Karl Ludwig von Knebel

Ludwig von Knebel (do 1756 r. Karl Ludwig Knebel, znany także jako Carl Ludwig Knebel; ur. 30 listopada 1744 r. w zamku Wallerstein koło Nördlingen; zm. 23 lutego 1834 r. w Jenie) - niemiecki pisarz, poeta i tłumacz. (wyznania ewangelickiego)

Karl Ludwig von Knebel. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Georg Friedrich Knebel (1697-1787, tytuł szlachecki od 1756 r.), tajny radca w Ansbach, poseł na sejm Rzeszy; matka Elisabetha Magdalena Mayer (1720-1805) z Zittau (pol. Żytawa); rodzeństwo 2 bracia: Wilhelm (1741-1799), poseł Brunszwiku w Stuttgarcie i Christian (1743-1802), pruski generał i komendant twierdzy Cosel (obecnie Koźle część miasta Kędzierzyn-Koźle) oraz siostrę Henriette (1755-1815, guwernantka na dworze w Weimarze, później towarzyszka księżnej Karoline Luise von Sachsen-Weimar-Eisenach (1786-1816); - ożenił się w Ilmenau w 1798 r. z Luise Rudorff (1777-1852), zasłużoną śpiewaczką operową (niem. Kammersängerin) i kochanką księcia Karola Augusta Sachsen-Weimar-Eisenach (1757-1828); miał jednego własnego syna i jednego adoptowanego.

Życiorys

Karl Ludwig von Knebel wyrastał z piątką rodzeństwa w Ratyzbonie i Ansbach. Oprócz udzielanych lekcji przez prywatnych nauczycieli zajmował się współczesnym piśmiennictwem religijnym i literaturą piękną. Pierwszy impuls poetycki otrzymał w Ansbach od poety Johanna Petera Uza (1720-1796). Jego chęć studiowania teologii natrafiła na sprzeciw ojca, w skutek czego immatrykulował w 1764 r. na wydział prawniczy w Halle.

Po roku przerwał studia i wstąpił w Poczdamie do regimentu księcia pruskiego, gdzie w 1766 r. został podchorążym. W Berlinie jego zainteresowania literackie rozbudzili Christoph Friedrich Nicolai (1733-1811) i nauczyciel w szkole korpusu kadetów, Karl Wilhelm Ramler (1725-1798). Przez krótki czas utrzymywał przyjacielski kontakt z Johannem Wilhelmem Ludwigiem Gleimem (1719-1803). Wizyta w Berlinie, w marcu 1770 r., Heinricha Christiana Boie (1744-1806) stworzyła mu okazję zapoznania się z literackimi dążeniami młodej generacji. Jego pierwsze wiersze ukazały się w dziele Ramlera »Die Lieder der Deutschen« (1766) i w Musenalmanach w Getyndze.

Ponieważ nie mógł liczyć na dalszą karierę wojskową, w lipcu 1773 r. pożegnał się z wojskiem i po krótkim pobycie w Weimarze przebywał w Ansbach i Norymberdze. W 1744 r. został guwernerem syna księcia weimarskiego Karola Augusta Sachsen-Weimar-Eisenach, Konstantina, z którymi odbył podróż przez Frankfurt nad Menem, Moguncję, Strasburga do Paryża. We Frankfurcie nad Menem spotkał Johanna Wolfganga von Goethe (1749-1832) i poznał go z księciem Karolem Augustem. Dzięki pośrednictwu Knebla, Goethe został zaproszony do Weimaru. Karl Ludwig von Knebel doprowadził także do pojednania między Goethe a Christophem Martinem Wielandem (1733-1813), którego Goethe zaatakował w tekście »Götter, Helden und Wieland«. Chociaż przyjaźnił się z Goethe bliższy stał się dla niego Johann Gottfried Herder (1744-1803).

Gdy książę Konstantin w 1780 r. wybrał innego towarzysza swojej podróży "kawalerskiej", Knebel musiał zrezygnować z pełnionej funkcji wychowawcy. Książę Karol August umożliwił mu podróż do Szwajcarii. W 1784 r. ponownie wrócił do Weimaru i książę mianował go majorem, ale nie przydzielił żadnych obowiązków. Na stosunki z księciem głęboki cień rzuca zawarte w 1798 r. małżeństwo Knebla z 33 letnią śpiewaczką Luise Rudorff i uznanie jej dziecka, którego ojcem był książę. Dalsze pozostawanie na dworze i na łasce księcia było dla niego nie do zniesienia i za radą Herdera przeprowadził się do Ilmenau. Od 1804 r., aż do śmierci żył w Jenie.

Jego wiersze okolicznościowe powstawały pod wpływem kręgu weimarskiego i pisał je tylko dla przyjaciół. Na uwagę zasługuję jego hymny natury. Herder dał mu także impuls do tworzenia rozpraw historyczno-filozoficznych i antropologicznych. Większość jego pism została opublikowana dopiero przez Theodora Mundta (1808-1861) w trzytomowym dziele »Literarischer Nachlass und Briefwechsel» (1835). Większe znaczenie uzyskał jako tłumacz. Tłumaczył pisma George'a Gordona Byron (1788-1824) i Vittorio Alfieri (1749-1803), którego tragedia »Saul«, w tłumaczeniu Knebla została wystawiona w Weimarze. Karl Ludwig von Knebel tłumaczył także pisma łacińskich autorów, zwłaszcza Propercjusza (ur. ok. 50 p.n.e. - pomiędzy 15 - 2 p.n.e) i Lukrecjusza (ur. ok. 99 p.n.e., zm. ok. 55 p.n.e.).

Dzieła (wybór)

• Aux Manes De Frederic. 1788.
• Elegieen von Properz. tłum. Propercjusza, 1798.
• Sammlung kleiner Gedichte. 1815.
• Eines T. Lucretius Carus Schauergemälde der Kriegspest in Attika. tłum. Lukrecjusza, 1816.
• Hymnus, zum Schlusse der Jahreszeiten. 1825.
• Jahresblüthen von und für Knebel. 1825.
• Saul. tłum. Vittorio Alfieri, 1829.
• Von der Natur der Dinge. tłum. Lukrecjusza, 1831.
• K. L. von Knebel's Literarischer Nachlaß und Briefwechsel.wydawca Theodor Mundt, 1835.

Literatura

• Jakob Minor: Karl Ludwig von Knebel. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 16, Duncker & Humblot, Leipzig 1882, s. 275-278.
• Adalbert Elschenbroich: Knebel, Karl Ludwig von. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 12, Duncker & Humblot, Berlin 1980, ISBN 3-428-00193-1, s. 169-171.