Wilhelm Windelband
Wilhelm Windelband (ur. 11 maja 1848 w Poczdamie; zm. 22 października 1915 w Heidelbergu) był niemieckim filozofem, przedstawicielem neokantyzmu, tzw. aksjologii (filozofii wartości) i założycielem badeńskiej szkoły neokantyzmu.
 |
| Wilhelm Windelband. Źródło: Wikimedia Commons |
Życiorys
Wilhelm Windelband był synem pruskiego urzędnika w Poczdamie. Najpierw studiował medycynę i nauki przyrodnicze, a później historię i filozofię na uniwersytetach w Jenie, Berlinie i Getyndze. W 1870 r. doktoryzował się w Getyndze. Jako ochotnik brał udział w wojnie prusko-francuskiej w latach 1870/71. W 1873 r. habilitował się na uniwersytecie w Lipsku, po czym pracował tam do 1876 r. jako Privatdozent. W 1876 r. został powołany jako profesor zwyczajny na uniwersytet do Zurychu, w 1877 r. do Fryburga Bryzgowijskiego i w 1882 r. do Strasburga, gdzie najdłużej działał. W 1903 r. został następcą swojego nauczyciela Kuno Fischera na uniwersytecie w Heidelbergu. Od 1905 do 1908 r. jako reprezentant uniwersytetu był członkiem pierwszej izby Landtagu Badenii. Od 05 lutego 1903 r. był korespondencyjnym członkiem Pruskiej Akademii Nauk, od 1904 Bawarskiej Akademii Nauk w Monachium, a w 1909 r. przyjęto go do Heidelberskiej Akademii Nauk.
Wilhelm Windelband ukazał się najpierw jako historyk filozofii, w czym podążał za swoim nauczycielem Kuno Fischerem, a później jako jeden z najwybitniejszych jej systematyków, kontynuujący pracę swojego nauczyciela Hermanna Lotze. Troszczył się przede wszystkim o rozgraniczenie nauk przyrodniczych i kulturoznawczych (humanistycznych). Nauki przyrodnicze opisują przedmiot dzięki powszechnym prawom, czyli postępują »nomotetycznie«. Kulturoznawstwo ma do czynienia z czymś jednorazowym, indywidualnym i szczególnym, zatem postępuje »idiograficznie«.
Poza tym Wilhelm Windelband występował jako historyk filozofii i w 1892 r. wydał podręcznik Geschichte der Philosophie. Jego najważniejszymi uczniami byli Heinrich Rickert, Georg Jellinek, Georg Simmel, Max Weber, Ernst Troeltsch, Emil Lask i Albert Schweitzer.
Dzieła (wybór)
- Die Lehren vom Zufall, 1870.
- Über die Gewissheit der Erkenntniss : eine psychologisch-erkenntnisstheoretische Studie, 1873.
- Die Geschichte der neueren Philosophie in ihrem Zusammenhange mit der allgemeinen Cultur und den besonderen Wissenschaften, 2 tomy, 1878–1880.
- Präludien : Aufsätze und Reden zur Einl. in die Philosophie, 1884.
- Geschichte der Philosophie, 1892.
- Geschichte des alten Philosophie, 1894.
- Kuno Fischer und sein Kant, 1897.
- Vom System der Kategorien, 1900.
- Über Willensfreiheit : zwölf Vorlesungen, 1904.
- Kuno Fischer, 1907.
- Die Philosophie im deutschen Geistesleben des 19. Jahrhunderts : 5 Vorlesungen, 1909.
- Die Prinzipien der Logik, 1913.
Literatura
- Gerald Hartung, Valentin Pluder: From Hegel to Windelband: Historiography of Philosophy in the 19th Century, Walter de Gruyter GmbH & Co KG, 2015.
Linki
- Pisma Windelbanda i o nim w Deutsche Digitale Bibliothek.
- Internationales Symposium: Wilhelm Windelband (Heidelberg 12.- 14. März 2015) (online).