Pierre Viret

Pierre Viret (pol. Piotr Viret; ur. między 1509 a 1510 r.[1] w Orbe w kantonie Vaud (Szwajcaria); zm. 4 kwietnia 1571 r.[2] w Orthez (Francja)) - protestancki reformator religijny pochodzący z kantonu Vaud i jednocześnie jedyny reformator pochodzący z francuskojęzycznej części Szwajcarii.

Pierre Viret
Pierre Viret.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Guillaume Viret, krawiec, członek rady miasta Orbe; -ożenił się 1) w 1538 r. z Elisabeth Turtaz, 2) w 1546 r. z Sébastienne de La Harpe; z drugiego małżeństwa miał 2 córki.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły w Orbe Pierre Viret studiował od 1528 r. siedem sztuk wyzwolonych w Collège de Montaigu w Paryżu, gdzie zetknął się z pismami Marcina Lutra (1483-1546) i ideami Reformacji. Po konwersji na protestantyzm wrócił w 1530 r. do kantonu Vaud. Za namową Guillaume'a Farela (1489-1565) zaczął 3 maja 1531 r. głosić Słowo Boże w rodzinnej miejscowości Orbe, w Grandson, Avenches i Payerne, w później w Neuchâtel i Genewie. W Neuchâtel publikował w latach 1533-1535 razem z Farelem i Antoinem Marcourtem (1485-1561) rozprawy i pamflety. W pewnej mierze przyczynił się swoimi kazaniami głoszonymi u boku Farela do wprowadzenia maju 1536 r. Reformacji w Genewy. Na początku 1536 r. został pastorem w Lozannie i na życzenie władz Berna, do którego miasto wówczas należało przygotował tam 8 października tegoż roku pierwszą dysputę religijną, w której udział wzięli również Farel i Jan Kalwin (1509-1564. W wyniku prowadzonych rozmów władze miasta Lozanny wprowadziły nową naukę. W następnym dniu fanatycy zniszczyli wielki krucyfiks i część wyposażenia w katedrze. W 1537 r. Viret przyczynił się do założenia w Lozannie akademii Schola Lausannensis, która kształciła też przyszłych teologów.

Z powodu różnicy zdań z władzami Berna w kwestii wychowania kościelnego Pierre Viret musiał w 1559 r. razem z całym ciałem pedagogicznym szkoły opuścić Lozannę. 2 marca udał się do Genewy, gdzie głosił Słowo Boże. 25 grudnia 1559 r. otrzymał razem z Kalwinem prawa obywatela Genewy. We wrześniu 1561 r. przeprowadził się na południe Francji, do Nîmes, gdzie był profesorem teologii w tamtejszej akademii. Kalwin jako powód tej decyzji podawał przyczyny zdrowotne, ale być może powstał między Viretem a Kalwinem i Teodorem Bezą (1519-1605) jakiś konflikt w kwestii struktury Kościoła. W 1563 r. powołano go do Lyonu, gdzie w sierpniu tegoż roku przewodniczył podczas czwartego synodu francuskiego Kościoła reformowanego. W 1565 r. za sprawą jezuitów wypędzono go z miasta. Schronienie znalazł u królowej Nawarry, Jeanne d'Albret (1528-1572) i z jej polecenia wprowadzał Reformację w prowincji Béarn i jako profesor teologii uczył w L’Académie d'Orthez, gdzie pracował aż do śmierci.

Pierre Viret razem z Kalwinem i Farelem tworzył "triumwirat" reformatorów zachodniej Szwajcarii. Napisał ponad 50 pism. Był mniej dogmatyczny od Kalwina, a w swoich kazaniach, pełnych humoru i często prowadzonych w formie dialogu, dążył do wywołania zadumy u czytelnika i rozważenia argumentów za i przeciw, co przyciągało czytelnika i różniło go od kolegów, którzy głosili niezbite prawdy, niepodlegające dyskusji. Część jego pism została przetłumaczona na język angielski, holenderski, włoski, a nawet niemiecki. O ich popularności świadczą liczne edycje, które sięgały w tamtych czasach kilku milionów stron.

Dzieła (wybór)

  • Epistre consolatoire, enuoyee aux fideles qui souffrent persecution pour le Nom de Iesvs & verité Euangelique. 1542.
  • Dialogves Dv Desordre Qvi Est A Present Av Monde, Et des causes d'iceluy, & du moyen pour y remedier : desquelz l'ordre & le tiltre sensuit. 1 Le monde à l'empire. 2 L'homme difformé. 3 La metamorphose. 4 La reformation. 1545.
  • Remonstrances aux fideles, qui conversent entre les Papistes. 1547.
  • De la communication des fideles qui cognoissent la veri1e de l'Evangile. 1547.
  • Exposition familière des principaux points du Catéchisme et de la doctrine Chrétienne. 1561.
  • L'Intérim. 1565.

Literatura

  • B. Bavaud: Le Réformateur Pierre Viret (1511-1571), 1986.

Linki

Przypisy

  1. Karine Crousaz, Daniela Solfaroli Camillocci: Pierre Viret et la diffusion de la Réforme. Pensée, action, contextes religieux, Lausanne, Éditions Antipodes, 2014, s. 8-9.
  2. Podawana często data śmierci 4 maja 1571 r. wydaje się bardzo wątpliwa, gdyż królowa Nawarry, Jeanne d’Albret w liście z 22 kwietnia 1571 r. do Seigneurs de Genève pisała »Magnifiques Seigneurs, entre les grandes pertes que j’ai faites durant et depuis les dernières guerres, je mets au premier lieu la perte de M. Viret, que Dieu a retiré à soi ; car outre que de soi il était si recommandable, il m’était davantage si nécessaire et si utile pour la conduite et le gouverne- ment de toutes les Églises de mes pays souverains, que, pour les contenir en ordre et repos.« Data śmierci 4 kwietnia 1571 r. podawana też jest w Historisches Lexikon der Schweiz (HLS).