Leo von König

Leo von König ( ur. 28 lutego 1871 w Brunszwiku; zm. 9 kwietnia 1944 w Tutzing am Starnberger See) – niemiecki malarz zaliczany do Berlińskiej Secesji. Znaczenie uzyskał jako portrecista współczesnych mu przedstawicieli sztuki i literatury. (wyznanie ewangelickie)

Leo von König
Leo von König. Autoportret, 1917.
Źródło: Wikimedia Commons

 

 

Genealogia

  • Ojciec: Götz von König (1849–1934), pruski generał kawalerii, syn Pauline Bornemann i Friedricha Wilhelma, pana na Lochtum i Vienenburgu;

  • Matka: Hertha (1847–1934), córka hrabiny Mechthilde von Veltheim i Adalberta Hildemara von Cramma, pana na Ölber;

  • Żona: 1) od 1908 (rozwód 1920) Mathilde Tardif (1872–1931) z Paryża, 2) od 1920 Anna (ur. 1897), malarka, córka doktora prawa Ferdinanda von Hansemanna i Josephine Stienen;

  • Dzieci: z 1) małżeństwa adopcyjna córka Yvonne, z 2) małżeństwa 2 córki Mechthild i Esther (ur. 1921, rzeźbiarka) oraz nieślubny syn.

Życiorys

Leo von König urodził się 28 lutego 1871 w Brunszwiku jako syn pruskiego generała kawalerii Götza von Königa i jego żony Herthy z domu von Cramm. Początkowo uczył się w Hamburgu u rzeźbiarza Carla Boernera, a od 16 roku życia w Berlinie u malarza Franza Lippischa. W latach 1889–94 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Pierwszą podróż zagraniczną odbył z rodzicami w 1890 roku do Rzymu. Decydujący wpływ wywarł na młodego artystę pobyt od 1894 do 1897 roku w Paryżu i nauka w tamtejszej Académie Julian. Po krótkim pobycie w Saarbrücken i Kassel mieszkał od 1900 roku w Berlinie, gdzie do 1911 roku pracował jako nauczyciel sztuki w szkole przy Muzeum Rzemiosła Artystycznego (niem. Kunstgewerbemuseum), a od 1911 roku jako niezależny malarz.

Pierwsze wystawy obrazów Leo von Königa miały miejsce w 1896 roku w czasie ekspozycji Secesji Monachijskiej i w Große Berliner Kunstausstellung. Od 1900 roku był członkiem Berlińskiej Secesji (niem. Berliner Secession) i regularnie uczestniczył w jej wystawach. Razem z Lovisem Corinthem angażował się w spory z Maxem Liebermannem i Ernstem Cassirerem. Przez wiele lat Leo von König odgrywał decydującą rolę w kierowaniu Berlińską Secesją. W 1908 roku razem z Juliusem Meier-Graefe przebywał przez kilka miesięcy w Hiszpanii. W późniejszych latach często przebywał na Lazurowym Wybrzeżu i w Rapallo. W 1943 roku zamieszkał w bawarskiej miejscowości Tutzing nad jeziorem Starnberger See, gdzie zmarł 9 kwietnia 1944 roku.

Twórczość

Leo von König uzyskał znaczenie jako malarz portrecista. Jego obszerna twórczość do dziś nie jest usystematyzowana. Znane są przede wszystkim jego portrety współczesnych mu przedstawicieli sztuki i literatury, wśród nich Juliusa Meiera-Graefe (przed 1918, zaginiony; 1931), Reinholda Schneidera (1940), Gerharta Hauptmanna (1927, Starnberg, własność prywatna), Ernsta Barlacha (1937, Hamburg, Ernst-Barlach-Haus), Käthe Kollwitz (1941, Monachium, Bayerische Staatsgemäldesammlungen), Emila Nolde (1937, Essen, własność prywatna). Do nielicznych zamówień publicznych należy portret von Hindenburga (1927). Oprócz tego malował członków swojej rodziny: portret rodziców (1925, Recklinghausen, Museum), córkę Yvonne (1913), portrety drugiej żony Anny (m.in. w 1925, Berlin, Nationalgalerie).

W momencie, w którym malarstwo portretowe utraciło czołową rolę w sztuce, trudno było poważnym portrecistom utrzymać się, nie popadając w eklektyczną manierę. Malarstwo Königa pozostało realistyczne; udało mu się przy tym przekazać wewnętrzny wyraz portretowanej postaci, jej psychikę. Koncentrował się na wyrazie twarzy i rąk. W sposobie jego malowania i kolorycie widać wpływ niemieckiego i francuskiego impresjonizmu. Szczególnie we wczesnych obrazach takich jak Śniadanie ((1907, Berlin, Nationalgalerie) i Bohème Café (1909, Hamburg, własność prywatna) widać wpływ Édouarda Maneta. Natomiast skłonność do stosowania silnego światła i światłocienia inspirowane są sztuką Rembrandta i El Greco, którego obraz Wniebowzięcie Marii skopiował w Muzeum Narodowym Prado (Stephanskirche Würzburg). Podróż Leo von Königa do Hiszpanii przyczyniła się do odkrycia twórczości El Greco dla Niemców, który stał się ważny zwłaszcza dla niemieckich ekspresjonistów.

Obrazy (wybór)

 

 

Przy śniadaniu

 

Przy śniadaniu (1907). Stara Galeria Narodowa w Berlinie.
Źródło: Wikimedia Commons

Portret historyka sztuki Fritza Nemitza

 

Portret historyka sztuki Fritza Nemitza (1925), Niedersächsisches Landesmuseum Hannover.
Źródło: Wikimedia Commons

Przed tańcem

 

Przed tańcem (1908).
Źródło: Wikimedia Commons

Młoda Kobieta z kotem (Anna von König)

 

Młoda Kobieta z kotem (Anna von König) (1926).
Źródło: Wikimedia Commons

Literatura

  • Schwingenstein, Christoph, "König, Leo Freiherr von" w: Neue Deutsche Biographie 12 (1979), s. 346-347; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd11877767X.html#ndbcontent.