Lucas Osiander

Lucas Osiander (ur. 16 grudnia 1534 r. w Norymberdze; zm. 17 września 1604 r. w Stuttgarcie) - niemiecki pastor ewangelicki. Był synem reformatora Andreasa Osiandera.

Lucas Osiander. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Andreas Osiander (1496 (lub 1498) - 1552); matka Katharine Preu; - ożenił się 1) w 1555 w Norymberdze z Margarethe Entringer (1524-1566), wdową po pastorze w Winnenden, Kasparze Leyser (1526-1554). Mieli czworo lub pięcioro dzieci. 2) w maju 1566 z Tabitha (1539 - 1625), córką pastora w Waldenbuch, Vitusa Engela. Z drudiego małżeństwa miał 7 dzieci.

Życiorys

Pierwszym jego nauczycielem był jego ojciec, po czym Lucas Osiander uczęszczał do szkoły w Norymberdze. W 1549 wraz z ojcem zamieszkał w Królewcu, gdzie ukończył studia. W 1555 został diakonem w Göppingen (poznał tu Jakoba Andreae), w 1557 pastorem i superintendentem w Blaubeuren, w 1562 pastorem w kościele Leonhardskirche w Stuttgarcie, w 1567 kaznodzieją dworskim i członkiem konsystorza, a w 1583 uniwersytet w Tybindze nadał mu tytuł doktora teologii.

W tym czasie był także nauczycielem księcia Ludwika III, któremu codziennie objaśniał fragment Biblii, konfesji augsburskiej i wirtemberskiej, aż do śmierci księcia w 1593. Osiander popierany przez księcia brał udział w przygotowywaniu Formuły zgody. W 1576 roku napisał razem z Balthasarem Bidembachem Formułę maulbrońską (Maulbronner Formel), która stała się podstawą Formuły zgody oraz przetłumaczył na język łaciński jej dwie części Epitome i Solida Declaratio i na polecenie księcia odbył wiele podróży do miast i książąt niemieckich, aby ich zjednać do jej przyjęcia. Kiedy teolodzy z Wittenbergi i Tybingi nawiązali kontakt listowy z patriarchą Konstantynopola Jeremiaszem II Tranosem (1536 - 1595), to również brał udział w tych pierwszych rozmowach ekumenicznych (1573 lub 1577-1581).

 Lucas Osiander brał udział licznych dysputach teologicznych i tak: w 1564 był sekretarzem w rozmowach w Maulbronn, w 1579 negocjował z Weißem w Heidelbergu, w maju 1586 z Teodorem Bezą w Mömpelgard (fr. Montbéliard), w 1594 w Ratyzbonie z Samuelem Huberem (1547-1624). W 1590 odbyła się w Stuttgarcie w obecności księcia Ludwika III i i księcia Bawarii Wilhelma V Pobożnego (Wilhelm V Wittelsbach) dysputa z udziałem Lucasa Osiandera i jezuity Grzegorza z Walencji (niem. Gregor von Valencia, łac. Gregor de Valencia) dotycząca nauki o usprawiedliwieniu. Osiander brał udział także w misjach dyplomatycznych np. w 1582 został wysłany na Sejm Rzeszy w Augsburgu, w 1583 do arcybiskupa Gebharda I. von Waldburga, gdy ten chciał wprowadzić w Kolonii Reformację. Często zasięgano u niego rady w sprawach uniwersyteckich i zagadnieniach teologicznych.

Po śmierci księcia Ludwika jego wpływy się skończyły. Nowy książę Fryderyk I Wirtemberski (1557-1608) pozbawił go dotychczasowej funkcji nadwornego kaznodziei i przeniósł go do kolegiaty w Stuttgarcie. Osiander wszedł w poważny spór z nowym księciem, gdy ten chciał nadać Żydom więcej wolności i większe przywileje w handlu i rzemiośle. Po jednym z listów Osiandera, książę poczuł się urażony i zażądał przeprosin. Jako, że Osiader tego nie uczynił został w 1598 pozbawiony nadanego w 1596 tytułu przeora i prałata w Adelbergu i w 1599 przeniesiony jako kaznodzieja do Esslingen am Neckar. Z powodu złego stanu zdrowia zwolniono go z posługi w 1603 (wg ADB inne źródła podają 1600 r.) i wrócił do Stuttgartu. Po powrocie miał udar mózgu, został sparaliżowany i po długich cierpieniach zmarł 17 września 1604 roku. Lucas Osiander został pochowany w kolegiacie Stiftskirche w Stuttgarcie.

Dzieła (wybór)

• Warnung, Vor der falschen Lehr, vnd Phariseischen Gleißnerey der Jesuiter , 1568.
• Liber Iosue, Iudicum, Ruth, Primus & secundus Samuelis, Primus & secundus Regum, Primus & secundus Paralipomenon, 1574.
• Esdras, Nehemias, Esther, Iob, Psalterium, Proverbia Salomonis, Ecclesiastes, & Canticum Canticorum, 1576.
• Antisturmius vnus. Das ist: Widerlegung des Ersten Sturms Ioannis Sturmij, den er an der Christlichen Formula Concordiae verloren, 1580.

Literatura

• Theodor Schott: „Osiander, Lucas (I.)”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 24, Duncker & Humblot, Leipzig 1887, s. 493-495 (online).
• Hermann Ehmer: Osiander, Lucas d.Ä.. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 6, Bautz, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-044-1, s. 1299-1304.

Linki

• Biografia w projekcie Controversia et Confessio Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz.