Leopold Jessner

Leopold Jessner (także Leopold Jeßner; ur. 3 marca 1878 w Królewcu (niem. Königsberg); zm. 13 grudnia 1945 w Hollywood) był niemieckim reżyserem teatralnym i filmowym. Uchodzi za przedstawiciela ekspresjonizmu scenicznego i teatru politycznego lat 20–tych XX wieku. Stał się znany jako twórca »Jessnerschen Treppe«. (wyznanie mojżeszowe)

Leopold Jessner
Leopold Jessner.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Wujek ze strony ojca Samuel (1859–1929), doktor medycyny; bratanek Max (ur. 1887), do 1933 profesor we Wrocławiu.

Życiorys

Leopold Jessner rozpoczął karierę sceniczną jako aktor. Występował w teatrach w Cottbus (1897/98), Berlinie i Wrocławiu. Po roku pracy jako aktor i reżyser w Ibsen-Theater zatrudniony został w teatrze w Hanowerze, następnie w Dreźnie (1903/04) i Hamburgu (1905–1915), gdzie od 1908 był naczelnym reżyserem. Wystawiał przede wszystkim dzieła Henrika Ibsena, Gerharta Hauptmanna, Arno Holza, Maksima Gorkiego (1868–1936) i Franka Wedekinda. W latach 1915–1919 kierował teatrem Neue Schauspielhaus w Królewcu, gdzie preferował dramaturgię nowoczesną. W 1919 r. mianowano go intendentem teatru Staatsschauspiel w Berlinie, który dzięki niemu stał się wiodącym teatrem państwowym w Republice Weimarskiej. Po dojściu do władzy nazistów został w 1933 r. zdymisjonowany. Jessner uważany jest za przedstawiciela ekspresjonistycznej reżyserii. Jako przekonany republikanin i socjaldemokrata opowiadał się za nowoczesnym teatrem, ale nigdy nie reprezentował polityczno-partyjnego ukierunkowania. Jego program wystawianych sztuk ukazywał w pierwszej kolejności klasyków w nowej interpretacji, dzieła żyjących autorów oraz sztuki młodych autorów np. Bertolta Brechta. Reżyserie filmowe były ubocznym działaniem w stosunku do twórczości teatralnej (Hintertreppe, 1921; Erdgeist, 1923; 1927: Maria Stuart, 1927; Children of the Fog, 1935).

W 1934 r. emigrował do Wielkiej Brytanii, skąd w 1935 r. wyjechał do Palestyny, aby w 1937 r. osiąść w Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie pracował jako lektor w Metro-Goldwyn-Mayer. Zmarł 13 grudnia 1945 w Hollywood.

Leopold Jessner był obok Maxa Reinhardta, Jürgena Fehlinga i innych najbardziej kontrowersyjnym reżyserem i dyrektorem sceny niemieckiej. Dzięki niemu ekspresjonizm znalazł swoje miejsce na scenie teatru niemieckiego.

Dzieła (wybór)

  • Schriften. Theater der zwanziger Jahre. Hrsg.: Hugo Fetting. Henschel, Berlin 1979.

Literatura

  • Karl Theodor Bluth: Leopold Jessner. Oesterheld, Berlin 1928.
  • Rolf Badenhausen: Jeßner, Leopold w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 10, Duncker & Humblot, Berlin 1974, ISBN 3-428-00191-5, s. 427.

Linki

Autor: Roman Penkała