Konrad Hornejus

Konrad Hornejus (także: Horney, Horneius, Horne, Horn; ur. 25 listopada 1590 w Brunszwiku (niem. Braunschweig); zm. 26 września 1649 w Helmstedt) – niemiecki teolog luterański. Obok Georga Calixt był najwybitniejszym przedstawicielem irenizmu helmstedzkiego w synkretycznym sporze.

Konrad Hornejus
Konrad Hornejus.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Johann Horney zwany Hornejus (zm. 1605), luterański kaznodzieja w Ölper i Watenbüttel k. Brunszwiku; matka Sophie Nieland (zm. 1597); - ożenił się w 1622 r. z Anną Kathariną (1601-49), córką Johanna Theodora Reiche (Richius, zm. 1617), kanonika i seniora w kolegiacie St. Blasien w Brunszwiku i Anny Diek; miał 6 synów i 4 córki.

Życiorys ↑

Hornejus po ukończeniu szkoły łacińskiej Katharineum w Brunszwiku studiował od 1608 r. w Helmstedt filozofię, filologię i teologię m.in. u humanistów i zwolenników Filipa Melanchtona, Johannesa Caseliusa i Corneliusa Martiniego. W 1612 r. habilitował się u Martiniego, w 1619 został profesorem nadzwyczajnym logiki i etyki, a po śmierci Martiniego jego następcą (1622). W 1622 r. uzyskał licencjat z teologii, a w 1628 r. został dodatkowo drugim profesorem teologii. Podczas wojny trzydziestoletniej spędził 3 lata w Brunszwiku.

W swoich wykładach i działalności naukowej prowadził walkę przeciw ignorancji i bezbożności. W obu nich widział przyczynę ówczesnego podziału teologicznego i politycznego. Starał się o metodyczne i historyczne myślenie w teologii i stawiał pytanie o "praktykę pobożności". W 1640 r. pojawiły się ataki skierowane przeciw helmstedzkiemu krypto-papiestwu i synkretyzmowi. Zarówno hanowerski pastor Statius Büscher w piśmie Wider den Greuel der Verwüstung an der Juliusuniversität (1640), jak również teolog wittenberski Wilhelm Leyser kwestionowali naukę Hornejusa o konieczności dobrych uczynków. W 1645 r. w skutek rozmów toruńskich spór nabrał jeszcze większe rozmiary. W 1648 r. pisma przeciw Calixtowi i niemu skierował także Celestyn Myślenta. Hornejus odpowiedział na zarzuty w kilku pismach m.in. w Defensio disputationis etc. ( 1647). W ostatnich latach swojego życia walczył o spotkanie i zjednoczenie rozdzielonych wyznań.

Dzieła (wybór) ↑

  • Compendium Naturalis Philosophiae, 1618.
  • Exercitationes Logicae, 1621.
  • Disputationes et tractatus aliquot, de necessitate studii Pietatis, si quis salvus esse per Christum velit, 1648.
  • Compendium Historiae Ecclesiasticae, 1649.
  • Compendium Theologiae, quo universa fidei Christianae tam credendorum quam agendorum doctrina … pertractatur, 1655.

Literatura ↑

  • Julius August Wagenmann: „Hornejus, Konrad” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 13, Duncker & Humblot, Leipzig 1881, s. 148.
  • Mager, Inge: „Hornejus, Conrad” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, s. 637.
  • Friedrich Wilhelm Bautz: Hornejus, Konrad w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 2, Bautz, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, s. 1062.
  • Henke, Paul Tschackert: Hornejus, Konrad w Realencyklopädie für protestantische Theologie und Kirche (RE). Tom 8, Hinrichs, Leipzig 1900, s. 357–359.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała