Oscar Peschel

Oscar Ferdinand Peschel także Oskar Peschel (ur. 17 marca 1826 w Dreźnie; zm. 31 sierpnia 1875 w Lipsku) – niemiecki geograf, publicysta, redaktor i twórca (dziś przestarzałej) klasyfikacji ras ludzkich. (wyznanie luterańskie)

Oscar Peschel
Oscar Peschel.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Karl Friedrich (1793–1852), saksoński kapitan, nauczyciel matematyki w szkole kadetów w Dreźnie.
  • Matka : Henriette Wilhelmine z domu Steinacker (1793–1859).
  • Brat : Karl Heinrich Edmund (1817–71), prawnik i radca miejski w Dreźnie.
  • Ożenił się : w Monachium w 1852 z Juliane Friederike Caroline (1830–1904) z Monachium, córką barona Alexandra von Könitza (1790–1859) i Henriette Edle von Kerstorf (1807–54).
  • Dzieci : syn i 3 córki.

Życiorys

Oscar Peschel opuścił w wieku 14 lat gimnazjum, ukończył naukę kupiectwa i prywatnie przygotowywał się do matury. Od 1845 studiował prawo i historię w Heidelbergu i Lipsku. Po zdanym w sierpniu 1848 egzaminie prawniczym doktoryzował się we wrześniu na uniwersytecie w Jenie. Zabiegał o stanowisko Privatdozenta w Berlinie i przy tej okazji miał styczność z wydarzeniami rewolucji marcowej, o których informował jako korespondent, a od 1850 redaktor liberalnej gazety Augsburger Allgemeine Zeitung.

Rozpoczynające się w Saksonii i Prusach prześladowania demokratów skłoniły go do zamieszkania w Bawarii. Do 1854 pracował jako redaktor w wydawnictwie Cotta w Augsburgu i od 1854 kierował tygodnikiem Das Ausland, będącym wówczas jedynym czasopismem geograficznym w Niemczech, które poruszało także tematy gospodarcze, polityczne i literackie.

Dzięki pismu Geschichte des Zeitalters der Entdeckungen (1858, Historia epoki odkryć) uwagę zwrócił na niego Alexander von Humboldt (1769–1859) i polecił go Leopoldowi von Ranke (1795–1886). W 1858 Peschel został członkiem korespondencyjnym Bawarskiej Akademii Nauk, która wydała jego książkę Die Geschichte der Erdkunde bis auf A. v. Humboldt und Carl Ritter (1865, Historia geografii do Alexandra von Humboldta i Carla Rittera). W książce Neue Probleme der vergleichenden Erdkunde als Versuch der Morphologie der Erdoberfläche (1870, Nowe problemy geografii porównawczej jako próba morfologii powierzchni ziemi) opisał nową koncepcję geografii.

W 1871 Oscar Peschel został profesorem geografii na nowo utworzonej Katedrze Geografii na Uniwersytecie Lipskim. Krótko przed śmiercią, bo dopiero 30 grudnia 1874, został członkiem Saksońskiej Akademii Nauk w Lipsku.

Oscar Peschel zreformował geografię jako dziedzinę akademicką, opracował jej fizyczno-geograficzne, gospodarczo-geograficzne i regionalne podstawy oraz razem z Richardem Andree (1835–1912) wydał pierwszy atlas narodowy Niemiec Physisch-Statistischen Atlas des Deutschen Reiches (1876-78). Szacunek do Oscar Peschela jako publicysty geograficznego, którego pisma przetłumaczono na kilka języków obcych, przyczynił się istotnie do uznania geografii jako dyscypliny naukowej i geomorfologii jako jej części. Zajmował się także etnologią i antropologią. W Publikacji The races of man : and their geographical distribution (1876) przedstawił klasyfikację ras ludzkich, która obecnie jest przestarzała, ale wówczas była stanem ówczesnej nauki. Podzielił ludzkość na 7 ras głównych: mongoloidalną (Mongoliden), australijską (Australiden), drawidyjską (Drawiden), buszmeńską (Buschleute), murzyńską (Negroide), śródziemnomorską (mediterrane Rasse) i kaukaską (kaukasische Rasse).

Dzieła (wybór)

  • Geschichte des Zeitalters der Entdeckungen, 1858.
  • Geschichte der Erdkunde bis auf A. v. Humboldt und K. Ritter, 1865.
  • Neue Probleme der vergleichenden Erdkunde als Versuch der Morphologie der Erdoberfläche, 1870.
  • Völkerkunde, 1874 (Etnologia).
  • The races of man : and their geographical distribution, 1876.

Literatura

  • Friedrich Ratzel: Peschel, Oscar w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 25, Duncker & Humblot, Leipzig 1887, s. 416–430.
  • Rainer W. Gärtner: Peschel, Oscar Ferdinand w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 20, Duncker & Humblot, Berlin 2001, ISBN 3-428-00201-6, s. 209. (online).

Linki

Autor: Roman Penkała