Philipp Konrad Marheineke

Philipp Konrad Marheineke (ur. 1 maja 1780 r. w Hildesheim; zm. 31 maja 1846 r. w Berlinie) - niemiecki teolog ewangelicki.

Genealogia

Ojciec Christoph (ur. 1740), karczmarz, rajca w Hildesheim; matka Anna Maria z domu Harburg (1749-1823); - ożenił się 1) przed 1812 r. z Philippiną Theklą z domu Blum (zm. 1818) z Hanau, 2) w Berlinie w 1824 r. z Friederiką a domu Meves (ok. 1799-1880); z pierwszego małżeństwa miał 2 synów i 2 córki (wszyscy wcześnie zmarli), z drugiego małżeństwa miał 4 synów i 3 córki.

Życiorys

Philipp Konrad Marheineke po ukończeniu gimnazjum w Hildesheim studiował w latach 1798-1802 teologię i filozofię w Getyndze u Gottlieba Jakoba Plancka (1751-1833) i Christopha Friedricha Ammona (1766-1850). W 1803 r. został doktorem filozofii w Erlangen, w 1804 r. repetentem na uniwersytecie w Getyndze i już w 1805 r., dzięki protekcji Ammona, profesorem nadzwyczajnym w Erlangen. W 1807 r. przyjął powołanie na uniwersytet w Heidelbergu, gdzie w 1809 r. został profesorem zwyczajnym. Utrzymywał tutaj bliskie kontakty z Carlem Daubem (1765-1836), Friedrichem Creuzerem (1771-1858), Wilhelmem Martinem Leberechtem De Wette (1780-1849), Clemensem Brentano (1778-1842), Josephem Görresem (1776-1848) i Augustem Boeckhiem (1785-1867). W 1811 r. został powołany na uniwersytet do Berlina, a w międzyczasie doktoryzował się z zakresu teologii pracą o nauce Ojców Kościoła o Wieczerzy Pańskiej. W Berlinie działał przez 35 lat, od 1820 r. był pastorem w kościele Dreifaltigkeitskirche (św. Trójcy) i radcą konsystorza.

Marheineke już w czasie pobytu w Heidelbergu interesował się filozofią niemieckiego idealizmu, zwłaszcza Schellinga (1775-1854) i Fichtego (1762-1814), co widać w jego pismach »Universalhistorie des Christentums« (1806) oraz »Geschichte der christlichen Moral« (1806). Wynikiem lat spędzonych w Heidelbergu było niedokończone pismo »Christliche Symbolik«, w którym przedstawił pojęcia nauki katolickiej, luterańskiej i ewangelicko-reformowanej i utorował drogę do dalszej ekumenii.

W Berlinie Philipp Konrad Marheineke zajmował się w latach 1811-19 historią Kościoła i dogmatów, w latach 1820-46 poświęcił się zwłaszcza przedstawieniu symboliki, dogmatyki i teologii moralnej. Tutaj nastąpił jego zwrot ku filozofii Hegla (1770-1831), z którym się przyjaźnił. Po śmierci Hegla prowadził od 1835 r. wykłady o jego filozofii z punktu widzenia teologii.

Jego uczniem był Bruno Bauer (1809–1882).

Dzieła (wybór)

  • Idee der Kirchenhistorie. 1805.
  • Universal Kirchenhistorie des Christenthums. 1806.
  • Geschichte der christlichen Moral in den der Reformation vorhergehenden Jahrhunderten. 1806.
  • Über das wahre Verhältniß des Katholicismus und Protestantismus und die projectirte Kirchenvereinigung. 1810.
  • Grundlegung der Homiletik. 1811.
  • Ueber den religiösen Werth der deutschen Bibelübersetzung Luthers. 1815.
  • Geschichte der deutschen Reformation. 2 tomy, 1816; 4 tomy, 1831-1834.
  • Die Grundlehren der christlichen Dogmatik. 1819.
  • Lehrbuch des christlichen Glaubens und Lebens. 1836.
  • Einleitung in die öffentlichen Vorlesungen über die Bedeutung der Hegelschen Philosophie in der christlichen Theologie. 1842.
  • Vorlesungen über die christliche Moral, Dogmatik, Symbolik und Dogmengeschichte. 4 tomy, 1847-1849.
  • Christliche Symbolik. 1848.

Literatura

  • Julius August Wagenmann: Marheineke, Philipp Conrad. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 20, Duncker & Humblot, Leipzig 1884, S. 338-340.
  • Kurt Hünerbein: Marheineke, Philipp Conrad. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 16, Duncker & Humblot, Berlin 1990, ISBN 3-428-00197-4, s. 172-174.
Autor: Roman Penkała