Wilhelm Hensel

Wilhelm Hensel (ur. 6 lipca 1794 w Trebbinie; zm. 26 listopada 1861 w Berlinie) - niemiecki rysownik i malarz. (wyznanie luterańskie)

 

 212px Wilhelm Hensel Selbstbildnis

Wilhelm Hensel, autoportret 1829.
Źródło: Wikimedia Commons

 

Genealogia

  • Ojciec Ludwig Hensel (1763-1809), pastor w Linum;

  • Matka Johanna Albertina Louisa (1764-1835) z domu Trost;

  • Siostry Luise Hensel (1798–1876), poetka i Wilhelmine (1802-1893);

  • Żona od 1829 Fanny Mendelssohn-Bartholdy (1805–47), córka bankiera Abrahama Mendelssohna-Bartholdy (1776–1835) i Lea Salomon;

  • Szwagier Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809–1847), kompozytor;

  • Dzieci syn Sebastian;

  • Wnuki Kurt Hensel (1861–1941), profesor matematyki i Paul Hensel (1860–1930), filozof.

Życiorys

Wilhelm Hensel przyszedł na świat 6 lipca 1794 w Trebbinie jako pierwsze dziecko i jedyny syn pastora Johanna Jacoba Ludwiga Hensela (1763–1809) i jego żony Johanny Albertiny Louise Trost (1764–1835). W tym czasie ojciec był drugim pastorem w Trebbinie w kościele Dorfkirche Thyrow. W 1796 roku urodziła się jego siostra Luise Hensel (1798–1876), a w 1802 Wilhelmine (1802-1893).

Po nauce w szkole w rodzinnym mieście studiował od 1809 roku w Berlińskiej Akademii Budownictwa (Berliner Bauakademie). Tam jego talent malarski został rozpoznany przez historyka sztuki, który zapewnił mu środki na studia w Akademii Sztuk Pięknych, do której wstąpił w 1811 roku. Trudna sytuacja finansowa rodziny po śmierci ojca zmusiła go do podjęcia pracy zarobkowej; nocami wykonywał ilustracje i ryciny. W 1812 roku jego nauczyciel perspektywy i anatomii Johann Christoph Frisch (1738–1815) umożliwił mu debiut na wystawie Akademii w Berlinie, gdzie wystawiony przez Hensela obraz Chrystus na Górze Oliwnej (Christus auf dem Ölberg) został zauważony i wyróżniony.

Dalsza edukacja Wilhelma Hensela została przerwana w czasie wojny wyzwoleńczej z okupującymi Niemcy Francuzami. W 1813 roku jako ochotnik wstąpił do armii pruskiej i brał udział w bitwach pod Budziszynem (20/21 maj 1813) i Lipskiem (16–19 październik 1813), przy czym był kilkakrotnie ranny. W 1813 i 1815 roku uczestniczył w zajęciu Paryża. Oba pobyty w stolicy Francji wykorzystał do studiowania zgromadzonych arcydzieł w tamtejszych muzeach.

Po powrocie do Berlina borykał się z problemami finansowymi. Przyjaciele tacy jak Ludwig Tieck, Achim von Arnim, Adelbert von Chamisso widzieli jego talent poetycki i radzili mu zajęcie się pracą literacką. Jednak nie pióro a pędzel i ołówek były jego ulubionymi środkami wyrazu. W styczniu 1821 roku, z okazji uroczystości związanych z wizytą następcy tronu Rosji wielkiego księcia Mikołaja z małżonką Aleksandrą Romanową (pruska księżniczka Fryderyka Luisa Charlotta Wilhelmina Hohenzollern ), zorganizował na berlińskim dworze inscenizacje według poematu Lalla-Rookh Thomasa Moore'a. Przypadły one wszystkim do gustu i król Fryderyk Wilhelm III zlecił malarzowi utrwalenie ich w rysunkach i akwarelach (opublikowane zostały także jako ryciny), które przekazał córce, wielkiej księżnej. Wkrótce do atelier artysty przybyło wielu odwiedzających, którzy chcieli zobaczyć te prace. Wśród odwiedzających atelier Henzela była jego przyszła żona Fanny Mendelssohn z rodziną.

Dzięki temu cyklowi rysunków i akwareli otrzymał od króla Fryderyka Wilhelma III pięcioletnie stypendium na studia w Rzymie, gdzie przebywał od 1823 do 1828 roku. Wilhelm Hensel studiował tam prace dawnych mistrzów, kopiował obrazy Rafaela i namalował obrazy Chrystus i Samarytanka (Christus und die Samariterin) i Vittoria Caldoni von Albano przed klasztorem (Viktoria Caldoni nimmt Abschied von den Ihrigen beim Eintritt in das Kloster).

W październiku 1828 roku wrócił do Berlina; 22 stycznia 1829 roku zaręczył się, a 3 października poślubił Fanny Mendelssohn-Bartholdy. Małżonkowie zamieszkali w domu rodzinnym Fanny. W tym samym roku otrzymał nominację na malarza nadwornego, a dwa lata później powołano go w 1831 roku na profesora malarstwa historycznego do Akademii. Wszechstronne życie artystyczne i towarzyskie w domu Mendelssohnów oraz podróże między innymi do Kolonii, Paryża, Belgii (1835), Londynu (1838 i 1843), Rzymu (1839/40 i 1844/45) i Monachium (1858) dały mu zarówno liczne inspiracje, jak również zaowocowały zleceniami. Do najlepszych jego prac zaliczają się portrety rysunkowe jemu współczesnych. W 47 teczkach zebrano ponad 1000 portretów, które skatalogował jego syn Sebastian i opatrzył stosownymi indeksami. Około 800 rysunków z figuralnymi kompozycjami posiada Mendelssohn-Archiv w Staatsbibilothek zu Berlin.

Wilhelm Hensel wykonał także około 400 obrazów w tym jeden obraz ołtarzowy oraz obrazy ze scenami rodzajowymi i alegorycznymi w stylu nazareńczyków. Jako rysownik Hensel jest romantycznym realistą; z czasem jego portrety zbliżają się do nadchodzącej techniki fotograficznej, ale są delikatne i miękkie. Ich wartość leży nie tyle w ich artystycznej doskonałości, co w ich dokumentalnym charakterze, o którym Theodor Fontane powiedział: „Większa część tego zbioru prędzej czy później będzie reprezentować wartość podobną do początkowych książek średniowiecza... Teki będą wtedy skarbem bibliotecznym, źródłem pełnym znaczenia historycznego” (Wanderung durch die Mark Brandenburg, tom Spreeland, rozdział An der Nuthe, Trebbin, 1872).

Wilhelm Hensel zmarł 26 listopada 1861 roku, w wieku 67 lat, w Berlinie. Pochowany został obok żony w rodzinnym grobie Mendelssohnów na cmentarzu Friedhöfe vor dem Halleschen Tor w Berlin-Kreuzberg.

Dzieła (wybór)

Rysunki

 

Friedrich Freiherr de la Motte Fouque 1818 Berlin Nationalgalerie 175px

 

Friedrich Freiherr de la Motte Fouqué, 1818, Galeria Narodowa, Berlin.

Böcklin W Górach Albańskich 1851

 

Heinrich Heine, 1829,

 Galeria Narodowa, Berlin. 

Pan w sitowiu

 

Fanny Mendelssohn Bartholdy, 1829.
Źródło: Wikimedia Commons

 

 

Obrazy

  • Chrystus na Górze Oliwnej, 1812.

  • Chrystus i Samarytanka

  • Vittoria Caldoni von Albano przed klasztorem

  • Chrystus na pustyni

  • Włoscy wieśniacy przy antycznej fontannie

  • Mirjam prowadząca korowód dziewcząt, 1836

  • Chrystus przed Piłatem, 1834

  • Książę Brunszwiku przed bitwą pod Quatre–Bras na balu w Brukseli

Literatura

  • Brauer, Heinrich, "Hensel, Wilhelm" w: Neue Deutsche Biographie 8 (1969), s. 562 f.; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118549316.html#ndbcontent.

  • Wessely, Joseph Eduard; Eitner, Robert, "Hensel, Wilhelm" w: Allgemeine Deutsche Biographie 12 (1880), s. 3-6; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118549316.html#adbcontent.

Linki