Karl Henckell

Karl Friedrich Henckell (ur. 17 kwietnia 1864 w Hanowerze; zm. 30 lipca 1929 w Lindau im Bodensee) – niemiecki poeta i pisarz. (wyznanie ewangelickie)

Karl Friedrich Henckell
Karl Friedrich Henckell, ok. 1900.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Arnold Heinrich, kupiec, burmistrz w Bodenfelde/Weser;
  • Matka : Bertha (ur. 1833), córka Carla Franza Theodora Piderita (1789–1848, dr filozofii, kaznodzieja dworski i garnizonowy, od 1843 r. radca archiwum w Kassel) i Henriette Meyer;
  • Rodzeństwo : 2 siostry i 2 braci;
  • Ożenił się : w Zurychu w 1897 r. z Anną, córką kupca Carla Haaf-Hallera w Bernie (wnuk przyrodnika i poety Albrechta von Hallera (1708–1777).

Życiorys

Karl Henckell studiował literaturę, języki nowożytne, filozofię i ekonomię polityczną na uniwersytetach w Berlinie, Heidelbergu, Monachium i Zurychu. W Berlinie poznał braci Juliusa (1859–1930) i Heinricha Hart (1855–1906), Arno Holza (1863–1929) i Hermanna Conradiego (1862–1890). Do wydanej w 1885 przez Wilhelma Arenta (1864–1913) antologii Moderne Dichter-Charaktere napisał programową przedmowę Die neue Lyrik (Nowa liryka), która zyskała uznanie w kręgach literackich. W 1887 r. nawoływał w Zurychu do utworzenia socjaldemokratycznego związku Ullrich-Hutten-Bund. Do grona  zuryskich znajomych Karla Henckella należeli John Henry Mackay (1864–1933), Gottfried Keller (1819–1890), Arnold Böcklin (1827–1901) i Conrad Ferdinand Meyer (1825–1898). Poznał tutaj także braci Gerharta (1862–1946) i Carla Hauptmann (1858–1921). Po studiach w Mediolanie, Wiedniu i Brukseli mieszkał w latach 1890–1902 ponownie w Zurychu, potem w Berlinie, gdzie był przewodniczącym Neue Freie Volksbühne, a następnie od 1908 r. działał jako wolny pisarz w Monachium. Od 1890 r. posiadał obywatelstwo szwajcarskie i w 1927 r. zamieszkał w Muri koło Berna.

Pod wpływem Ferdinanda Freiligratha (1810–1876) i Georga Herwegha (1817–1875) pisał wiersze o zabarwieniu socjalistycznym oraz był przekonanym zwolennikiem proletariatu. Karl Henckell sądził, że dzięki pisanej poezji może zmienić stosunki społeczne. W celu propagowania swoich wierszy, które zabronione były w Niemczech w latach 1878–90, założył w 1895 r. w Zurychu wydawnictwo Verlag Karl Henckell & Cie. Tutaj ukazały się cztery zeszyty Sonnenblumen, Flugblätter für Lyrik, tutaj także Karl Henckell promował młodych autorów z kręgów robotniczych i dążył do popularyzacji poezji w środowisku proletariackim. Owocem jego starań jest zbiór Buch der Freiheit (Księga wolności, 1893) z dedykacją: „Tę Księgę wolności dedykuję niemieckojęzycznym robotnikom. Niech to będzie młotek działania i dzwon myśli, moralizator w bitwie dni i towarzysz spokojnych godzin, słup ognia z pustyni cierpienia życia i oaza spragnionej miłości duszy! …“. W tomie tym opublikował oprócz własnych wierszy także wiersze Leopolda Jacobyego (1840–1895), Otto Ericha Hartlebena (1864–1905), Detleva von Liliencrona (1844–1909), Johna Henryego Mackaya, Heinricha i Juliusa Harta, Hermanna Conradiego i Otto Juliusa Bierbauma (1865–1910). W 1897 r. z okazji 70 rocznicy urodzin Arnolda Böcklina (1827–1901) zadedykował malarzowi tomik wierszy Arnold Böcklin gewidmet von Karl Henckell.

Później Karl Henckell zrezygnował z lirycznego kształtowania społecznych i aktualnych idei oraz wydarzeń i wrócił do „czystej poezji”. W przedmowie do Buch des Lebens (Księga życia, 1921), pierwszego tomu wydania zbiorowego Gesammelte Werke, napisał swoją biografię. Muzykę do wierszy Karla Henckella napisali m.in. Ernst-Lothar von Knorr (1896–1973) i Richard Strauss (1864–1949).

Dzieła (wybór)

  • Umsonst. Ein sociales Nachtstück, 1884
  • Die neue Lyrik, 1885
  • Poetisches Skizzenbuch, 1885; przedmowa Heinricha Harta
  • Strophen, 1887
  • Amselrufe, 1888
  • Diorama, 1890
  • Trutznachtigall, 1891
  • Zwischenspiel, 1894; w tomiku tym ukazał się wiersz Elodie zadedykowany Frankowi Wedekindowi (1864–1918)
  • Ada Negri, 1896
  • Gedichte, 1898, z ilustracjami Fidusa (właściwie Hugo Reinhold Karl Johann Höppener, 1868–1948)
  • Neues Leben, 1900
  • Gipfel und Gründe, 1904
  • Schwingungen, 1906
  • Mein Lied, 1906
  • Deutsche Dichter seit Heinrich Heine. Ein Streifzug durch fünfzig Jahre Lyrik, 1906
  • Weltlyrik. Ein Lebenskreis in Nachdichtungen, 1910
  • Ein Lebenslied. Dichtungen, 1911
  • Im Weitergehen. Neue Gedichte, 1911
  • Weltmusik. Neue Gedichte, 1918
  • Buch des Lebens, 1821
  • Gesammelte Werke in 5 Bänden, 1921–1923

Literatura

  • Fritz Hüser: Henckell, Karl Friedrich w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 8, Duncker & Humblot, Berlin 1969, ISBN 3-428-00189-3, s. 519.

Licencja Creative Commons
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Nowości

Popularne artykuły