Petrus Mosellanus

Petrus Mosellanus (ur. 1493 r. jako Peter Schade w Bruttig - stąd był także nazywany Prote- lub Protogensis - nad Mozelą, stąd pochodzi nazwisko Mosellanus; zm. 19 kwietnia 1524 r. w Lipsku) był niemieckim humanistą, filologiem i rzymskokatolickim teologiem sympatyzującym z Marcinem Lutrem (1483-1546) i innymi reformatorami religijnymi.

Petrus Mosellanus
Petrus Mosellanus.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johannes Schade, winnik w Bruttig; matka Katharina N. N.; miał 13 rodzeństwa.

Życiorys

Petrus Mosellanus uczęszczał do szkół w Beilsteinie, Luksemburgu, Limburgu, Trewirze (niem. Trier) i 2 stycznia 1512 r. immatrykulował na uniwersytet w Kolonii, gdzie jego nauczycielami byli Johannes Caesarius (1468-1550) i Jakob Sobius (1493-1527). 25 kwietnia 1515 r. immatrykulował na uniwersytet w Lipsku, gdzie doskonalił się w języku greckim u anglika Richarda Crocusa (1489-1558), którego był ulubionym uczniem i w 1517 r. został jego następcą jako profesor języka greckiego. W 1520 r. został magistrem artium, członkiem kolegium profesorskiego i nabył bakalaureat teologiczny. W latach 1520 i 1523 był rektorem uniwersytetu.

Nie przystąpił do luteranizmu i pozostał raczej przeciwnikiem sporów teologicznych, co przysporzyło mu wrogość zarówno luteran, jak i katolików. W swojej działalności nauczycielskiej dążył do przekazania czystej i uproszczonej gramatyki języka greckiego używając do tego tekstów starych pisarzy jako wzór stylu. Oprócz nauki gramatyki zajmował się interpretacją greckich i łacińskich autorów. Petrus Mosellanus napisał kilka małych pism programowych, wydał tłumaczenia i objaśnienia do pism autorów antycznych i wczesnochrześcijańskich. Jego czołowym dziełem literackim jest oparta na Terencjuszu "Paedologia" (35+2 dialogi scholarów), które do końca XVI wieku zostało wydane 65 razy. W książce odzwierciedlają się, w skargach dzieci cierpiących głód i zimno, jego własne gorzkie przeżycia jako scholara.

Do kręgu jego uczniów należeli Julius von Pflug (1499-1564), Georgius Agricola (1494-1555), Joachim Camerarius (1500-1574), Caspar Cruciger (1504-1548) i Valentin Trozendorf (1490-1556).

Prowadzona przez niego korespondencja z Erazmem z Rotterdamu (1466-1536), Ulrichem von Huttenem (1488-1523), Willibaldem Pirckheimerem (1470-1530) i innymi dokumentuje, że Petrus Mosellanus uczciwie zasłużył na przydomek " Melanchtona Lipska" (niem. Leipzigs Melanchthon), o ile rozpatruje się jego czysto naukowe dokonania. Melanchton i Mosellanus poznali się w 1518 r. i mimo różnicy wiary rozwinęła się między nimi głęboka przyjaźń. Melanchton był także obecny 19 kwietnia 1524 r. przy śmierci Mosellanusa.

Dzieła (wybór)

  • Paedologia Petri Mosellani Protegensis, 1517.
  • Oratio De Variarvm Linguarvm Cognitione Paranda, 1518.
  • De ratione disputandi, praesertim in re theologica, Petri Mosellani protegensis oratio, 1519.
  • Paedologia, 1520.
  • Praeceptivncvla De Tempore Stvdiis Impartiendo, 1522.
  • De Primis Apvd rhetorē exercitationibus praeceptiones P. Mosellani, 1523.

Literatura

  • Ludwig Geiger: Mosellanus, Petrus. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 22, Duncker & Humblot, Leipzig 1885, s. 358.
  • Heinrich Grimm: Mosellanus, Petrus. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 18, Duncker & Humblot, Berlin 1997, ISBN 3-428-00199-0, s. 170.