Roger Vadim

Roger Vadim, właściwie Wadim Igoriewicz Plemiannikow (ur. 26 stycznia 1928 w Paryżu; zm. 11 lutego 2000 tamże) – francuski reżyser, scenarzysta, aktor, pisarz i poeta. Pasjonat kina, literatury, muzyki, ale także znany kobieciarz. Pisał scenariusze i reżyserował filmy, w których gwiazdami były niektóre z jego towarzyszek, w tym Brigitte Bardot, Annette Stroyberg, Catherine Deneuve i Jane Fonda.

Roger Vadim 
Roger Vadim ok. 1970 roku.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Igor Nikołajewicz Plemiannikow (1904-1938), rosyjski oficer i wicekonsul Francji w Egipcie;
  • Matka: Marie-Antoinette Ardilouze (1904–1990), francuska aktorka;
  • Rodzeństwo: Hélène Plemiannikov;
  • Żona: Brigitte Bardot (1952-1957), Annette Stroyberg (1958-1961), Jane Fonda (1965-1973), Catherine Schneider (1975–1977), Marie-Christine Barrault (1990–2000);
  • Dzieci: Christian Vadim z Catherine Deneuve, Nathalie Vadim z Annette Stroyberg, Vanessa Vadim z Jane Fonda, Wania Plemiannikow z Catherine Schneider;

Biografia

Roger Vadim był synem rosyjskiego szlachcica Igora Nikołajewicza Plemiannikowa (1904-1938), którego tradycja rodzinna nawiązywała do czasów Dżyngis-chana. Wcielony w wieku czternastu lat do Armii Rosyjskiej Wrangla, aby walczyć z bolszewikami, Igor został uwięziony i skazany na śmierć. W przeddzień egzekucji udało mu się uciec i dołączył do rodziny w Warszawie. Przybył do Francji w październiku 1924 roku, gdzie studiował w paryskim Institut national des langues et civilisations orientales (Narodowy Instytut Języków i Kultur Orientalnych). W 1928 roku otrzymał obywatelstwo francuskie. Pełnił funkcję wicekonsula Francji w Egipcie, gdzie Roger Vadim spędził wczesne dzieciństwo.

Jego matka, aktorka Marie-Antoinette Ardilouze (1904–1990), była ze strony ojca pochodzenia langwedockiego, a ze strony matki prowansalskiego. W chwili narodzin Rogera Vadima rodzice nie byli małżeństwem, gdyż ojciec był jeszcze w pierwszym związku z Rosjanką, którą poślubił w Brześciu Litewskim 11 sierpnia 1924 roku.

Po śmierci ojca w Morzine (Górna Sabaudia) w wyniku malarii, Roger Vadim został wieku dziesięciu lat półsierotą. We wrześniu 1939 roku jego matka, on i siostra Hélène zamieszkali na farmie w gminie Les Gets (Górna Sabaudia), gdzie matka prowadziła hostel, w którym schronienie znajdowały osoby uciekające przed nazistowskimi prześladowaniami, w tym Żydzi. Tam spotkał Yves'a Roberta, przyszłego reżysera i scenarzystę, z którym się zaprzyjaźnił. W tym czasie matka poślubiła urbanistę i architekta Geralda Manninga, współpracownika Le Corbusiera. We wrześniu 1940 roku Roger Vadim wyjechał do departamentu Var, aby kontynuować naukę. Podczas masakry dokonanej przez SS, które podpaliło stodołę, stracił ukrywającego się w niej najlepszego przyjaciela. To traumatyczne wydarzenie opisał w 1982 roku w powieści L'Ange affamé (Głodny anioł). W 1945 roku rodzina zamieszkała w Mandelieu-la-Napoule (Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże), a następnie wróciła do Paryża. Przez całe życie Roger Vadim wracał do Les Gets, gdzie nakręcił kilka filmów, m.in. Niebezpieczne związki, L'Amour fou i Hellé, i gdzie na kupionej w 1992 roku farmie żył z żoną Marie-Christine Barrault.

Po powrocie do Paryża studiował w Instytucie Nauk Politycznych (Institut d’études politiques de Paris) i uczył się aktorstwa u Charles'a Dullina. Po przerwaniu studiów w 1947 roku, dzięki pośrednictwu André Gide'a poznał reżysera Marca Allégret'a, który zatrudnił go jako asystenta i drugoplanowego aktora w Théâtre Sarah-Bernhardt. Roger Vadim był asystentem Allégret'a przy realizacji filmów Jusqu'à ce que mort s'ensuive (1948), Julietta (1953), a później scenarzystą (Blackmailed, 1951; L'amante di Paride, 1954). Oprócz tego do 1956 roku pracował jako fotoreporter dla Paris Match.

W 1949 roku poznał piętnastoletnią Brigitte Bardot, którą poślubił 19 grudnia 1952 roku po osiągnięciu przez nią pełnoletności. Vadim wprowadził młodą żonę w świat kina. Otrzymał dla niej rolę w obrazie Futures vedettes reżyserowanym w 1955 roku przez Marca Allégret'a, do którego napisał adaptację i dialogi. Napisał też dwa scenariusze, które przyczyniły się do jej wizerunku seksbomby, ale jednocześnie sympatycznej dziewczyny (Cette sacrée gamine, reżyser Michel Boisrond, 1956; Stokrotka [fr. En Effeuillant la marguerite], reżyser Allégret, 1956).

W roku 1956 napisał i wyreżyserował swój pierwszy film I Bóg stworzył kobietę, w którym wystąpiła Brigitte Bardot jako Juliette Hardy u boku Jean-Louis'a Trintignanta. Film odniósł wprawdzie pewien sukces we Francji, ale triumfował w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Brigitte Bardot stała się żywym mitem, modelem społecznym i międzynarodowym symbolem seksu. Film wyzwolił tyleż namiętności i bałwochwalstwa, co skandalu i gniewu wobec niemoralności, a małą rybacką wioskę Saint-Tropez, w której był kręcony, zamienił w miejsce legendarne przez samą obecność Bardot. Podczas kręcenia filmu Bardot zakochała się w swoim partnerze filmowym i w 1957 roku rozwiodła z Vadimem. Tego samego roku Roger Vadim adaptował komedię dla Mylène Demongeot (Sois belle et tais-toi, reżyser Allégret). Z Brigitte Bardot Vadim nakręcił jeszcze cztery inne filmy w 1958, 1961, 1962 i 1973, ale żaden nie zyskał takiego rozgłosu jak pierwszy, pomimo że reżyser szukał skandalicznego tematu, np. w Odpoczynek wojownika (1962) według Christiane Rochefort czy Gdyby Don Juan był kobietą (1973), gdzie Bardot wystąpiła w scenie miłosnej z Jane Birkin.

Po sukcesie I Bóg stworzył kobietę Roger Vadim poświęcił się ostatecznie reżyserowaniu. W 1957 roku powstał film Nie ma słońca w Wenecji, w 1959 reżyserował adaptację powieści Pierre'a Choderlos de Laclosa napisaną przez Rogera Vaillanda Niebezpieczne związki z Gérardem Philipe'em, Jeanne Moreau, Jean-Louis'em Trintignantem i Annette Stroyberg, którą poznał na planie filmu Księżycowi jubilerzy. Z Annette Stroyberg ożenił się 17 czerwca 1958 roku i mieli córkę Nathalie Vadim, która później asystowała mu w reżyserowaniu drugiej wersji filmu I Bóg stworzył kobietę.

Spodziewając się podobnego sukcesu z Annette Stroyberg w obrazie Niebezpieczne związki jak z Bardot, był rozczarowany, ponieważ tradycjonalni krytycy nie wybaczyli mu odejścia od dobrych obyczajów. Vadim i Annette rozwiedli się w 1960 roku po nakręceniu filmu z międzynarodową obsadą ...i umrzeć z rozkoszy według Sheridana Le Fanua.

W 1961 roku Roger Vadim spotkał siedemnastoletnią Catherine Deneuve na planie filmu Les Parisiennes (reżyseria Marc Allégret), do którego napisał skecz Sophie (Deneuve gra w nim główną rolę z Johnnym Hallydayem). W tym samym roku napisał scenariusz do Et Satan conduit le bal, w którym wystąpili Françoise Brion, Catherine Deneuve i Bernadette Lafont. Vadim i Deneuve zakochali się. 18 czerwca 1963 roku urodził się ich syn Christian Vadim, który po latach został aktorem. W 1962 roku Vadim wyprodukował również film krótkometrażowy Ça c'est la vie z Deneuve, Serge'em Marquandem i Juliette Mayniel.

Vadim dał Deneuve jej pierwszą wielką rolę na temat markiza de Sade i nazizmu w filmie Występek i cnota (1963), gdzie zmierzyła się z Annie Girardot. Film, do którego scenariusz napisał Roger Vailland, został odrzucony przez publiczność i krytyków. Do następnego filmu Zamek w Szwecji, według sztuki Françoise Sagan, Vadim zaangażował gwiazdy zagraniczne: Curda Jürgensa i Monicę Vitti. W obsadzie znaleźli się również Jean-Claude Brialy, Jean-Louis Trintignant i debiutantka Françoise Hardy.

W 1964 roku Vadim zakochał się w amerykańskiej aktorce Jane Fondzie na planie filmu Krąg według sztuki Arthura Schnitzlera i scenariusza Jeana Anouilha, w którym wystąpili Anna Karina, Helmut Berger, Jean Sorel i Françoise Dorléac. 14 sierpnia 1965 roku odbył się ich ślub w Las Vegas. Jak sam przyznaje, uważał seks za swoje największe « źródło inspiracji », a swoje pamiętniki nazwał imionami swoich najbardziej znaczących partnerek życiowych: Bardot, Deneuve, Fonda (1986). Reżyser nową żonę, Jane Fonda, zaangażował w obrazie Zdobycz według powieści Émile'a Zola, ale film okazał się porażką. Ostatni sukces odniósł z erotycznym filmem science-fiction Barbarella z udziałem Jane Fondy. Jednak zdjęcia w studio filmowym Cinecitta w Rzymie okazały się bardzo stresujące, Vadim zaczął pić, a małżeństwo wkrótce potem zaczęło się rozpadać. Vadim mieszkał przez pewien czas w USA, gdzie nakręcił dla Metro-Goldwyn-Mayer film Ładne dziewczyny ustawiają się w szeregu (1971) według scenariusza Gene'a Roddenberry'ego. Vadim i Fonda rozwiedli się 16 stycznia 1973 roku. Z ich związku urodziła się córka Vanessa.

W 1972 roku wystąpił jako aktor w filmie Ciao! Manhattan. Wtedy poznał Catherine Schneider, z którą miał syna Wanię. Pobrali się w 1975 roku, a rozwiedli w 1977. Po powrocie do Francji pracował ponownie z Bardot w ich ostatnim filmie Gdyby Don Juan był kobietą (1973). Następnie zrealizował film Wierna żona (1976), którego scenariusz był inspirowany powieścią Choderlos'a de Laclosa, z gwiazdami Sylvią Kristel, Nathalie Delon i Jonem Finchem. Wszystkie prace reżysera z lat siedemdziesiątych były modnymi wówczas płytkimi filmami erotycznymi i nie odniosły sukcesu finansowego. W tym czasie zaczął pracować także dla telewizji. Część tych filmów realizował w Stanach Zjednoczonych, m.in. Nocne gry (1980) i serial Deadly Nightmares (1986). Również one nie zyskały uznania. W 1980 roku spotkał amerykańską scenarzystkę Annę Biderman, z którą żył do 1986 roku. Również nowa wersja I Bóg stworzył kobietę z 1988 roku z Rebeccą De Mornay nie odniosła sukcesu.

W 1990 roku poznał aktorkę Marie-Christine Barrault, z którą się ożenił 21 grudnia 1990 roku. Marie-Christine Barrault zagrała w jego filmach Amour fou (1893), La Nouvelle tribu (1996), Mon père avait raison (1996) i ostatniej realizacji Un coup de baguette magique (1997).

W 1886 roku Roger Vadim wydał książkę D'une étoile l'aitre (pol wyd. Moje trzy żony : Bardot, Deneuve, Fonda, 1990). W 1993 roku zaczął pisać cztery powieści, w tym Le Goût du bonheur, w której jak zwykle portretował swoje żony, z którymi przez całe życie utrzymywał bliskie relacje, zarówno przyjacielskie, jak i zawodowe.

Roger Vadim zmarł 11 lutego 2000 roku w Paryżu w wyniku raka grasicy. Został pochowany w obecności swoich byłych towarzyszek życia na Cmentarzu morskim (Cimetière marin) w miejscowości Saint-Tropez, kilka metrów od brzegu, z widokiem na Zatokę Saint-Tropez i posiadłość « la Madrague », należącą do Brigitte Bardot.

Życiowe motto reżysera brzmiało: « Nie proszono Rodina, żeby zrobił brzydką rzeźbę, ani mnie, żebym zrobił film z brzydką kobietą. To mój styl, moja natura » (On ne demanderait pas à Rodin de faire une sculpture laide, ni à moi de faire un film avec une femme laide. C'est mon style, c'est ma nature).

Filmografia

  • 1956: I Bóg stworzył kobietę (Et Dieu... créa la femme)
  • 1957: Księżycowi jubilerzy (Les bijoutiers du clair de lune)
  • 1957: Nie ma słońca w Wenecji (Sait-on jamais...)
  • 1959: Niebezpieczne związki (Les liaisons dangereuses)
  • 1960: ...i umrzeć z rozkoszy (Et mourir de plaisir)
  • 1961: Kłopotliwa narzeczona (La bride sur le cou)
  • 1962: Odpoczynek wojownika (Le repos du guerrier)
  • 1962: Siedem grzechów głównych (Les sept péchés capitaux)
  • 1963: Występek i cnota (La vice et la vertu)
  • 1963: Zamek w Szwecji (Château en Suede)
  • 1964: Krąg (La ronde)
  • 1966: Zdobycz (La curée)
  • 1968: Historie niesamowite (Histoires extraordinaires)
  • 1968: Barbarella (Barbarella)
  • 1971: Ładne dziewczyny ustawiają się w szeregu (Pretty Maids All in a Row)
  • 1972: Hellé
  • 1973: Gdyby Don Juan był kobietą (Don Juan 73)
  • 1974: Zamordowana młoda dziewczyna (La jeune fille assassinée)
  • 1976: Wierna żona (Une femme fidele)
  • 1977: Bonheur, impair et passe
  • 1980: Nocne gry (Night Games)
  • 1982–1987: Faerie Tale Theatre
  • 1983: Przyjęcie - niespodzianka (Surprise Party)
  • 1988: I Bóg stworzył kobietę (And God Created Woman)
  • 1991: Safari
  • 1993: Amour fou
  • 1996: La nouvelle tribu
  • 1997: Un coup de baguette magique

Linki

  • Roger Vadim w Les gens du cinéma.com (online)
  • Biografia
  • Roger Vadim w Internet Movie Database (online)
  • Roger Vadim Biografia (online)