Rodolphe Töpffer


Rodolphe Töpffer (także Toepffer; ur. 31 stycznia 1799 w Genewie; zm. 8 czerwca 1846 w Genewie) - szwajcarski rysownik i francuskojęzyczny nowelista. Znany jest przede wszystkim ze swoich historyjek obrazkowych, które uważane są za prototyp komiksów. (wyznanie ewangelicko-reformowane)

Genealogia


Ojciec Wolfgang-Adam (1766-1847), rytownik i malarz; matka Charlotte-Antoinette Counis; - ożenił się w 1823 r. z Anne Françoise Moulinié (1801–1857); miał czworo dzieci: Adèle-Françoise (1827–1910), François (1830–1870), Jean-Charles (1832–1905) i Françoise-Esther (1839–1909).

Życiorys


Rodolphe Töpffer studiował w akademii w Genewie. Już wcześnie objawił się jego talent rysowniczy, ale po nauce w Paryżu w latach 1819-20 musiał z powodu problemów z oczami zrezygnować z kariery malarza. Został nauczycielem pomocniczym w pensjonacie pastora Jean'a Heyera w Genewie, ale nadal rysował. W 1823 r. odbył pierwszą podróż po Szwajcarii. W 1824 r. otworzył własną szkołę prywatną, z której uczniami odbywał liczne piesze wędrówki po Szwajcarii, Sabaudii i Włoszech, podczas których sporządził ilustrowane albumy. Od 1825 do 1832 r. publikował recenzje o wystawach malarskich w Genewie, jak również wydał trzy pierwsze małe pisma Réflexions et menus propos d'un peintre genevois. Napisał też sztuki teatralne, które były wystawiane w jego szkole. Stworzył pierwsze historyjki obrazkowe: Histoire de M. Vieux-Bois (1827), Le Docteur Festus (1829), Histoire de M. Jabot (1831), Monsieur Pencil (1831).

W 1832 r. nastąpił zwrot w jego karierze, kiedy został profesorem retoryki i literatury w akademii w Genewie i wydał pierwsze nowele La Bibliothèque de mon oncle i Le presbytère. Zachęcony pozytywną reakcją Johanna Wolfganga von Goethego, któremu w 1831 r. Frédéric Soret (1795-1865) pokazał dwie historyjki obrazkowe, opublikował w 1833 r. Histoire de M. Jabot. W 1834 r. został jako przedstawiciel konserwatystów członkiem parlamentu kantonu Genewy. W latach 1835-41 publikował komiczne historyjki obrazkowe, sprawozdania z podróży, nowele, powieść (Le presbytère 1839), jak również liczne artykuły polemiczne.

Kolejny zwrot nastąpił w 1841 r. kiedy w Revue des deux mondes ukazał się pochlebny o nim esej Charles'a-Augustina Sainte-Beuve. W tym samym roku Genewą wstrząsnęła rewolucja, w której przebiegu Töpffer głosował przeciw radzie konstytucyjnej i w latach 1842-43 ukazały się jego pamflety w Courrier de Genève. W marcu 1845 r. z powodu choroby zrezygnował z prowadzenia wykładów w akademii, przekazał swój podupadły pensjonat i zaczął ponownie malować małe olejne pejzaże.



Rodolphe Töpffer jest wybitną historyczno-kulturową postacią XIX-wiecznego życia Genewy, Szwajcarii i Europy. U schyłku życia był wysoko ceniony we wszystkich krajach europejskich, a jego książka Monsieur Cryptogame opublikowana została w 1846 r. w Wielkiej Brytanii, Norwegii, Szwecji, Francji, Danii i Niemczech. Jego praca przyczyniła się do propagowania "narodowego" malarstwa alpejskiego, na czele którego stał Alexandre Calame. Wpłynął także na generację pisarzy i artystów. Jego historyjki obrazkowe uczyniły go jednym z pionierów współczesnych komiksów.

Dzieła (wybór)


  • La bibliothèque de mon oncle, 1832.
  • Excursion dans les Alpes, 1832.
  • Le Presbytère, 1832.
  • Nouvelles genevoises, 1841, przetłumaczone na język niemiecki pt. Genfer Novellen przez Heinricha Zschokke.
  • Voyages en zig-zag, 1843.
  • Rosa et Gertrude, 1847.
  • Réflexions et menus propos d’un peintre genevois, 1830–1848.
  • Nouveaux Voyages en zig-zag, 1854.
  • Œuvres complètes 26 tomów, 1942-58.

Literatura


  • Eugène Rambert: Écrivains nationaux suisses, Tom 1. Genf 1874.
  • Pierre M. Relave: La vie et les oeuvres de Töpffer. Apres des documents inédits. Hachette, Paris 1886.
  • Philippe Kaenel: Rodolphe Töpffer w Historisches Lexikon der Schweiz.

Linki