Wilhelm Schaumburg-Lippe

Wilhelm Friedrich Ernst zu Schaumburg-Lippe (ur. 9 stycznia 1724 w Londynie; zm. 10 września 1777 w Wölpinghausen) – niemiecki hrabia, oficer i teoretyk wojskowości. (wyznanie ewangelickie)

Genealogia

Ojciec Albrecht Wolfgang (1699–1748), dowódca wojskowy i pan w Hrabstwie Schaumburg-Lippe; matka Margarete Gertrud Gräfin von Oeynhausen (1701–1726), córka elektora Georga Ludwiga (późniejszego króla Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Jerzego I Hanowerskiego) oraz jego długoletniej metresy Melusine von der Schulenburg (1667–1743); – ożenił się w 1765 z Marie Eleonore Gräfin von Lippe-Biesterfeld; miał jedną córkę, która wcześnie zmarła.

Życiorys

Wilhelm Schaumburg-Lippe uczył się w Genewie, następnie studiował matematykę i sztuki wojenne na uniwersytetach w Lejdzie i Montpellier we Francji, a potem został podchorążym w brytyjskiej królewskiej gwardii osobistej. Już w 1743 r. brał udział w bitwie z Francuzami koło Dettingen podczas austriackiej wojny sukcesyjnej. Po śmierci starszego brata Georga (1722–1742) objął w 1748 r. rządy w swoim małym kraju i rozpoczął tam surowe reformy w administracji i luksusowym nieobyczajnym życiu dworskim. W czasie licznych podróży zbierał wiedzę wojskową, którą stosował w tworzeniu nowego systemu militarnego będącego wzorem dla większych państw. Wprowadził powszechny obowiązek wojskowy i starał się o dobre wyszkolenie swoich żołnierzy, wśród nich 300 artylerzystów. Podczas wojny siedmioletniej brał udział w licznych operacjach jako dowódca wojsk hanowerskich, m.in. w bitwach pod Krefeld, Minden, Vellinghausen oraz oblężeniach Münster, Kassel, Wesel, Marburga, gdzie wyróżnił się zręcznym kierowaniem artylerią.

Kiedy w 1762 r. wybuchła wojna między Portugalią i Hiszpanią oraz Francją wziął w niej udział na życzenie króla Anglii jako generał na czele wojska portugalskiego i angielskiego korpusu ekspedycyjnego. W wojnie tej udało mu się nie tylko zmusić wielką armię hiszpańską do odwrotu, ale położył wielkie zasługi dla Portugalii jako reorganizator tamtejszego szkolenia wojskowego. W 1764 r. wrócił do Bückeburga i poświęcił się całkowicie zarządzaniu swoim państwem. Próbował szerzyć edukację, obyczajowość wśród swoich poddanych, wspierał rolnictwo i industrializację, placówki dla ubogich. Zwalczał ignorancję i zabobony, co łączył z głęboką religijnością. Na pierwszym miejscu stawiał zawsze szkolnictwo wojskowe, założył doskonałą szkołę wojskową, której jednym z uczniów był pruski generał i członek komisji reorganizującej pruską armię Gerhard von Scharnhorst (1755–1813).

Wilhelm Schaumburg-Lippe zajmował się również sztuką, muzyką, rysunkiem, mówił pięcioma językami nowożytnymi i chętnie przebywał w otoczeniu uczonych. Powołał na swój dwór muzyka Johanna Christopha Friedricha Bacha (1732–1795) jako kapelmistrza, młodego Thomasa Abbta (1738–1766), który stał się jego zaufanym przyjacielem, a po jego wczesnej śmierci Johanna Gottfrieda Herdera (1744–1803) jako kaznodzieję dworskiego (1771–76). Spotykał się również z Mosesem Mendelssohnem (1729–1786).

Po jego śmierci 10 września 1777 w Wölpinghausen kierowanie krajem przejął jego bratanek Filip II (1723–1787) z linii rodu Lippe-Alverdissen. Wilhelm Schaumburg-Lippe został pochowany obok córki i żony w grobowcu zbudowanym koło dworku myśliwskiego Zum Baum w lesie schaumburskim.

Literatura

Autor: Roman Penkała