Monika Mann

Monika Mann (ur. 7 czerwca 1910 r. w Monachium; zm. 17 marca 1992 r. w Leverkusen) - niemiecka pisarka i felietonistka.

Genealogia

Ojciec Thomas Mann (1875-1955), pisarz; matka Katharina (Katia) Hedwig z domu Pringsheim (1883-1980); - poślubiła w marcu 1939 r. w Londynie węgiersko-żydowskiego historyka sztuki Jenö Lányi (1902-1940).

Życiorys

Monika Mann, nazywana w gronie rodzinnym Mönle, uchodziła obok Golo i Michael za jedno z trzech niekochanych dzieci w rodzinie Mannów. Thomas Mann wyznał szczerze w swoich notatkach w pamiętniku, że "z osobliwym zdecydowaniem z sześcioro dzieci preferuję troje, Klausa, Erikę i Elisabeth".[1] Jej matka napisała w 1939 r. do syna Klausa o Monice : "Jest zdecydowana, że w moim życiu więcej nie powiem żadnego nieuprzejmego słowa o niej i że zachowywać się będę miło i będę jej pomocna.[2] W notatkach i listach jej rodziny została opisana jako dziwna i osobliwa.[3]

Monika Mann po nauce w szkole w Salem niedaleko Jeziora Bodeńskiego, uczyła się w Lozannie gry na fortepianie i studiowała muzykę i historię sztuki we Florencji. W 1933 r. emigrowała wraz z rodziną przez Francję do Szwajcarii. W 1934 r. ukończyła we Florencji prywatne studia fortepianowe u kompozytora Luigi Dallapiccola (1904-1975). Tam poznała przyszłego męża, węgiersko-żydowskiego historyka sztuki Jenö Lányi (1902-1940). W 1938 r. para opuściła Włochy i udała się do Londynu, gdzie w marcu 1939 r. pobrali się. Po ataku bombowym na Londyn małżeństwo postanowiło emigrować. W czasie rejsu z Liverpoolu do Kanady we wrześniu 1940 r. brytyjski statek City of Benares, którym podróżowali został storpedowany i zatonął. Jej mąż utonął, podczas gdy Monika Mann przeżyła to nieszczęście. Według wypowiedzi słyszała jak mąż ją jeszcze trzy razy wołał przed utonięciem. Sama spędziła 20 godzin w szalupie ratunkowej na oceanie, do momentu aż przyjął rozbitków na pokład angielski okręt wojenny i przetransportował ich do Szkocji. Po kolejnej podróży statkiem Cameronia osiągnąła 28 października 1940 r. port w Nowym Jorku, gdzie czekali już na nią rodzice. Kolejne lata spędziła w Stanach Zjednoczonych u rodziny. W 1942 r. przeprowadziła się do Nowego Jorku. Od 1944 do 1945 r. mieszkała z przerwami we wspólnym mieszkaniu z Kadidją Wedekind (1911-1994).

W 1947 r. rozpoczęła profesjonalne pisanie, ku złości ojca, który nie wierzył w jej zdolności literackie. Również jej matka nie popierała jej decyzji i obawiała się, że światło dzienne mogą ujrzeć ich wewnętrzne sprawy rodzinne. Troska jej potwierdziła się po wywiadzie, w którym Monika Mann wypowiedziała się o bracie Michaelu i siostrze Elisabeth.

W 1948 r. Monika Mann przebyła kryzys psychiczny i została zabrana na polecenie rodziców przez szwagierkę Gret Moser do hinduskiego centrum medytacyjnego (Aśrama) w La Crescenta koło Los Angeles, gdzie spędziła zaledwie kilka dni, gdyż znalazła schronienie u przyjaciół.

Monika Mann otrzymała w 1952 r. obywatelstwo amerykańskie, ale we wrześniu wróciła do Europy i mieszkała po kilkumiesięcznym pobycie w Bordighera w Rzymie. W 1955 r. napisała autobiografię »Vergangenes und Gegenwärtiges«, w której faktycznie wypowiedziała się szczególnie krytycznie o ojcu, Thomasie Mannie. Książka została opublikowana w 1956 r. jednocześnie z książką Eriki Mann »Das letzte Jahr. Bericht über meinen Vater«. Obie książki otrzymały w październikowym wydaniu czasopisma Merkur pozytywnie recenzje, przy czym zaznaczono, że książka Moniki Mann "porusza pewne osobiste roszczenia". Katia Mann poinformowała recenzentów, że "tej małej książki nie powinni przyszli historycy literatury traktować jako dzieło źródłowe[…]". Jej zdaniem książka oddziałuje w sposób "gorszący" i "zdecydowanie niedopuszczalny" przedstawia Thomasa Manna, a ponadto zaznacza, że "ze wszystkich sześcioro dzieci ona była jemu najdalsza",[4] a Erika Mann, która po śmierci ojca uczyniła swoim zadaniem czuwanie nad literackiego uznania jej rodziny, wypowiedziała się: "A pośpiech, z którym jednocześnie dwie córki Thomasa Manna próbują wyciągnąć korzyści z tej śmierci, także będzie komentowany. Lektura oczywiście wykaże, kto tu był uprawniony."[5]

Monika Mann od końca 1954 r. żyła na Capri z rybakiem Antonio Spadaro, któremu poświęciła swoją książkę. W 1958 r. ponownie przyjęła obywatelstwo niemieckie. W 1986 r., po śmierci jej partnera 13 grudnia 1985 r., musiała opuścić jego dom, Villa Monacone. Końcem lat 80-tych zamieszkała w Leverkusen w domu Ingrid Beck-Mann, u wdowy po adoptowanym synu jej brata Golo Manna.

Prowadziła korespondencję z wieloma pisarzami i artystami m.in. z Wernerem Helwigiem (1905-1985). Monika Mann zmarła 17 marca 1992 r. w Leverkusen i została pochowana w rodzinnym grobie na cmentarzu w Kilchbergu w Szwajcarii.

Pisma (wybór)

  • Vergangenes und Gegenwärtiges. 1956.
  • Der Start. 1960.
  • Tupfen im All. 1963.
  • Erinnerungen an Heinrich Mann. 1965 (wspólna praca z Karlem Lemke).
  • Wunder der Kindheit. 1966.
  • Der letzte Häftling. 1967.
  • Inventionen. 1974.

Literatura

  • Karin Andert: Monika Mann – eine Biografie. Mare, Hamburg 2010, ISBN 978-3-86648-125-1.
  • Artykuł "Monika Mann", w: de.wikipedia.org, online.

Linki

Przypisy

  1. Notatka z 10 marca 1920.
  2. List z 29 sierpnia 1939.
  3. List Kati Mann do syna Klausa Manna z 29 sierpnia 1939.
  4. List Kati Mann do Hillard-Steinbömer z 25 listopada 1956.
  5. Uwe Naumann (Hrsg.): Die Kinder der Manns. s. 248.