Karl Simon Morgenstern

Johann Karl Simon Morgenstern (ur. 28 sierpnia 1770 roku w Magdeburg, zm. 3 września 1852 roku w Dorpacie) - niemiecki filolog i bibliotekarz. (wyznania ewangelickiego?)

Karl Simon Morgenstern
Karl Simon Morgenstern.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Friedrich Simon Morgenstern, lekarz miejski; matka Johanna Katharina, z domu Brömme autorka ksiązki kucharskiej „Unterricht für ein junges Frauenzimmer, das Küche und Haushaltung selbst besorgen will, aus eigner Erfahrung ertheilt von einer Hausmutter“ znanej później jako „Magdeburger Kochbuch“.

Życiorys

Po wczesnej śmierci ojca Karl Simon Morgenstern uczęszczał w latach 1783—1788 do Domschule w Magdeburgu, gdzie jego opiekunem i mentorem był przyjaciel jego ojca Gottfried Benedict Funk, który starał się wpoić młodzieży fascynację religią.
Od 1788 roku studiował filozofię u Johanna Augusta Eberharda i filologię u Friedricha Augusta Wolfa na uniwersytecie w Halle. Wolf zachęcił go do studiowania pism Platona. W maju 1794 roku doktoryzował się, w tym samym roku habilitował się i pracował jako privatdozent. Obie prace doktorską i habilitacyjną opublikował pod tytułem "Commentationes tres de Platonis repudlica", Halle 1794 i 1795. Przyniosły mu one uznanie w ówczesnym świecie naukowym, lecz niestety pozostały one jego ostatnimi pracami o takim znaczeniu. Pierwszy okres jego działalności akademickiej był pełen sukcesów. Na jego wykłady o książce Cycerona De natura deorum i o historii filozofii uczęszczało ponad 200 słuchaczy. W 1797 roku został profesorem nadzwyczajnym filozofii. W 1798 roku powołano go na profesora retoryki i poezji do Ateneum w Gdańsku.

W 1802 roku został powołany na nowo powstały uniwersytet w Dorpacie (niem. Kaiserliche Universität zu Dorpat) w Liwonii (kraina historyczna na Łotwie), gdzie do 1832 roku był profesorem estetyki, elokwencji i filologii klasycznej. Jednocześnie był do 1839 roku pierwszym dyrektorem biblioteki uniwersyteckiej.
Od 1826 roku był członkiem Cesarskiej Akademii Nauk (obecnie Rosyjska Akademia Nauk) w Petersburgu.

W Dorpacie zmienił się charakter jego pracy. Nie kontynuował już cenionych przez współczesnych studiów Platona, a zwłaszcza moralno filozoficznego jego dzieła Państwo i zajął się pracą naukową na rzecz „pisaniem o wszystkich możliwych obszarach literatury pięknej, filologii i filozofii”. Jego były nauczyciel Wolf był z tego powodu rozczarowany i w 1808 roku napisał o nim, że „z wiekiem stawał się coraz bardziej elegancki, próżny i nijaki”.
W latach 1808-1809 Karl Simon Morgenstern udał się w podróż po Niemczech, Francji, Szwajcarii i Włoszech. Później opublikował opis z tej podróży, ale zachował się tylko jego fragment.

Znaczenie

Do końca wieku oprócz działalności pedagogicznej był współpracownikiem w archiwum filozoficznym Johanna Augusta Eberharda, pisał dla czasopisma Christopha Martina Wielanda Der Teutsche Merkur.
Z okresu jego pracy w Gdańsku pochodzą oba jego pisma dydaktyczne De fide historica Vellji Paterculi, 1798, i De satirae atque epistolae Horatianae discrimine, 1799.
Pojęcie „Bildungsroman“ Karl Simon Morgenstern ukształtował w kilku swoich wykładach i określał go jako „mądrość powieści w przeciwieństwie do eposu przy najgłębszym pojmowaniu szczególnego rodzaju tego samego”.

Jako bibliotekarz uniwersytetu w Dorpacie wiele podróżował w celu utworzenia biblioteki. W ciągu 37-letniego okresu na tym stanowisku udało mu się powiększyć zbiory biblioteki do 67.000 tomów, a w tym pewną liczbę bardzo rzadkich i wartościowych dzieł. Udowodnił swój talent organizacyjny w powstaniu muzeum sztuki, a zwłaszcza dział archeologiczny wiele mu zawdzięcza.

Dzieła (wybór)

  • De Platonis Republica commentationes tres ,1794.
  • De fide historica Velleii Paterculi, inprimis de adulatione ei obiecta, commentatio critica , Gedanum, 1798.
  • De Satirae atque epistolae Horatianae discrimine , Lipsia ; Gedani, 1801.
  • Karl Morgenstern's Reise in Italien im J. 1809 , Dorpat, 1813.
  • Duae epistolae ad Brandanum Ludolphum Raphelium de autoris annotationibus in S. Scripturam , Dorpatum, 1823.
  • Ueber das Studium der Byzantinischen Geschichtschreiber , Petersburg 1837.
  • Klopstock , Dorpat, 1807.

Literatura

  • Thraemer, E.: „Morgenstern, Karl Simon“ w: Allgemeine Deutsche Biographie tom 22 (1885), strony 231-233 (online).

Linki