Marianne Zoff

Marianne Zoff (ur. 30 czerwca 1893 w Hainfeld; zm. 22 listopada 1984 w Wiedniu) – austriacka aktorka i śpiewaczka operowa. Była pierwszą żoną Bertolta Brechta (1898–1956).

Marianne Zoff Stadtarchiv Augsburg
Marianne Zoff.
Źródło: Stadtarchiv Augsburg

Genealogia

  • Ojciec: Otto Andreas Zoff, austriacki oficer, później starszy inspektor na kolei;
  • Matka: Zdenka z domu Jellinek, pochodziła z rodziny żydowskiej;
  • Brat: Otto Zoff (1890–1963), pisarz;
  • Poślubiła: 1) 3 listopada 1922 w Monachium Bertolta Brechta, 2) w listopadzie 1928 aktora Theo Lingena (1903–1978);
  • Dzieci: z pierwszego małżeństwa córka Hanne Marianne (ur. 12 marca 1923) i z drugiego Ursula.

Życiorys

Po zdaniu matury Marianne Zoff uczyła się aktorstwa i śpiewu w Wiedniu. We wrześniu 1919 została śpiewaczką w teatrze miejskim w Augsburgu, gdzie prawdopodobnie pierwszy raz ją widział Bertolt Brecht.

Marianne Zoff była od 1917 w luźnym związku ze znacznie starszym, dobrze sytuowanym, monachijskim wydawcą Oskarem Camillusem Rechtem, który ją finansowo wspierał. Ciążę wynikłą z tego związku usunęła.

Końcem 1920, przypuszczalnie w grudniu 1920, poznała w augsburskim teatrze Bertolta Brechta. Rozpoczęła z nim romans, chociaż oboje w tym czasie połączeni byli związkami z innymi partnerami (ona z Oskarem Camillusem Rechtem, a Brecht z Paulą Banholzer (1901–1989)). Na skutek tego Marianne Zoff kontynuowała swój związek miłosny z Rechtem i Bertoltem Brechtem. Początkiem 1921 odrzuciła oświadczyny Rechta, ale już końcem kwietnia tegoż roku chciała za niego wyjść. Kilka razy doszło do sprzeczek i scen zazdrości między obu mężczyznami. Na Wielkanoc 1921 Recht ciężko pobił swoją ukochaną, po tym jak Zoff dała mu do zrozumienia, że nie zerwała związku z Brechtem.

W 1921 Marianne Zoff była pierwszy raz w ciąży z Brechtem, ale w maju 1921 poroniła. Kiedy była w 1922 drugi raz z nim w ciąży, Brecht poślubił ją 3 listopada 1922 w Monachium, żeby nie przyszło na świat nieślubne dziecko. Świadkiem na ich ślubie był między innymi Lion Feuchtwanger (1884–1958). 12 marca 1923 urodziła się ich córka Hanne Marianne, która na życzenie Bertolta Brechta ochrzczona została w kościele katolickim. W lecie 1923 Brecht poznał swoją późniejszą drugą żonę Helene Weigel (1900–1971), która początkiem 1924 była z nim w ciąży.

Podczas pracy w Münster Marianne poznała końcem 1925, o dziesięć lat młodszego, aktora Theo Lingena (1903–1978), który w późniejszym czasie troszczył się także o córkę Brechta Hanne. Kiedy Bertolt Brecht dowiedział się o tym, usiłował kilka razy sprowadzić córkę do rodziców Zoff, do Baden koło Wiednia. W kwietniu 1926 Bertolt Brecht wniósł pozew o rozwód, który ostatecznie nastąpił 22 listopada 1927 przed sądem w Berlinie-Charlottenburgu. W sprawie o alimenty, sąd ustalił we wrześniu 1928, że obie strony ponoszą winę za rozkład pożycia małżeńskiego.

W listopadzie 1928 Marianne Zoff poślubiła Theo Lingena i nosiła odtąd nazwisko Lingen-Zoff. Córka Hanne pozostała z nią i jej drugim mężem i odnosiła później sukcesy jako aktorka Hanne Hiob. W czerwcu 1935 Bertolt Brecht zgodził się na adopcję córki Hanne przez Theo Ligena. Popularność Lingena, który w okresie nazizmu grał role komiczne, w których upodobanie miał Joseph Goebbels (1897–1945), ochroniła Marianne Zoff, która zgodnie z panującym wówczas prawem uważana była za „pół żydówkę” (mieszaniec I stopnia), i jej córki Hanne i Ursule przed prześladowaniami przez nacjonalistów.

Po powrocie z emigracji Bertolt Brecht prowadził ponownie korespondencję z Marianne Zoff.

Literatura

  • Bertolt Brecht: Briefe an Marianne Zoff und Hanne Hiob. Suhrkamp Verlag, Berlin 1990, ISBN 3-518-40222-6.
  • Sabine Kebir: Ein akzeptabler Mann? Brecht und die Frauen. Aufbau Taschenbuch Verlag. 1998. ISBN 3-7466-8028-X.
  • Jürgen Hillesheim: Marianne Zoff w Augsburger Brecht-Lexikon: Personen, Institutionen, Schauplätze. Königshausen und Neumann. Würzburg 2000. ISBN 3-8260-1276-3.

Linki

Autor: Roman Penkała