Thomas Kantzow

Thomas Kantzow (ur. ok. 1505 roku w Stralsundzie; zm. 25 września 1542 roku w Szczecinie (niem. Stettin) - niemiecko-pomorski kronikarz i historyk. Jako pierwszy napisał historię Pomorza w języku rodzimym - dolnoniemieckim.(wyznania ewangelickiego)

Życiorys

W 1526 roku rozpoczął studia w Rostoku, gdzie uzyskał tytuł magistra oraz poznał prace historyczne Nicolausa Marschalka i Alberta Krantza. Od 1528 roku był pisarzem na dworze książąt pomorskich Barnima IX Pobożnego i Jerzego I, a po podziale księstwa w 1532 roku na dworze Filipa I w Wolgast. Thomas Kantzow pomagał w przeprowadzeniu Reformacji na Pomorzu. Zredagował 12.09.1535 roku pismo księcia skierowane do pomorskiej szlachty, narzekającej z powodu konfiskaty dóbr klasztornych, w którym postępowanie księcia uzasadnił argumentami teologicznymi i historycznymi.

W latach 1538-1542 na zaproszenie Filipa Melanchtona przebywał w Wittenberdze i studiował na tamtejszym uniwersytecie. W 1542 roku zmarł w Szczecinie podczas powrotu z Wittenbergi. Pochowano go w kościele Mariackim w Szczecinie.

Kantzow rozwinął kroniki Pomerania napisane w języku łacińskim przez Jana Bugenhagena, opisującej dzieje Pomorza. Jego kronika napisana w języku dolnoniemieckim, która znana jest jako Fragmenta der pommerischen Geschichte, sięga początków historii Pomorza i kończy się w 1534 roku i jest pierwszą niemiecką kroniką Pomorza. W 1538 roku swoją kronikę, zawierającą jedenaście ksiąg, opracował w języku wysokoniemieckim (Hochdeutsch). W Wittenberdze powstał także projekt Vom alten Pomerland opisujący słowiańskie zasiedlenie kraju poprzedzające niemieckie osadnictwo.

Kuntzow w swoich działaniach był wspierany przez Nicolausa von Klemptzena, któremu podarował swoje manuskrypty. Klemptzen po śmierci Kantzowa uzupełnił kroniki Fragmenta der pommerischen Geschichte notatkami Kantzowa i wydał pt. Pomerania. Znaleziony w Kopenhadze rękopis "Thott 644 Fol." Pomeranii zawiera dwie mapy (nazwiska rodowe z okresu późnosłowiańskiego oraz miasta, kościoły i klasztory z okresu przed Reformacją).

Dzieła (wybór)

  • Pomerania. Oder Ursprunck, Altheit und Geschichte der Völcker und Lande Pomern, Caßuben, Wenden, Stettin, Rhügen. In vierzehn Büchern, wydawca Johann Gottfried Ludwig Kosegarten, 2 tomy, 1816-1817.
  • Thomas Kanzows Chronik von Pommern in niederdeutscher Mundart, 1835.

Literatura

  • Gottfried von Bülow: Kantzow, Thomas. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 15, Duncker & Humblot, Leipzig 1882, s. 97 (online).
  • Roderich Schmidt: Kantzow, Thomas. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 11, Duncker & Humblot, Berlin 1977, ISBN 3-428-00192-3, s. 128 (online.

Linki

Autor: Roman Penkała