Markus Herz

Markus Herz (także Marcus Herz; ur. 17 stycznia 1747 roku w Berlinie; zm. 19 stycznia 1803 tamże) - niemiecki lekarz i filozof okresu oświecenia. Jego żona Henriette Herz prowadziła salon literacki. (wyznania mojżeszowego)

Marcus Herz 2
Markus Herz. Obraz Friedricha Georga Weitscha.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Bendix Levy (1712–57), z Halberstadt, mistrz pisarski (przepisywał Torę) w żydowskiej gminie w Berlinie; matka Hendel Neumark (zm. 1809); - ożenił się w Berlinie w 1779 roku z Henriette de Lemos; bezdzietny.

Życiorys

Markus Herz uczył się w Ephraimischer Stift w Berlinie, po czym wyjechał do Królewca, aby tam uczyć się zawodu u żydowskiego kupca. W latach 1766-1770 studiował medycynę i filozofię na tamtejszym uniwersytecie i słuchał także wykładów Immanuela Kanta. Z powodów finansowych musiał przerwać studia. Po powrocie do Berlina nawiązał kontakt z Mosesem Mendelssohnem i Johannem Georgiem Sulzerem. Z bankierem Ephraimem Veit wyjechał do Polski, gdzie administrował dla niego kasą. Gdy zaoszczędził dosyć pieniędzy, studiował medycynę w Halle(Saale) i w 1774 roku promował się. Wrócił do Berlina, gdzie jego działalność lekarska szybko znalazła uznanie i został lekarzem w żydowskim szpitalu.

W Berlinie prowadził wykłady na temat filozofii i nauk przyrodniczych, na które uczęszczali m.in. bracia Wilhelm i Alexander von Humboldt. W 1785 roku został lekarzem osobistym księcia von Waldeck, a w 1787 roku profesorem filozofii ze stałą pensją.

Jego dom, w którym razem z żoną prowadzili salon literacki stał się ważnym centrum życia kulturalnego Berlina. Przebywali w nim politycy i ludzie kultury. Jego długoletnim pacjentem i jednocześnie bywalcem salonu był pisarz Karl Philipp Moritz. Do kręgu jego przyjaciół należeli także Salomon Maimon, Johann Jakob Engel i Gotthold Ephraim Lessing. Markus Herz stał się jednym z pionierów emancypacji Żydów w Niemczech i odrodzenia moralnego judaizmu, przy czym reprezentował abstrakcyjnie moralne pojmowanie religijności.

Dzieła (wybór)

  • Betrachtungen aus der spekulativen Weltweisheit, 1771.
  • Briefe an Ärzte, 1777.
  • Geschichte seiner [Moses Mendelssohns] letzten Krankheit und seines Todes, 1786.
  • Grundlage zu den Vorlesungen über die Experimental-Physik, 1787.
  • Etwas Psychologisch-Medizinisches : Moritz Krankengeschichte, 1798. (online)

Literatura

  • Ludwig Geiger: „Herz, Marcus”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 12, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, s. 260-262.
  • Manfred Stürzbecher: „Herz, Naphtali Markus”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 8, Duncker & Humblot, Berlin 1969, ISBN 3-428-00189-3, s. 729.

Linki