Rudolf Müller-Chappuis

Rudolf Müller-Chappuis (ur. 3 stycznia 1905 w Liedolsheim (obecnie część Dettenheim w okręgu Karlsruhe); zm. 8 grudnia 1968 w Mannheim) - niemiecki pianista, nauczyciel gry na fortepianie i pisarz. Był uczniem Miny Tobler (1880-1967) i Conrada Ansorge (1862-1930).

Genealogia

• Ojciec: Rudolf Müller (1877–1915) - nauczyciel w szkole ludowej;
• Matka: Jeanne z d. Chappuis (1884–1931) - pochodziła z francuskojęzycznej Szwajcarii, z okolic nad Jeziorem Genewskim;
• Rodzeństwo: brat i trzy siostry (jedna siostra zmarła krótko po narodzeniu).

Życiorys

Rudolf Müller-Chappuis przyszedł na świat 3 stycznia 1905 roku w Liedolsheim jak najstarsze z czworga dzieci Rudolfa Müllera (1877–1915) i jego żony Jeanne z d. Chappuis (1884–1931). Do dziesiątego roku życia mieszkał z rodzicami i młodszym rodzeństwem w Lipburg (obecnie część miejscowości Badenweiler) w Schwarzwaldzie. Podobnie jak rodzeństwo wyrastał w dwujęzycznej rodzinie. W latach 1911–14 uczęszczał do szkoły podstawowej w Lipburgu, a po przeprowadzce rodziny do Heidelbergu kontynuował od 1915 do 1921 roku naukę w gimnazjum, w którym zdał maturę. Od 1915 do 1925 uczył się prywatnie gry na fortepianie i teorii muzyki u Miny Tobler. Edukację muzyczną kontynuował w latach 1925–1926 u Conrada Ansorge i jego żony Margarete w berlińskim Konserwatorium Klindworth-Scharwenka. W semestrze zimowym w 1926 roku był uczniem w klasie fortepianu Wilhelma Kempffa (1895–1991) w Wyższej Szkole Muzycznej w Stuttgarcie. Jego pierwsze koncerty odbyły się m.in. w Freiburgu, Heidelbergu, Mannheim i Frankfurcie nad Menem. Był też częstym gościem rozgłośni radiowych w Saarbrücken, Stuttgarcie, Frankfurcie nad Menem, Kolonii, Bremie.

Rudolf Müller-Chappuis mieszkał w Heidelbergu (1931–1934), Wuppertalu (od 1934 do czerwca 1938), Fryburgu Bryzgowijskim (w 1938), Metz (1942–44), potem ponownie w Heidelbergu. W połowie lat pięćdziesiątych przeprowadził się do Seckenheim (dzielnica Mannheim), gdzie mieszkał w pawilonie ogrodowym, który udostępniła mu siostra.

W ramach programu wymiany uczył od jesieni 1938 do czerwca 1941 roku w klasie fortepianu w szkole Nishi Hongan-ji-Tempels w Kyōto. Po powrocie do Europy koncertował od 1941 do 1942 roku w różnych miastach europejskich, występował w rozgłośniach radiowych i nagrywał płyty. Od 1942 do końca 1944 roku uczył w Conservatoire de musique w Metzu. W końcowej fazie bitwy o Metz opuścił miasto we wrześniu 1944 roku i wrócił do Heidelbergu. Odtąd skupiał się na działalności koncertowej. W Mannheim-Seckenheim zredagował swoje silnie zabarwione biograficznie pisma, które odzwierciedlają ideał człowieczeństwa ukształtowany pod wpływem filozofii Wschodu.

Repertuar Rudolfa Müller-Chappuisa obejmował dzieła Josepha Haydna, Wolfganga Amadeusa Mozarta, Franza Schuberta, Roberta Schumanna i Fryderyka Chopina. Poza tym poświęcał się twórczości Gabriela Fauré oraz pracom Jean-Philippe'a Rameau, François Couperina i innych przedstawicieli starofrancuskiej muzyki klawesynowej, które w opracowaniach i oryginalnych wersjach wykonywał. Część jego programu stanowiły też zawsze sonaty barokowego kompozytora włoskiego Domenico Scarlattiego. Jako interpretator nie cenił wirtuozerii jak cel sam w sobie. W jego interpretacjach dawnej francuskiej muzyki barokowej pojawiały się elementy, jak np. zasada notes inégales, które były naturalne dla specjalistów dawnych instrumentów okresu baroku, ale nie dla pianistów repertuaru w przeważającej mierze klasyczno-romantycznego w latach powojennych po 1945 roku. Dużą rolę w sztuce pianistycznej Müllera-Chappuisa odgrywały też zasady belcanto, obowiązujące w interpretacji dzieł fortepianowych Chopina. Jako wykonawcę dzieł Chopina najwyżej cenił polskiego pianistę Raoula von Koczalskiego, którego lekką i wokalną grę uważa za wzorcową. Wysoko cenił też grę swojego nauczyciela Conrada Ansorge oraz Eduarda Erdmanna, Dinu Lipattiego i Clary Haskil.

Jako nauczyciel, Müller-Chappuis kładł nacisk na zasady odprężenia i relaksacji, które obecnie są uznawane za podstawę praktyki i gry. Stąd preferencja dla cichszych rejestrów skali dynamicznej podczas ćwiczeń. Nie było sztywnego systemu nauczania, była to swobodna praca, w której indywidualne dyspozycje i upodobania ucznia wyznaczały kierunek, a technika gry na fortepianie była rozwijana na utworach, nad którymi należało pracować w każdym przypadku.

W ostatnich lata życia pianista cierpiał na zapalenie wielostawowe, co uniemożliwiało mu koncentrację, dalszą pracę i doprowadziło do problemów finansowych.

Rudolf Müller-Chappuis spoczywał do likwidacji jego grobu na cmentarzu Neuenheim w Heidelbergu.

Pisma (wybór)

• Bilder und Eindrücke. 1955.
• Unsre Anliegen bleiben dieselben. 1959.
• Musikerstudien. 1961.
• Von jungen und von alten Menschen. 1964.
• Aufsätze, Erinnerungen, Tagebuchblätter. 1967.

Linki

Artykuł powstał na podstawie „Rudolf Müller-Chappuis” w de.wikipedia.org (online).