Martin Noth

Martin Noth (ur. 3 sierpnia 1902 w Dreźnie; zm. 30 maja 1968 w Schivta/Subeita w Izraelu) – niemiecki teolog ewangelicki. W centrum jego zainteresowań naukowych znajdowało się krytyczno-historyczne badanie Starego Testamentu i historii Izraela.

Martin Noth
Martin Noth.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Gerhard (1872–1945), wicedyrektor w gimnazjum ewangelickim Kreuzschule w Dreźnie;
  • Matka: Cölestine z domu Hochmuth (1876–1952);
  • Ożenił się : w Rheydt (Nadrenia Północna-Westfalia) w 1934 z Helgą Binterim (ur. 1908);
  • Dzieci : 2 synów: Albrecht (ur. 1937), profesor historii i kultury Bliskiego Wschodu w Hamburgu, Christian (ur. 1941), dyrektor studiów w Oberhausen oraz 2 córki: Eva (ur. 1935), nauczycielka w szkole realnej w Bonn, Mechthilda (ur. 1944), lekarka we Frankfurcie nad Menem.

Życiorys

Martin Noth studiował od 1921 r. teologię ewangelicką i języki orientalne w Erlangen, Rostocku i Lipsku u Rudolfa Kittela (1853–1929) i Albrechta Alta (1883–1956). W 1925 r. zdał w Lipsku pierwszy egzamin teologiczny. Dwa lata później doktoryzował się i habilitował na uniwersytecie w Greifswaldzie u Johannesa Hempela (1891–1964). W grudniu 1829 r. został profesorem zwyczajnym Starego Testamentu w Królewcu. W latach 1939–41 i 1943–45 odbywał służbę wojskową, a pod koniec wojny wrócił do Halle. Od marca 1946 r. uczył na uniwersytecie w Bonn, którego był rektorem w latach akademickich 1947/48 i 1957/58. W latach 1952–63 był przewodniczącym Niemieckiego Stowarzyszenia Badań Palestyny (Deutscher Verein zur Erforschung Palästinas), a od jesieni 1964 r. kierował Niemieckim Instytutem Ewangelickich Studiów Klasycznych Ziemi Świętej (DEI) (Das Deutsche Evangelische Institut für Altertumswissenschaft des Heiligen Landes (DEI)). 1 października 1967 r. przeszedł na emeryturę. Martin Noth zmarł 30 maja 1968 r. podczas wycieczki na pustynię Negew i został pochowany w Betlejem.

Martin Noth należy do najwybitniejszych i najbardziej wpływowych badaczy Starego Testamentu dwudziestego wieku. Po piśmie Izraelskie nazwiska osób w ramach wspólnego nazewnictwa semickiego (1928) duże znaczenie dla dzisiejszych badań Jordanii ma komentarz do Księgi Jozuego (1938). Jego aktualna do dzisiaj teza brzmi, że Jozue nie jest częścią Sześcioksiągu (Pięcioksiąg plus Księga Jozuego), lecz musi być traktowana jako najstarsza historiografia z VI stulecia. Interpretacja Martina Notha o przedpaństwowej fazie Izraela przez analogię do amfiktionii delfickiej w jego książce System 12 plemion Izraela (1930) miała na celu rzucić światło na to, jak, pomimo trudnej topografii, może dojść do powstania państwa króla Dawida. Przez długie lata była podstawą dysputy naukowej, ale od lat 70-tych XX wieku często jest uważana za nie do obrony. W pracach dotyczących Pięcioksięgu poprawił istotnie teorię źródeł Juliusa Wellhausena (1844–1918). Trwałe oddziaływanie osiągnęły jego przyczynki do historii topografii i krajoznawstwa, jak również do krytyczno-historycznej egzegezy biblijnej.

Dzieła (wybór)

  • Die israelitischen Personennamen im Rahmen der gemeinsemitischen Namengebung (Izraelskie nazwiska osób w ramach wspólnego nazewnictwa semickiego), Stuttgart: Kohlhammer, 1928.
  • Das System der 12 Stämme Israels (System 12 plemion Izraela), Stuttgart: Kohlhammer 1930.
  • Das Buch Josua (Księga Jozuego), Tübingen: J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), 1938.
  • Die Welt des Alten Testaments. Einführung in die Grenzgebiete der alttestamentlichen Wissenschaft (Świat Starego Testamentu. Wprowadzenie w pogranicza starotestamentowej nauki), Berlin: Töpelmann, 1940.
  • Überlieferungsgeschichte des Pentateuch (Historia tradycji Pięcioksięgu), Stuttgart: Kohlhammer 1948.
  • Das zweite Buch Mose: Exodus. Übersetzt und erklärt von Martin Noth (Druga Księga Mojżesza: Exodus. Przetłumaczone i wyjaśnione przez Martina Notha, (Das Alte Testament Deutsch 5); Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 5 wydanie niezmienione. 1973; ISBN 3-525-51115-9.
  • Das vierte Buch Mose: Numeri. Übersetzt und erklärt von Martin Noth (Czwarta księga Mojżesza: Numeri. Przetłumaczone i wyjaśnione przez Martina Notha, (Das Alte Testament Deutsch 7); Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2 wydanie niezmienione. 1973; ISBN 3-525-51127-2.
  • Geschichte Israels (Historia Izraela), Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1950.

Literatura

  • Horst Seebass: „Noth, Martin” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 19, Duncker & Humblot, Berlin 1999, ISBN 3-428-00200-8, s. 357.

Linki

  • Sven Lesemann: „Noth, Martin” w Michaela Bauks, Klaus Koenen, Stefan Alkier (Hrsg.): Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex), Stuttgart 2006. (dostęp 28.05.2019)