Wilhelm Hauff

Wilhelm Hauff (ur. 29 listopada 1802 r. w Stuttgarcie; zm. 18 listopada 1827 r. tamże) - niemiecki pisarz w okresie romantyzmu. Między innymi razem z Eduardem Mörike (1804-1875), Gustavem Schwabem (1792-1850) i Karlem Augustem Varnhagenem von Ense (1785-1858) należał do poetyckiej szkoły szwabskiej (niem. Schwäbische Dichterschule) skupionej wokół Justinusa Kernera (1786-1862) i Ludwiga Uhlanda (1787-1862). (wyznania ewangelickiego)

Behringer - Wilhelm Hauff 1826
Wilhelm Hauff.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec August Friedrich (1772-1809), tajny sekretarz w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Stuttgarcie; matka Wilhelmine z domu Elsäßer (1773-1845); Brat Hermann (1800-1865), pisarz; kuzyn ze strony mamy Justinus Kerner (1786-1862), poeta; - ożenił się 13 lutego 1827 r. w Nördlingen z Luise z domu Hauff (1806-67, kuzynka); miał 1 córkę.

Życiorys

Po nauce w gimnazjum w Tybindze Wilhelm Hauff wstąpił jesienią 1817 r. do szkoły klasztornej w Blaubeuren, jednego z niższych wirtemberskich seminariów teologicznych, które zapewniało darmową edukację. W latach 1820-24 studiował teologię w Tybindze, gdzie należał do korporacji studenckiej Burschenschaft Germania Tübingen W 1825 r. doktoryzował się z zakresu filozofii.

W tym okresie napisał pierwsze wiersze, hymny patriotyczne i satyry. Ponieważ nie skłaniał się do roli pastora, a już wcześnie był świadomy swego talentu pisarskiego, objął posadę nauczyciela domowego, która umożliwiła mu pracę literacką. Od jesieni 1824 r. do wiosny 1826 r. przebywał w domu ministra wojny Ernsta von Hügela (1774-1849) w Stuttgarcie. Z tą rodziną spędził lato 1825 r. na zamku Guttenberg nad Neckarem, który stał się prawdopodobnie areną jego ostatniej noweli »Das Bild des Kaisers«.

Jako guwerner odbywał ze swoim uczniem zwykłe w tym czasie podróże naukowe. Sześć tygodni przebywał w Paryżu. Potem pojechał przez Brukselę, Antwerpię, Gandawę do Kassel, gdzie odwiedził Wilhelma Grimma (1786-1859) i przez Getyngę, Bremę i Hamburg do Berlina. Szybko nawiązał kontakty z czołowymi kręgami literackimi i wrócił przez Drezno i Lipsk do Stuttgartu. W styczniu 1827 r. został u Johanna Friedricha Cotta (1764-1832) redaktorem czasopisma Morgenblatt für gebildete Stände. W tym samym roku ożenił się z kuzynką Luizą, która urodziła mu w listopadzie tegoż roku córkę Wilhelmine (10.11.1827- 2.01.1845). Kilka dni po narodzeniu córki Wilhelm Hauff zmarł na zapalenie mózgu i został pochowany na cmentarzu Hoppenlaufriedhof w Stuttgarcie.

W niespełna dwa lata po śmierci Hauffa ukazały się jego pisma zebrane zawierające: trzy powieści, siedem nowel, trzy almanachy baśni z ponad dwunastoma baśniami i opowiadaniami, jak również liczne wiersze, szkice, eseje i recenzje. Oprócz nielicznych wierszy, z których »Reiters Morgengesang« i »Soldatenliebe« stały się pieśniami ludowymi, resztę jego utworów stanowi proza. Wilhelm Hauff posiadał pierwotny talent narracyjny, miał wyczucie aktualności, doskonałą zdolność i uderzającą swobodę odczuwania i naśladowania. Pierwsze uznanie wywołał pismem »Mitteilungen aus den Memoiren des Satans« (1 część, lato 1825). Później opublikował pod pseudonimem "Clauren", który używał znany wówczas pisarz Heinrich Clauren (1771-1854) powieść »Der Mann im Mond oder der Zug des Herzens ist des Schicksals Stimme« (2 tomy, 1826), która doprowadziła do skandalu i procesu.

Jak dalece był wówczas pod wpływem poczytnych powieści Heinricha Claurena, jak dalece je świadomie naśladował lub później parodiował, nie jest do dzisiaj całkowicie wyjaśnione. Ze świadomego naśladowania wyrosła najsławniejsza jego powieść »Der Lichtenstein« (3 tomy, 1826), która odniosła wielki sukces i dzięki niej został założycielem historycznej powieści w Niemczech. Jego talent zdradzają różne opowiadania, w których pojawia się materiał historyczny i aktualny, jak np. »Jud Süß«, »Die Bettlerin vom Pont des Arts« i »Das Bild des Kaisers«. Jednak mówiąc o Wilhelmie Hauffie w pierwszej kolejności kojarzy się z bajkami, które ukazały się w trzech almanachach w latach 1826, 1827, 1828. Zostały one przetłumaczone na wiele języków, a z nich »Die Geschichte vom Kalif Storch« (pol. wyd. 1921 Opowieść o kalifie bocianie), »Zwerg Nase«, »Der kleine Muck« czy »Das kalte Herz« weszły do literatury światowej.

Wilhelm Hauff znajduje się między romantyzmem a wczesnym realizmem, ale jest także zależny od przedromantycznych nurtów. Nie był właściwie oryginalny i można łatwo udowodnić wpływy E.T.A. Hoffmanna (1776-1822), Friedricha de la Motte Fouqué (1777-1843) i Jeana Paula (1763-1825). Mimo tego trudno jest go zakwalifikować do określonej szkoły. Fantazja i intelekt, wcześnie zyskana rutyna i uczuciowa, żywa wyobraźnia łączą się w szczególny sposób w jego dziełach.

Dzieła (wybór)

  • Der Mann im Mond oder der Zug des Herzens ist des Schicksals Stimme. 1826.
  • Lichtenstein. 3 tomy, 1826.
  • Märchen-Almanach auf das Jahr 1826. 1826.
  • Mittheilungen aus den Memoiren des Satan. 1826.
  • Phantasien im Bremer Rathskeller. 1827.
  • Controvers-Predigt über H. Clauren und den Mann im Monde. 1827.
  • Phantasien und Skizzen. 1828.
  • Novellen. 1828.
  • Sämmtliche Schriften. 1830, wyd. Gustav Schwab.

Literatura

  • J. Franck: „Hauff, Wilhelm”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 11, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, s. 48.
  • Bernhard Zeller: „Hauff, Wilhelm”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 8, Duncker & Humblot, Berlin 1969, ISBN 3-428-00189-3, s. 85.

Linki

Ostatni dostęp 6.01.2016.