Karl Wilhelm Jerusalem

Karl Wilhelm Jerusalem (ur. 21 marca 1747 w Wolfenbüttel; zm. 30 października 1772 w Wetzlar) był niemieckim prawnikiem. W wyniku popełnionego samobójstwa stał się wzorem tragicznego końca Wertera w powieści Johanna Wolfganga von Goethego Cierpienia młodego Wertera. (wyznanie luterańskie)

Karl Wilhelm Jerusalem. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Friedrich Wilhelm; matka Martha Christina z domu Pfeiffer (zm. 1778); miał 4 siostry m.in. Philippine Charlotte (1743–1823) oraz Friederike Magdalene (1759–1836); – kawaler.

Życiorys

Karl Wilhelm Jerusalem uczęszczał w latach 1760–65 do Collegium Carolinum w Brunszwiku, gdzie oprócz jego ojca nauczycielami byli Nikolaus Dietrich Giseke, Karl Christian Gärtner, Johann Arnold Ebert i Justus Friedrich Wilhelm Zachariae. W zimie 1765 r. rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Lipsku, gdzie zaprzyjaźnił się z Johannem Joachimem Eschenburgiem. Poznał tam także Johanna Wolfganga von Goethego. W latach 1767–69 kontynuował studia w Getyndze.

Od maja 1770 r. pracował jako asesor w kancelarii prawniczej w Wolfenbüttel. Dzięki spotkaniu z Gottholdem Ephraimem Lessingiem postanowił kontynuować rozpoczęte jeszcze w Lipsku studia filozoficzne. We wrześniu 1771 r. został sekretarzem w poselstwie Brunszwiku w Sądzie Kameralnym Rzeszy (niem. Reichskammergericht) w Wetzlar. Z powodu mieszczańskiego pochodzenia nie był szanowany przez reprezentantów stanu szlacheckiego, co spowodowało, że praca ta nie przynosiła mu zadowolenia.

Nieszczęśliwa miłość do Elisabeth Herd, małżonki elektorskiego posła złamała mu serce. Jerusalem postrzelił się 29 października 1772 r. w mieszkaniu i zmarł następnego dnia. Wydarzenie to opracował Goethe w tragicznym zakończeniu powieści Cierpienia młodego Wertera. Takiemu potraktowaniu śmierci przyjaciela sprzeciwił się Lessing i wyraził to w przedmowie do esejów filozoficznych Jerusalema Philosophische Aufsätze, które wydał.

Dzieła (wybór)

• Gotthold Ephraim Lessing (wydawca): Philosophische Aufsätze von Karl Wilhelm Jerusalem. Buchhandlung des Fürstlichen Waisenhauses, Braunschweig 1776.
• Elf Briefe von Jerusalem, 1874.

Literatura

• Kaulitz-Niedeck, Rosa: Goethe und Jerusalem. Gießen : v. Münchow, 1908.
• Jakob Minor: „Jerusalem, Karl Wilhelm” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 13, Duncker & Humblot, Leipzig 1881, s. 783–785 (online).
• Adalbert Elschenbroich: „Jerusalem, Karl Wilhelm” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 10, Duncker & Humblot, Berlin 1974, ISBN 3-428-00191-5, s. 416–418 (online).