Leopold Ziegler

Leopold Ziegler (ur. 30 kwietnia 1881 w Karlsruhe; zm. 25 listopada 1958 w Überlingen) – niemiecki pisarz i filozof. Filozofię nie rozumiał jako „mądrość świata”, ale jako „zakorzenienie świata”. Oprócz kwestii filozoficznych, teologicznych i estetycznych zajmował się problemami gospodarczymi, pedagogicznymi i politycznymi. (wyznanie katolickie)

Leopold Ziegler
Leopold Ziegler, ok. 1905.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Leopold Ziegler (1849–1893), kupiec;
  • Matka: Magdalena z domu Weiß (1857–1936);
  • Rodzeństwo: siostra (1889-1891);
  • Ożenił się: 25 marca 1908 z Johanną z domu Keim (zm. 1940).

Życiorys

Jeszcze podczas nauki w gimnazjum realnym Leopold Ziegler uczęszczał w Wyższej Szkole Technicznej w Karlsruhe na wykłady Arthura Drewsa (1865–1935) o filozofii Eduarda von Hartmanna (1842–1906). Wpływ filozofii Hartmanna wyraźnie widać w jego pierwszych pismach. Jednak wkrótce odszedł od idei swojego idola i górę wzięła liberalna krytyka Ewangelii Drewsa, jego rozważania o historycznej egzystencji Jezusa, co stanowiło podstawę jego późniejszego zainteresowania kwestiami filozoficznymi i religijnymi. W tej fazie odrzucił jednak zdecydowanie destrukcję chrześcijańskich mitów.

W 1900 r. zdał maturę i od 1902 r. studiował filozofię na uniwersytecie w Heidelbergu. W tym samym roku wydał pierwsze pismo filozoficzne Metaphysik des Tragischen (Metafizyka tragizmu). W 1903 r. opublikował kolejne pismo Das Wesen der Kultur (Istota kultury), które można zakwalifikować do szerzącej się krytyki cywilizacji na przełomie wieków. Pismo zawierało także implikacje polityczne. Państwo kulturowe nie powinno być nastawione na demokratyczne ideały równości i indywidualne szczęście, ale raczej na stopniowe rozwijanie ideałów sprawiedliwości. Odmienne poglądy Zieglera od myśli jego tamtejszych nauczycieli Kuno Fischera (1824–1907), a szczególnie Wilhelma Windelbanda (1848–1915), skłoniły go do kontynuowania studiów w Jenie, gdzie w 1905 r. doktoryzował się u Rudolfa Euckena (1846–1926) i Ernsta Haeckela (1834–1919) dysertacją pt. Der abendländische Rationalismus und der Eros (Racjonalizm zachodni a Eros).

W 1907 r. zachorował na gruźlicę stawu biodrowego. Planowana habilitacja na uniwersytecie we Fryburgu w Bryzgowi nie powiodła się z powodu odmowy tamtejszego wydziału filozoficznego, zwłaszcza Heinricha Rickerta (1863–1936). Przez kolejne lata zarabiał na skromne życie jako pisarz. W 1918 r. przeprowadził się z żoną Johanną z domu Keim z Ettlingen do Doberatsweiler, w pobliżu miasta Lindau im Bodensee.

I wojnę światowa uznał za kolejny przejaw kryzysu europejsko-amerykańskiej kultury i stwierdził, że „ten bezsensowny okres” potrzebuje nowego człowieczeństwa. Ta myśl legła u podstaw jego, chyba najbardziej znanego dzieła Gestaltwandel der Götter (Przemiana postaci bogów, 1920), w którym w przeciwieństwie do Oswalda Spenglera (1880–1936) uznał religię za podstawę każdej kultury. W krótkim czasie stał się znany i otrzymał w tym samym roku Nagrodę im. Fryderyka Nietzschego (Nietzsche-Preis).

W książce Ewigen Buddho (Wieczny budda, 1922) zdystansował się od religii chrześcijańskiej, ale później wycofał ją z księgarni. W wyniku korespondencji z Waltherem Rathenau (1867–1922) opublikował eseje na temat gospodarki i etyki w kapitalizmie i socjalizmie. Najważniejsze książki polityczne Zieglera Das Heilige Reich der Deutschen (Święte Cesarstwo Niemieckie, 1925) i Der europäische Geist (Duch europejski, 1929) przedstawiają panujące wówczas poglądy środowisk konserwatywnych, które odrzucały nowo powstałą Republikę Weimarską i wpłynęły na postawę przede wszystkim Friedricha Georga Jüngera (1898–1977) i Ernsta Jüngera (1895–1998).

W 1925 r. małżeństwo Zieglerów przeprowadziło się, dzięki pomocy jego mecenasa, do domu w Überlingen. W tym czasie nawiązał kontakt z Edgarem Jungiem (1894–1934). W okresie nacjonalizmu Ziegler wycofał się w zacisze domowe, nie brał udziału w toczących się wokół wydarzeniach politycznych. Po publikacji dzieła Menschwerdung (Wcielenie, 1948) wielu dotychczasowych czytelników jego pism odwróciło się ostatecznie od autora ateistycznej „przemiany”. Sam Ziegler nie widział w niej zerwania z poprzednimi myślami, ale jedynie kontynuację i rozwój swojej wcześniejszej filozofii religii.

W 1951 r. otrzymał tytuł profesora na uniwersytecie we Fryburgu w Bryzgowi oraz doctora honoris causa religioznawstwa na uniwersytecie w Marburgu. W 1956 r. odznaczony został Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (niem. Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland).

Dzieła (wybór)

  • Metaphysik des Tragischen. Eine philosophische Studie. Leipzig 1902.
  • Das Wesen der Kultur. Leipzig 1903.
  • Das Weltbild Hartmanns. Eine Beurteilung. Leipzig 1910.
  • Gestaltwandel der Götter. Berlin 1920.
  • Der ewige Buddho. Ein Tempelschriftwerk in vier Unterweisungen. Darmstadt 1922.
  • Das Heilige Reich der Deutschen. Darmstadt 1925.
  • Der europäische Geist. Darmstadt 1929.
  • Menschwerdung. Olten 1948.
  • Von Platons Staatheit zum christlichen Staat. Olten 1948.
  • Die neue Wissenschaft. Universitas aeterna. München 1951.
  • Das Lehrgespräch vom Allgemeinen Menschen. Hamburg 1956.

Literatura

  • Martha Schneider-Fassbaender: Leopold Ziegler. Leben und Werk. Neske, Pfullingen, 1978, ISBN 3-7885-0099-9.

Linki