Patrick Süskind

Patrick Süskind (ur. 26 marca 1949 w Ambach) – niemiecki pisarz i scenarzysta. Opublikowana w 1985 roku powieść Pachnidło: historia pewnego mordercy stała się bestselerem. Światowy sukces odniosła też jego sztuka jednego aktora Kontrabasista.

Genealogia

  • Ojciec: Wilhelm Emanuel Süskind, pisarz i dziennikarz;
  • Matka: Annemarie z domu Schmitt;
  • Brat: Martin Erhard (zm. 2009);
  • Przodkowie: Johann Albrecht Bengel, luterański egzegeta Pisma Świętego i Johannes Brenz, reformator;
  • Partnerka życiowa: Tanja Graf, wydawczyni, lektorka;
  • Dzieci: 1 syn.

Życiorys i twórczość

 

Patrick Süskind urodził się 26 marca 1949 w Ambach. Jego ojciec, Wilhelm Emanuel Süskind, był pisarzem, dziennikarzem i tłumaczem oraz długoletnim współpracownikiem Süddeutsche Zeitung. Matka, Annemarie Süskind z domu Schmitt, była nauczycielką wychowania fizycznego. Jego o pięć lat starszy brat, Martin Erhard, który był również dziennikarzem, zmarł w 2009 roku. Przodkowie pisarza pochodzili z Wirtembergii. Jest on potomkiem luterańskiego egzegety Pisma Świętego Johanna Albrechta Bengela, a przez to także reformatora Johannesa Brenza.[1]

Od 1968 do 1974 roku Patrick Süskind studiował historię nowożytną w Monachium i Aix-en-Provence. Już podczas studiów zaczął pisać. W 1981 roku wystawiono w Monachium jego napisaną w 1980 sztukę jednoaktową Kontrabasista. Monolog kontrabasisty o samym sobie, muzyce i świecie był w sezonie teatralnym 1984/85 najczęściej graną sztuką w Europie. Jako współautor napisał razem z Helmutem Dietlem scenariusze do telewizyjnych seriali Monaco Franze (1983) i Kir Royal (1986).

W 1985 roku Patrick Süskind zadebiutował jako powieściopisarz książką Pachnidło, która odniosła światowy sukces. Osiągnęła nakład 20 milionów egzemplarzy, z czego 5,5 miliona w języku niemieckim i została przetłumaczona na 49 języków. Tematem tej mieszaniny powieści historycznej i kryminału jest życie Jeana-Baptiste Grenouille'a, który urodził się w 1738 roku jako nieślubny syn paryskiej handlarki rybami. Wyposażony w niezwykle rozwinięty zmysł węchu staje się perfumiarzem, który chce stworzyć doskonały zapach. Aby to osiągnąć idzie dosłownie po trupach.

W opowiadaniu Gołąb z 1987 roku przedstawił kryzys życiowy paryskiego strażnika bankowego Jonathana Noela, który po dwóch traumatycznych przeżyciach w przeszłości (deportacja rodziców do obozu koncentracyjnego i nieszczęśliwe małżeństwo), prowadzi spokojne życie. Gołąb, którego spotyka pod drzwiami swojego pokoju burzy jego spokój. Spotkanie z gołębiem wywołuje cały łańcuch zdarzeń, które przytłaczają bohatera. Kolejne opowiadanie Historia pana Sommera z 1991 roku to historia siedmioletniego chłopca i osobliwego pana Sommera. Książka kończy się samobójstwem pana Sommera, czego świadkiem jest chłopiec. Ilustracje do niej wykonał francuski rysownik Jean-Jacques Sempé, przyjaciel Patricka Süskinda. O miłości i śmierci to esej o wzajemnych relacjach miłości i śmierci, jak je ludzie postrzegają oraz jak się przejawiają w literaturze. „Dlaczego przykładowo istnieją niezliczone wiersze, które wielbią miłość? Ale nigdy nie pisze się o pójściu do toalety. Nie ma jej w książkach. Czy spożywanie i codzienne ludzkie potrzeby są zbyt zwyczajne, aby je wspominać? Miłość jest tak samo obecna każdego dnia.” Patrick Süskind dochodzi do wniosku, że jednak miłość musi mieć w sobie coś szczególnego. Jest czymś więcej niż jakąś molekułą, która zmienia mózg, że zupełnie inaczej się zachowujemy.

Napisany z Helmutem Dietlem scenariusz do filmu Rossini oder die mörderische Frage, wer mit wem schlief (1996), nawiązuje do seriali telewizyjnych z lat 80-tych. W tym wielokrotnie nagradzanym filmie, w ironiczny i satyryczny sposób zajmuje się monachijskimi elitami. W 2004 roku Patrick Süskind ponownie pracował jako współautor scenariusza filmu Vom Suchen und Finden der Liebe. W 2006 roku Tom Tykwer sfilmował jego powieść Pachnidło.

Patrick Süskind unika rozgłosu, udzielania wywiadów i nie przyjął kilku wyróżnień literackich, między innymi francuskiej nagrody za najlepszy debiut (1986), Nagrody Tukana miasta Monachium (1987) i Nagrody Literackiej FAZ (1987). Razem z partnerką życiową Tanją Graf[2], z którą ma syna, mieszka w Monachium i w Montolieu we Francji.

 

Pisma (wybór)

  • Der Kontrabaß, 1981 (po. wyd. Kontrabasista; tł. Anna Gierlińska. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1993).
  • Das Parfum: : die Geschichte eines Mörders (1 miejsce na liście bestselerów Der Spiegel w 1985 i 1986) (po. wyd. Pachnidło : historia pewnego mordercy; przeł. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa : "Czytelnik", 1990).
  • Die Taube, 1987 (pol. wyd. Gołąb; przeł. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: "Czytelnik", 1992).
  • Die Geschichte von Herrn Sommer, 1991 (pol. wyd. Historia pana Sommera; il. Jean-Jacques Sempé; przeł. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: "Czytelnik", 1994).
  • Drei Geschichten, 1995 (pol. wyd. Trzy historie i jedno rozważanie; tł. Małgorzata Łukasiewicz. Kraków: „Znak”, 1998).
  • Über Liebe und Tod (O miłości i śmierci), 2006.
  • Ein Kampf (Walka), 2019.

Linki

Przypisy

  1. ↑ Hermann Ehmer: SÜSKIND, Friedrich Gottlieb. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 11, Bautz, Herzberg 1996, ISBN 3-88309-064-6, sp. 208–209.
  2. ↑ Antje Weber: Tanja Graf wird neue Chefin im Literaturhaus sueddeutsche.de, 12 styczeń 2016.

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autor: Roman Penkała