sixt(us) Birck (znamy także jako Xystus Betuleius; ur. 24 lutego 1501 r. w Augsburgu; zm. 19 czerwca 1554 r. tamże) - niemiecki dramaturg i autor pieśni kościelnych. (wyznania katolickiego później ewangelickiego)

Genealogia ↑

Ojciec Ulrich Birck (zm. w 1523 r.), sukiennik; matka Anna Brenner; - ożenił się 1) z Ursulą Glaser (zm. w 1538 r.) z Bazylei, 2) z Barbarą Schenk z Augsburga; miał 11 dzieci z drugiego małżeństwa.

Życiorys ↑

Sixt Birck studiował teologię w Erfurcie (1520/21) u Euriciusa Cordusa (1486-1535), Eobanusa Hessusa (1488-1540) i Justusa Jonasa (1493-1555). W lutym 1523 r. otrzymał tytuł bakalaureata na uniwersytecie w Tybindze, a 31 grudnia 1523 r. immatrykulował na uniwersytet w Bazylei, gdzie studiował język grecki u Henricusa Glareanusa (1488-1563), język hebrajski u Konrada Pelikana (1478-1556) i teologię u Jana Oekolampada (1482-1531). W tym okresie zarabiał na swoje utrzymanie jako korektor u bazylejskich drukarzy. W 1530 r. został nauczycielem, w 1534 r. rektorem w szkole łacińskiej. 10 lutego 1536 r. nabył tytuł magistra artium.

Od wiosny 1536 r. był rektorem w szkole św. Anny (niem. St. Anna) w Augsburgu. Pomimo wprowadzenia Interim augsburskiego pozostał w Augsburgu i odrzucił powołanie do Berna.

Już w Bazylei wystawiał swoje dramaty biblijne napisane w języku niemieckim. W Augsburgu pisał sztuki łacińskie dla teatru szkolnego. Napisał komentarze do filozoficznych pism Cycerona, jak również wydał i objaśnił pisma Laktancjusza (Lucius Caecilius Firmianus Lactantius (ok. 250 - 330)). Sixt Birck uważany jest za założyciela niemieckiego dramatu szkolnego, który później w teatrze jezuitów zakorzenił się jako osobny gatunek.

Dzieła (wybór) ↑

  • Die history von der from[m]en Gottsförchtigen frouwen Susanna. 1532.
  • Stoicheia tōnte grammatōn, kai tēs eusebeias, tē tōn paidōn archomenōn chreia parechomena. 1536.
  • Elementa, tum literarum, tum religionis. 1536.
  • Susanna. 1537.
  • Ezechias. Ain nutzliche kurtze Tragedi. 1538.
  • Ezechias. 1538.
  • Zorobabel. 1539.
  • Iudith. 1539.
  • Xisti Bethuleii Augustani Iudith ... 1541.
  • In M. T. Ciceronis Laelium, sive de amicitia, commentaria longe eruditissima. 1544.
  • Sibylliakōn chrēsmōn logoi oktō. 1545.

Literatura ↑

  • Wilhelm Scherer: „Birck, Sixt” Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 2, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 656 (online).
  • Alfred Hartmann: „Birk, Sixt” Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 256 (online).

Linki ↑

  • Beat von Scarpatetti: „Birck, Sixtus” w: Historischen Lexikon der Schweiz (online).
Autor: Roman Penkała