Hellmuth Muntschick
Hellmuth Muntschick (ur. 11 listopada 1910 w Radeburgu; 2 listopada 1943 poległ w ZSRR) - niemiecki drzeworytnik i malarz. W swoich pracach ekspresjonistycznych połączył wiarę ewangelicką z myślami mistycyzmu.
 |
| Hellmuth Muntschick. |
Genealogia
- Ojciec: Friedrich Hermann Muntschick, urzędnik na kolei;
- Matka: Maria Johanna z domu Hempelt;
- Żona: od 1938 Elfriede z domu Herrmann, nauczycielka muzyki;
- Dzieci: syn (ur. 1942).
Biografia
Hellmuth Muntschick spędził dzieciństwo w Bischofswerda, gdzie w 1930 roku zdał maturę. Już w tym czasie wykazał zainteresowanie sztuką, muzyką, literaturą i językami obcymi. Od 1930 do 1934 roku studiował w Akademiach Sztuk Pięknych w Dreźnie, Wiedniu i Lipsku. W 1934 roku zdał egzamin państwowy dla nauczycieli sztuk plastycznych w szkołach wyższych. Następnie odbył staż w szkołach w Dreźnie, Bischofswerdzie, Budziszynie i Löbau. Jednak z powodu krytyki reżimu nazistowskiego nie otrzymał stałej posady jako nauczyciel rysunku.
W wolnym czasie zajmował się działalnością artystyczną. Powstają pejzaże, słoneczniki odgrywają istotną rolę w jego mocno kolorowych akwarelach, tworzy liczne drzeworyty na tematy biblijne. Główna praca Muntschicka dotyczy jednak Narodzenia i Męki Pańskiej. Po jedynej większej wystawie indywidualnej w 1936 roku w Galerie Richter w Dreźnie został przez nacjonalistów wyklęty jako artysta zdegenerowany i objęty zakazem wystawiania. Szczególne zainteresowanie wzbudziły jego drzeworyty „Sieben Blätter zur Passion“ (później znana jako: „Dresdner Passion“ [Pasja drezdeńska], 1935/36). Jedynym zleceniem jakie Hellmuth Muntschick otrzymał jako wolny artysta było wykonanie płaskorzeźb na emporze kościoła w Jonsdorfie, które stały się znana jako „Jonsdorfer Passion” (Pasja Jonsdorfska).
Autoportret.
Drzeworyt 1936, 46x50 cm.
Uciszenie burzy na jeziorze.
1936, drzeworyt, 71x46 cm.
Jezus znajduje śpiących uczniów.
Pasja drezdeńska.
1935/36, drzeworyt, 51x40 cm.
W 1938 roku Hellmuth Muntschick ożenił się z nauczycielką muzyki Elfriede z domu Herrmann, a w 1940 powołano go jako radiotelegrafistę do służby wojskowej i oddelegowano na fronty w Francji i Rosji. W tym bardzo intensywnym artystycznie okresie twórczym, dzięki dobrej znajomości języków, nawiązał liczne kontakty z ludnością cywilną. Przede wszystkim malował i rysował pejzaże i ludzi. Szczególnie wysoką jakość osiągnęły w tym czasie jego drzeworyty, powstały też intensywnie kolorowe pejzaże. Oprócz tego codziennie pisał do żony listy w formie dziennika, z których tylko nieliczne zachowały się.
 |
| Hellmuth Muntschick, autoportret, 1943. |
Hellmuth Muntschick zmarł w wieku 33 lat, kiedy granat trafił w jego pociąg pancerny. Po zakończeniu II wojny światowej Muntschick był honorowany wystawami w obu państwach niemieckich, np. w Dreźnie, Lipsku i Halle oraz w 1952 roku w Bingen, w 1956 i 1981 roku w Hofgeismar i w 1982/83 w Monachium. Po 1990 roku nastąpiły wystawy w Bischofswerdzie, Großdehsa i w 2004 w Radeburgu. Największa część prac Muntschick znajduje się dziś - po darowiźnie zachodnio-łużyckiego miasta Bischofswerda, które do tej pory zarządzało majątkiem - w archiwum miejskim w Kamenzu, gdzie Muntschick mieszkał do czasu powołania do służby wojskowej. Niektóre obrazy z tego archiwum wystawione są w ratuszu w Kamenzu.
W artykule wykorzystano matriały dostarczone przez księdza Ericha Busse <ks.busse@gmx.de>.
Prace
- Lausitzer Landschaften (Łużyckie pejzaże), 1936;
- Dresdner Passion (Pasja drezdeńska), 1936;
- Lausitzer Weihnachtsgeschichte (Łużycka historia bożonarodzeniowa), ok. 1938, drzeworyty;
- Jonsdorfer Passion (Pasja Jonsdorfska), ok. 1938, drzeworyty na emporze w kościele w Jonsdorf;
- Blumenzeichnungen (Rysunki kwiatów), ok. 1938;
- Frauenakte (Akty kobiece), ok. 1938, rysunki czerwoną kredą i węglem, drzeworyty;
- Insel Poel (Wyspa Poel), ok. 1938, dziewięć obrazów wykonanych temperą;
- Weihnachtsaltar (Ołtarz bożonarodzeniowy), 1939;
- Landschaften in Frankreich (Pejzaże we Francji), 1940;
- Erkundungen (Rozpoznanie), 1940/41;
- Landsberger Schnitte, 1940/41;
- Josefstädter Passion, 1942, siedem drzeworytów;
- Russische Frauen, Sonnenrosen, Landschaften Frühlingsbilder (Kobiety rosyjskie, słoneczniki, krajobrazy wiosenne) , 1942, szkice, obrazy, drzeworyty;
- Von der Schönheit der Welt (O pięknie świata), 50 rysunków węglem do książki Gerharta Hauptmanna „Die Insel der großen Mutter oder Das Wunder von Île des Dames: eine Geschichte aus dem utopischen Archipelagus“;
- Visionen des Lichts (Wizje światła), 1942;
- Autoportret, 1943, Kolekcja w Bischofswerdzie.
Literatura
- Gudrun Meier: "Hellmuth Muntschick" : Sächsische Biografie, wyd. Institut für Sächsische Geschichte und Volkskunde e.V. (, dostęp 8.9.2022).
- Gerhart Kegel: "Hellmuth Muntschick. Kunst als Not-Wendigkeit. Leben und Werk des Holzschneiders und Malers Hellmuth Muntschick (1910–43)", Schöne Aussicht 14, Nieste, 1998.
- Hellmuth Muntschick: "Im Steinhagel unserer Zeit. Briefe eines Malers 1940-1943", Graphikum Dr. Mock, Bovenden 1984.