August Hermann Niemeyer
August Hermann Niemeyer (ur. 1 września 1754 w Halle (Saale); zm. 7 lipca 1828 w Glaucha) – niemiecki teolog, pedagog, librecista, poeta, autor pieśni kościelnych.
 |
| August Hermann Niemeyer. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
- Ojciec: Johann Konrad Philipp Niemeyer (1711-1767), kaznodzieja, diakon w Halle;
- Matka: Auguste Sophie Freylinghausen (1717-1763), córka Johanna Athanasiusa Freylinghausena, dyrektora sierocińca w Halle;
- Żona: Agnes Wilhelmine von Köpken (ślub 5.10.1786 w Magdeburgu) ur. 15.2.1769, córka radcy dworu w Magdeburgu Friedricha von Köpkena;
- Dzieci: syn Franz Anton Niemeyer (1790-1867), prawnik, profesor i Hermann Agathon Niemeyer (1802-1851), teolog;
- Pradziadek: August Hermann Francke (1663-1727), założyciel Franckesche Stiftungen.
Biografia
August Hermann Niemeyer urodził się 1 września 1754 w Halle i z strony matki był prawnukiem Augusta Hermanna Francke. Po śmierci matki w 1764 i ojca w 1767, który był kaznodzieją w kościele Mariackim (niem. Marienkirche) w Halle, pieczę nad sierotą sprawowała wdowa po lekarzu Lystheniusie. Po ukończeniu Franckesche Stiftungen rozpoczął w 1771 studia teologiczne.
Od 1777 jako Provatdozent prowadził wykłady na uniwersytecie w Halle, w 1784 został profesorem zwyczajnym teologii, a w 1785 współdyrektorem Franckesche Stiftungen. W 1787 założono w Halle seminarium pedagogiczne, którego kierownictwo mu powierzono. Zamknięcie uniwersytetu w Halle w 1806 przerwało karierę akademicką Niemeyera. W maju 1807 z rozkazu Napoleona wysłano go razem z czterema innymi poważanymi mieszkańcami Halle jako zakładnika do Francji. Wrażenia z tej podróży opisał następnie w dwutomowym piśmie Beobachtungen auf einer Deportationsreise (Obserwacje z podróży deportacyjnej). Po powrocie do Niemiec król Prus zaproponował mu profesurę w Berlinie w nowo utworzonym uniwersytecie. Niemeyer zdecydował się jednak wstąpić do westfalskiej służby państwowej i w 1808 król Hieronim Bonaparte mianował go na kanclerza i rektora powołanego na nowo do życia uniwersytetu w Halle. W 1813 z powodu ucieczki do Lipska i oszczerczego oskarżenia o utrzymywanie kontaktów z rządem pruskim popadł w niełaskę i wraz z ponownym zamknięciem uniwersytetu w 1813 został zwolniony. Po bitwie pod Lipskiem uniwersytet ponownie otworzono, a Niemeyer objął poprzednie stanowiska. W 1816 został członkiem konsystorza w Magdeburgu.
Pisma
August Hermann Niemeyer starał się poprawić religijną i moralną wiedzę współobywateli. Jego pierwsze pismo opublikowane w 1775 Charakteristik der Bibel (Charakterystyka Biblii) było natury teologicznej i zwróciło na niego publiczne zainteresowanie. W 1787 wydał pracę dotyczącą programu oświatowego Ueber den Geist des Zeitalters in pädagogischer Rücksicht (O duchu epoki w perspektywie pedagogicznej). W 1790 ukazało się kolejne pismo Pädagogisches Handbuch für Schulmänner und Privaterzieher (Podręcznik pedagogiczny dla nauczycieli i prywatnych wychowawców). W 1796 napisał Grundsätze der Erziehung und des Unterrichts für Eltern, Hauslehrer und Schulmänner (Zasady wychowania i nauczania dla rodziców, nauczycieli domowych i nauczycieli szkolnych). Na potrzeby prowadzonych wykładów pedagogicznych w seminarium napisał pismo dotyczące teorii wychowania Leitfaden der Pädagogik und Didaktik (1803, Podręcznik pedagogiki i dydaktyki). Przeznaczone również dla seminarium, ale także jako dodatek do części historycznej Grundsätze są wydane w 1813 Originalstellen griechischer und römischer Classiker über die Theorie der Erziehung und des Unterrichts (Oryginalne fragmenty z greckich i rzymskich klasyków na temat teorii edukacji i nauczania), które obejmują sześćsetletni okres historii edukacji i nauczania.
Jako pedagog chrześcijański napisał Handbuch für christliche Religionslehrer (Podręcznik dla chrześcijańskich nauczycieli religii, 1795/96), którego druga część ukazała się przed pierwszą w 1790 pt. Homiletik, Pastoralanweisung und Liturgik (Homiletyka, duszpasterstwo i liturgia). Do nauczania religii w szkołach wyższych przyczynił się jego podręcznik Lehrbuch für die oberen Religionsclassen in Gelehrtenschulen (1801). Pisma te w dziedzinie edukacji religijnej były często ostro kwestionowane przez stronę protestancką, a wspomniany wyżej podręcznik dla chrześcijańskich nauczycieli religii został nawet zakazany do użytku przez rząd, a samemu autorowi grożono zwolnieniem, czemu zapobiegła jedynie wola króla. O zainteresowaniu Niemeyera poprawą edukacji religijnej, która w tamtym czasie była często prowadzona w sposób bezowocny, świadczy również program opublikowany w 1798 roku: Ideen über den Plan eines Lehrbuchs für die oberen Religionsklassen (Pomysły dotyczące planu podręcznika dla wyższych klas religijnych).
Także jako poeta próbował swoich sił August Hermann Niemeyer, szczególnie na polu poezji religijnej. Pisał pieśni, hymny i oratoria, wiersze i ody. W 1785 ukazał się jego śpiewnik dla szkół wyższych i placówek wychowawczych. Pisał także pisma dewocyjne: Philotas (1779–1808, 3 części), Timotheus (1784—90, 3 części) oraz Feierstunden während des Kriegs (Uroczystości w czasie wojny).
August Hermann Niemeyer był autorem pism biograficznych (August Hermann Francke, John Wesley, Johann August Nösselt). Dużą popularnością cieszyło się w kręgach wykształconych jego pismo Beobachtungen auf Reisen in und außer Deutschland (1824, Obserwacje z podróży po i z poza Niemiec), w którym też zawarł sporo notatek biograficznych odnośnie znanych postaci, z którymi się zetknął.
Literatura
- Binder.: Niemeyer, August Hermann. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 23, Duncker & Humblot, Leipzig 1886, s. 677–679 (online).
- August Jacobs, Johann Gottfried Gruber: August Hermann Niemeyer: Zur Erinnerung an dessen Leben und wirken, 1831 (online) .