Karl Lagerfeld

Karl Otto Lagerfeld (ur. 10 września 1933 w Hamburgu; zm. 19 lutego 2019 w Neuilly-sur-Seine) – niemiecki projektant mody, stylista, wydawca i fotograf. Bardzo wcześnie ujawnił zainteresowanie modą. W 1954 roku Yves Saint Laurent i Karl Lagerfeld otrzymali nagrodę Międzynarodowego Sekretariatu Wełny (IWS, pierwsze wcielenie Międzynarodowej Nagrody Woolmark). W 1965 roku został dyrektorem artystycznym włoskiego domu mody Fendi w Rzymie, w 1983 domu mody Chanel, a także swojej własnej marki. Równocześnie, w latach 70-tych, pracował dla domu mody Chloé. W ostatnich latach działalności nadzorował około dwudziestu kolekcji rocznie. Jako postmodernista mieszał elementy przeszłości i historii domów mody, którymi kierował, z nowoczesnymi odniesieniami.

Poza tym uczestniczył w licznych projektach kooperacyjnych w dziedzinie mody, reklamy, dizajnu (ang. design), fotografii i sztuki. W wyniku ponad sześćdziesięcioletniej działalności i wpływu na międzynarodowy świat mody określany był przez prasę jako „cesarz Karl” czy „car mody”. Jego osobistymi znakami firmowymi były: biały upudrowany warkocz, wysoka stójka w koszuli i ciemne okulary przeciwsłoneczne; do początku 2000 roku występował publicznie z ręcznym wachlarzem^[1]. (wyznanie katolickie)

Karl Lagerfeld, 2007. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Otto Lagerfeld (1881–1967), właściciel fabryki Glücksklee-Milch GmbH;
• Matka: Elisabeth Bahlmann (1897–1978);
• Rodzeństwo: siostra Christiane („Christel“) Martha Lagerfeld (1931–2015), w 1957 roku wyjechała do USA, gdzie poślubiła Roberta Johnsona i przyrodnia siostra Thea z pierwszego małżeństwa ojca;

Biografia

Pochodzenie i młodość

Karl Lagerfeld był synem hamburskiego producenta mleka skondensowanego (Glücksklee-Milch GmbH) Otto Lagerfelda (1881–1967) i jego żony Elisabeth Bahlmann (1897–1978). Według zawiadomienia o urodzeniu dziecka umieszczonym przez jego rodziców w gazecie Hamburger Nachrichten urodził się 10 września 1933 roku. Karl Lagerfeld podawał jednak przez długi czas jako rok urodzenia 1938, później 1935. Jednak w opublikowanym w 2008 roku akcie chrztu widnieje rok 1933. 10 września 2008 roku Lagerfeld mimo wszystko kazał sobie pogratulować z okazji „70-tych urodzin”. Podobnie też w roku 2003 przyjmował życzenia z okazji „65-tych urodzin”^[2]. Niektóre media podały niesprawdzone informacje przekazane przez projektanta mody, a inne nie, co powoduje, że biograficzne podania dotyczące postaci Lagerfelda są często sprzeczne. 7 lipca 2013 roku czasopismo „Welt” ogłosiło, że prawdziwa data urodzenia Lagerfelda to 10 wrzesień 1933 roku.mojatabela

Karl Lagerfeld lubił przerabiać rzeczywistość opowiadając, że jego ojciec był duńskim, a potem szwedzkim baronem (nie przyjmując, że w czasie wojny nadal prowadził swoją firmę), a matka wyzwoloną kobietą, która latała własnym samolotem. Z czasem ponownie utwierdzi się w swojej germańskiej tożsamości, nawet do tego stopnia, że odzyskał swój szykowny niemiecki akcent arystokratyczny^[3].

W 1934 roku rodzice nabyli liczący prawie 500 hektarów majątek Bissenmoor koło Bad Bramstedt, w którym rodzina zamieszkała, ale w 1939 roku wróciła do Hamburga. Podczas bombardowań Hamburga w 1944 roku ponownie przenieśli się do Bad Bramstedt. Karl Lagerfeld uczęszczał tam przez kilka lat do prywatnej szkoły Jürgena Fuhlendorfa. Po powrocie w 1949 roku do Hamburga uczęszczał przez dwa lata do Bismarckschule. Jego powołanie jako projektanta mody pojawiło się 13 grudnia 1949 roku, kiedy to towarzyszył matce na pokazie mody, Christiana Diora, w hotelu Esplanade w Hamburgu. Zafascynowany rysunkiem zaczął rysować modele. Końcem sierpnia 1952 roku razem z matką wyjechał do Paryża, gdzie działało także biuro ojca. Uczęszczał tam do prywatnej szkoły, a potem do Lycée Montaigne w 6.dzielnicy.

Jego zdolności rysunkowe pozwoliły mu w 1954 roku zacząć zarabiać na życie jako ilustrator mody. 25 listopada tego samego roku otrzymał pierwszą nagrodę Międzynarodowego Sekretariatu Wełny (IWS, pierwsze wcielenie Międzynarodowej Nagrody Woolmark) za projekt w kategorii płaszcza, natomiast w kategorii sukni wieczorowej trofeum przypadło Yves Saint-Laurentowi. Projektant mody Pierre Balmain, który był członkiem jury, zwrócił na niego uwagę i zatrudniał go w latach 1955–1962. Był to początek jego błyskotliwej kariery zawodowej. W tym czasie Karl Lagerfeld i Yves Saint Laurent dzielili ten sam krąg przyjaciół i uczestniczyli razem w paryskich przyjęciach, dopóki Jacques de Bascher nie przerwał ich przyjaźni. Zanim stał się szaloną miłością Karla, ten dandys został sadystycznym kochankiem Yves Saint Laurenta, wciągając tego ostatniego w swoją rozpustę.

Od Pierre'a Balmaina do Fendi

Od 1959 roku Karl Lagerfeld był równocześnie dyrektorem artystycznym u projektanta mody Jeana Patou. W 1963 roku wprowadził odzież prêt-à-porter („gotowe do noszenia”), czyli ubrania szyte seryjnie, łatwo dostępne i zgodne z aktualnymi trendami w modzie. W 1966 roku rozpoczął pracę w domu mody Chloé, która trwała przez dwadzieścia lat do 1983 roku. Jako główny stylista Chloé stał się jedną z ikonicznych marek lat 70-tych ze swoimi długimi, lejącymi spódnicami i zwiewnymi bluzkami. Projektowane przez niego kreacje kupowały między innymi Jackie Kennedy, Brigitte Bardot, Maria Callas i Grace Kelly. Od 1965 pracował także dla włoskiego domu mody Fendi w Rzymie.

Chanel

W 1983 roku Karl Lagerfeld został dyrektorem artystycznym wszystkich „kolekcji haute couture, prêt-à-porter i akcesoriów” domu mody Chanel, który w tym czasie był na skraju całkowitego zamknięcia, i którego działalność musiał ożywić. W 1980 roku wybrał modelkę Inès de La Fressange, która stała się ikoną domu mody Chanel. Była pierwszą modelką, która podpisała kontrakt na wyłączność z domem haute couture i pierwszą tak znaną modelką w historii mody. Estetyka Karla Lagerfelda bazowała na kontraście czerni i bieli, które były jednocześnie kolorami podstawowymi stylu Coco Chanel. Jako reprezentantkę domu mody Chanel wybrał piosenkarkę i aktorkę Vanessę Paradis, którą fotografował dla prestiżowych magazynów mody oraz kilku kampanii reklamowych (perfumy, torebki, kosmetyki).

Karl Lagerfeld na pokazie Chanel, 1990 (Fot. Pierre Vauthey/Sygma/Sygma via Getty Images).

Początkiem 2012 roku Lagerfeld wybrał jeden z klejnotów chalcedonowych jubilerki Suzanne Belperron, której był wielkim wielbicielem i kolekcjonerem od 1960 roku, aby nadać ton kolekcji Chanel wiosna-lato 2012. Na początku 2013 roku zrealizował film krótkometrażowy „Once Upon a Time” w studio Cité du cinéma Luca Bessona w Saint-Denis z Keirą Knightley w roli Coco Chanel i Clotilde Hesme w roli jej ciotki Adrienne Chanel.

5 marca 2019 roku, w paryskim Grand Palais, publiczność oklaskiwała jego ostatnią kolekcję Chanel w scenografii górskiej wioski.

Od Chloé do H&M

W 1984 roku Karl Lagerfeld otworzył, z relatywnym sukcesem, własny dom prêt-à-porter, markę „Karl Lagerfeld”, którą później odkupiła grupa Cora-Revillon. W 1991 roku ponownie został dyrektorem artystycznym w Chloé, aby ożywić podupadającą markę.

W 1989 roku zaczął współpracować z marką perfum Fabergé należącą do grupy Unilever. Kiedy w tym samym roku zmarł na AIDS jego towarzysz życiowy Jacques de Bascher, z którym związany był od 1971 roku, Karl Lagerfeld kupił w 1990 roku niedaleko Hamburga dom, który nazwał ku jego czci Villa Jako i w 1992 roku stworzył perfum nazwany Jako.

W 1998 roku otworzył Lagerfeld Gallery, poświęconą fotografii i książkom, w której piwnicy znajdowała się luksusowa damska kolekcja prêt à porter o tej samej nazwie, zaprojektowana przez niego i wyprodukowana w Niemczech. Siedem lat później marka zostanie przemianowana na Lagerfeld Collection.

Przez piętnaście lat deklarował się jako rezydent Monako, nie płacił podatków i VAT-u we Francji. W latach 90-tych był objęty kilkoma ponownymi kontrolami podatkowymi za uchylanie się od podatku dochodowego i VAT-u. W 1995 roku w jego sprawie interweniowała żon prezydenta Francji, Bernadette Chirac, osobista jego przyjaciółka, którą ubierał i często zapraszał na kolacje, i która uzyskała dla niego rabat w wysokości 50 milionów franków dzięki ministrowi budżetu, Alainowi Lamassoure'owi. W 1999 roku jego prawnik podatkowy Alain Belot skontaktował się bezpośrednio z ministrem gospodarki i finansów Dominique Strauss-Kahnem, aby uzyskać zwolnienie. Były współpracownik Strauss-Kahna pozwolił na obniżenie upomnień podatkowych do 46 mln franków, co wywołało kontrowersje. Dominique Strauss-Kahn jest podejrzany o płatną protekcję, gdyż jako minister udzielił ulgi podatkowej w zamian za przekazanie przez prawnika kasety zawierającej zeznania Jean-Claude'a Méry'ego, tajnego finansisty partii Zgromadzenie na rzecz Republiki.

Mimo obniżenia rachunku podatkowego Karl Lagerfeld był zmuszony w kwietniu 2000 roku sprzedać kolekcję siedmiuset obrazów, mebli i przedmiotów sztuki z XVIII wieku, które posiadał w swojej rezydencji^[4]. Jego kolekcja, szacowana na 180 milionów franków, została sprzedana za 139 milionów. Aby uregulować roszczenie podatkowe, musiał również sprzedać swój zamek Penhoët, położony w Grand-Champ w departamencie Morbihan, który nabyła jego przyjaciółka Chantal Salas-Perez (zmarła w 2011 roku, zamek należy obecnie do jej syna Arnauda Henry'ego Salas-Pereza).

W 2004 roku Karl Lagerfeld wylansował kolekcję prêt-à-porter trzydziestu ubrań dla H&M. W niektórych butikach kolekcja sprzedała się w kilka minut. Mała ilość ubrań w punktach sprzedaży bardzo go zirytowała i skłoniła do oświadczenia: „Uważam za bardzo przykre, że H&M sprawiła przykrość tylu ludziom. To jest snobizm w wydaniu antysnobistycznym.^[5]” W trakcie swojej kariery Lagerfeld zaprojektował kilka kostiumów dla opery La Scala w Mediolanie, opery w Florencji, baletu w Monte Carlo, do filmu Pedro Almodóvara „Wysokie obcasy” (fr. „Talons aiguilles”) oraz do filmu Franco Zeffirellego „Wieczna Callas” („Callas Forever”). Projektant stworzył również strój dla Lady Gagi na premierę jej Gaga's Workshop w listopadzie 2011. Projektował również stroje sceniczne na trasy koncertowe Kylie Minogue i Madonny.

W 2007 roku, dwa lata po odsprzedaniu wszystkich swoich marek za 30 milionów dolarów (Lagerfeld Gallery, licencjonowana kolekcja dla mężczyzn i kobiet oraz akcesoria, paryski butik na Rive Gauche oraz butik w Monako) Tommy'emu Hilfigerowi, Lagerfeld wylansował nową linię „K par Karl”. W tym samym czasie w Chanel dołączyła do niego Amanda Harlech, była konsultantka Johna Galliano.

W 2008 roku pracował dla marki Coty nad nową linią perfum, którą to firmę opuścił w październiku 2012 roku przed podjęciem pracy w Interparfums, z którą 11 marca 2014 roku wprowadził na rynek dwa perfumy (dla kobiet i mężczyzn). Firma dystrybuuje linie perfum Karl Classic (1978), Karl Lagerfeld Femme i Karl Lagerfeld Homme (2014), Private Klub (2015) oraz Les Parfums Matières (2017).

W 2012 roku stworzył nową markę, sprzedawaną wyłącznie na stronie internetowej Net-a-Porter, nazwaną Karl. W listopadzie uznano go „najbardziej wpływowym stylistą ostatnich 25 lat”. Jego wieloraka działalność opierała się na dużym zespole stylistów, którzy pomagali mu w pracy w domach mody Fendi, Chanel lub dla jego własnej marki.

Inna działalność

Karl Lagerfeld był też fotografem. Opublikował liczne książki fotograficzne. Jego ulubionymi tematami były architektura, ludzkie ciało i świat luksusu. W 1996 roku odebrał niemiecką nagrodę Kulturpreis der Deutschen Gesellschaft für Photographie. Od 16 października 2015 do 20 marca 2016 roku wystawiał swoje prace fotograficzne w Pinacothèque de Paris. W 2016 roku zrealizował portfolio 19 artystów w magazynie mody „Madame Le Figaro” z 15 stycznia. Był również właścicielem księgarni 7L - specjalizującej się w fotografii - oraz wydawnictwa o tej samej nazwie przy rue de Lille w 7. dzielnicy. Lagerfeld był zapalonym czytelnikiem, jego prywatna biblioteka liczyła około 300 000 dzieł, kupował miesięcznie 400 nowych książek (po angielsku, francusku i niemiecku), które rozlokował w rezydencjach w Biarritz, Paryżu, Rzymie, Monaco czy Nowym Jorku.

Lagerfeld był wciąż krytykowany, ponieważ preferował szczupłe, czy wręcz chude jak szczapa modelki, które angażował do swoich kolekcji. Wypowiadał się przeciwko zakazowi występowania na wybiegu dla bardzo szczupłych modeli. W tym kontekście w 2000 roku, chcąc odzyskać szczupłą talię, by zmieścić się w bardzo wąskie ubrania, które Hedi Slimane projektował dla Dior Homme, Karl Lagerfeld pod kierunkiem doktora Jean-Claude'a Houdreta podjął drakońską dietę, dzięki której w ciągu trzynastu miesięcy schudł 43 kilogramy. Wspólnie napisali o tym bestsellerową książkę „Le Meilleur des régimes”^[6].

W 2004 roku zaprojektował dla domu Chanel dwa znaczki z okazji Walentynek, wydane przez francuską pocztę La Poste. W tym samym roku skrytykował sieć sklepów odzieżowych H&M, która zaoferowała także ubiory w większym rozmiarze. Projektant stwierdził: „To co zaprojektowałem jest modą dla szczupłych, smukłych ludzi. To była pierwotna idea.”

W 2006 roku zagrał siebie w filmie Francisa Vebera „La Doublure” i wydał kompilację „Les musiques que j'aime”. W 2007 roku był głównym bohaterem dokumentu „Lagerfeld Confidential” autorstwa Rodolphe'a Marconiego. Użyczał też głosu Fabu, złoczyńcy w filmie „Odlotowe agentki! Film” (fr. „Totally Spies! Le Film”), oraz stworzył świąteczny kalendarz dla firmy cateringowej Lenôtre.

W 2010 roku w projekcie etykiety Coca-Cola Light umieścił swoją postać^[7]. W 2011 roku połączył siły z marką Optic 2000, tworząc 55 modeli okularów. Zaprojektował również nową koszulkę francuskiej drużyny piłki nożnej. Wystąpił w reklamie Volkswagena i zrobił serię reklam dla lodów Magnum. W kwietniu tego samego roku komentował dla France Télévisions ślub Catherine Middleton i księcia Williama oraz jubileusz królowej Elżbiety II wraz ze Stéphane Bernem i Marie Drucker. Ilustrował też kalendarz Pirelli z tego roku.

Karl Lagerfeld i modelka Cara Delevingne podczas pokazu Chanel mody damskiej jesień/zima 2014-2015 4 marca 2014 r. w Paryżu. (Zdjęcie: Francois Durand/Getty Images) .

W 2012 roku został redaktorem naczelnym gazety „Metro” na wydanie z 6 lutego 2012 roku oraz wystąpił w teledysku Jean-Roch u boku Snoop Dogga, wcielając się w rolę Boga. W 2016 roku, we współpracy z Eddie Trump Group i Jules Trump, pomagał zaprojektować dwie przestrzenie mieszkalne w pobliżu plaży w Miami.

W listopadzie 2017 roku wywołał oburzenie po tym, jak we francuskiej telewizji nazwał muzułmańskich uchodźców „najgorszymi wrogami Żydów”^[8]. W maju 2018 roku powiedział francuskiemu tygodnikowi mody „Le Point”, że nienawidzi kanclerz Niemiec Angelę Merkel za jej politykę wobec uchodźców: „Nawet jeśli dziesiątki lat dzielą, nie można zabić milionów Żydów, a potem sprowadzać miliony ich najgorszych wrogów”. Swoją decyzją o przyjęciu „miliona imigrantów” do Niemiec utorowała drogę prawicowej partii Alternatywa dla Niemiec (niem. Alternative für Deutschland, AfD) do Bundestagu w wyborach w 2017 roku. Teraz zasiada „100 tych neonazistów w parlamencie”, ponieważ Merkel „zapomniała” historię Niemiec. „Jeśli dalej tak pójdzie zrezygnuję z niemieckiego obywatelstwa.^[9]”

Śmierć

18 lutego 2019 roku Karl Lagerfeld trafił do Szpitala Amerykańskiego (fr. Hôpital américain de Paris) w Neuilly-sur-Seine, gdzie zmarł następnego dnia w wyniku raka prostaty, a nie trzustki, jak podają liczne media^[10][11]. Jeszcze tego samego dnia koncern Chanel mianował długoletnią „prawą rękę” Lagerfelda Virginie Viard jego następczynią jako szefową projektantów.

W wywiadzie z kwietnia 2018 roku, ogłosił, że nie życzy sobie żadnych oficjalnych uroczystości pogrzebowych, i że pragnie, aby część jego prochów zmieszano z prochami matki i jego kotki Choupette, jeśli ta umrze przed nim, a pozostałą część z prochami wieloletniego towarzysza życia Jacques'a de Baschera. Zgodnie z jego wolą w pogrzebie, który odbyła się 22 lutego 2019 roku w Nanterre udział wzięli tylko bliscy przyjaciele, między innymi księżna Monako Karolina Hanowerska, jej córka Charlotte Casiraghi, Bernard Arnault, Inès de La Fressange i Virginie Viard. Następnie Karl Lagerfeld został skremowany i zgodnie z jego wolą część prochów zmieszano i rozsypano z prochami jego matki, a pozostałą część zmieszano z prochami Jacques'a de Baschera i umieszczono w tajnym miejscu^[12].

Literatura

• Laurent Allen-Caron: Le mystère Lagerfeld, Fayard, 2019.
• Raphaëlle Bacqué: Kaiser Karl, Paris, Albin Michel, 2019.

Linki

• Karl Lagerfeld w: de.wikipedia.org, online.
• Karl Lagerfeld w: fr.wikipedia.org, online.

Przypisy

1. ↑Karl Lagerfeld – „Ich bin doch kein Inder“ w: Süddeutsche Zeitung, 9 grudzień 2008, online.
2. ↑Der Modedesigner und seine Geburtstags-Mogelei: Der große Karl macht sich ein klein wenig jünger w Bild, 10 wrzesień 2008.
3. ↑Raphaëlle Bacqué: Kaiser Karl, Albin Michel, 2019, s. 33 i 82-84.
4. ↑Raphaëlle Bacqué: Karl Lagerfeld, l’instinct de survie, w Le Monde, 23 sierpień 2018, online.
5. ↑Le snobisme d'H&M agace Karl Lagerfeld, w: L'Expansion, 17 listopada 2004, online.
6. ↑Karl Lagerfeld et les régimes alimentaires, INA w dailymotion.com (15 min 9 s), online.
7. ↑Karl Lagerfeld x Coca-Cola Light w tendances-de-mode.com, 6 kwiecień 2010, online.
8. ↑ AFP: Karl Lagerfeld empört mit Aussage zu Flüchtlingen w: FAZ.net. 13listopad 2017, online.
9. ↑Karl Lagerfeld "hasst" die Bundeskanzlerin w: Spiegel Online, 10 maj 2018, online.
10. ↑Karl Lagerfeld est décédé w: 20min.ch, online.
11. ↑Designer litt an Prostatakrebs – Assistent von Karl Lagerfeld nennt in Interview erstmals wahre Todesursache, w: www.focus.de, 29 grudzień 2019, online.
12. ↑ Eléanor Douet: Karl Lagerfeld va être incinéré ce vendredi 22 février à Nanterre w: RTL.fr, 24 luty 2019, online.

Tematy pokrewne