Leo Jud

Leo Jud (Leo Judä, Leo Keller; ur. w 1482 r. w Guemar w Nadrenii; zm. 19 czerwca 1542 r. w Zurychu) - szwajcarski teolog i reformator protestancki, współpracownik Ulricha Zwingli (1484-1531) i Johanna Heinricha Bullingera (1504-1575).

Leo Jud 1634
Leo Jud.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Jud, ksiądz w Rappoltsweiler/Alzacja; matka (konkubina Johanna Juda) Elsa Hochsang (zm. 1512) z Solothurn; - ożenił się 19 listopada 1523 r. z Kathariną Gmünder, byłą zakonnicą z St. Gallen; dzieci m.in. Johannes, nazywał siebie później Leonis względnie Leu (1528-97) pastor i biograf ojca; siostrzeniec Johannes Fabricius Montanus (zm. 1566), zwingliański reformator.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły w Sélestat, gdzie uczęszczał także Marcin Bucer (1491-1551) Leo Jud rozpoczął w 1499 r. studia medyczne w Bazylei i Fryburgu Bryzgowijskim, a w 1505 r. rozpoczął studia teologiczne i zaprzyjaźnił się z Ulrichem Zwingli. W latach 1507 - 1510 był diakonem w kościele St. Theodor (św. Teodora) w Bazylei i jednocześnie studiował. W 1512 r. otrzymał tytuł magistra artium.

W 1512 został plebanem w kościele St. Hippolyte (św. Hipolita) w Haut-Rhin i w 1519 następcą Ulricha Zwingli w Einsiedeln oraz rozpoczął tłumaczenie Pisma Świętego. W 1523 r. przejął parafię St. Peter (św. Piotra) w Zurychu i od tego momentu stał się niezachwianym zwolennikiem Reformacji i współpracownikiem Ulricha Zwingli, a później Heinricha Bullingera.

Jud działał przede wszystkim jako tłumacz dzieł łacińskich na język niemiecki m.in. przetłumaczył De spiritu et litera Augustyna z Hippony, Imitatio Christi Tomasza z Kempis, różne pisma Erazma z Rotterdamu (1466-1536), Ulricha Zwingli, Bullingera i listy Jana Kalwina (1509-1564). Podczas tłumaczenia poprawił łaciński tekst Confessio Helvetica prior (Konfesji helweckiej, 1536) przez zrównanie jej wyrażeń z luterańskimi. Jego głównym dziełem było przetłumaczenie opublikowanego w 1543 łacińskiego wydania Starego Testamentu. Przypisuje mu się stworzenie w 1525 r. katechizmu ściennego. W 1534 r. ukazał się jego Wielki katechizm, który przyporządkowywał odpowiedzi nauczycieli pytaniom uczniów. W 1539 r. wydał jego wersję łacińską a w 1541 wersję skróconą.

Wprawdzie Leo Jud cały czas pozostał pod względem teologicznym zależny od Ulricha Zwingli i Bullingera, to zauważa się u niego przelotny wpływ śląskiego reformatora Kaspara Schwenckfelda (1490-1561), który ujawnił się w jego opowiedzeniu się za zupełnym oddzieleniem państwa od Kościoła.

Literatura

  • Rudolf Pfister: „Jud(ä), Leo” Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 10, Duncker & Humblot, Berlin 1974, ISBN 3-428-00191-5, s. 636 (online).
  • Georg von Wyß: „Jud, Leo” Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 14, Duncker & Humblot, Leipzig 1881, s. 651-654 (online).
  • Werner Raupp: Jud(ä), Leo. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 14, Bautz, Herzberg 1998, ISBN 3-88309-073-5, s. 1118-1122.