Johannes Salat

Johannes Salat (znany także jako Hans Salat, Salatt, Seiler, Seyler; ur. w 1498 roku w Sursee, zm. przed 23 październikiem 1561 roku we Fryburgu (niem. Freiburg im Üechtland)) - szwajcarski poeta i kronikarz. (wyznania katolickiego)

Genealogia

Ojciec b.d. (1449–1533), powroźnik w Sursee; matka b.d. ( zm. 1544); - ożenił się 1) z Anną Späni (zm. 1519), 2) z Apollonią wdową po Isenegel, córką Petera Haasa, prepozyta kolegiaty St. Leodegar w Lucernie; miał 11 dzieci z czego 8 wcześnie zmarło.

Życiorys

Prawdopodobnie ukończył szkołę łacińską w Sursee, nauczył się zawodu powroźnika. W latach 1517-1519 mieszkał w Zurychu i wykonywał swój zawód w Sursee. Od wiosny 1520 roku mieszkał w Lucernie. W latach 1522-1527 wziął udział w sześciu kampaniach wojennych na północy Włoch, podczas których był przeważnie pisarzem polowym. Stosowną wiedzę posiadł wg jego wypowiedzi jako samouk. W latach 1529-1531 brał udział w obu wojnach kappelskich (konflikt zbrojny pomiędzy miastami katolickimi i protestanckimi w Szwajcarii). W roku 1529 otrzymał prawa obywatela Lucerny i został tam pisarzem sądowym.
Salat kierował kilkoma przedstawieniami teatralnymi. Najwybitniejsze było lucereńskie przedstawienie wielkanocne w 1538 roku (tekst nie zachował się). W 1540 roku z powodu nieprzyzwoitego prowadzenia się został pozbawiony urzędu i wypędzony z miasta. W kolejnych latach pracował jako pisarz, nauczyciel i żołnierz najemny, aż w 1544 roku otrzymał posadę nauczyciela we Fryburgu. Jednak już w 1547 roku został zdymisjonowany.

Znaczenie

Bezpośrednio po drugiej wojnie kappelskiej powstały dwa poematy polemiczne: w „Tanngrotz“ (1531) przedstawia klęskę wojska z Zurychu w bitwie pod Kappel. W „Triumphus Herculi Helvetici“ (1532) został opisany „Dziki Łów” (niem. Wilde Jagd), którego przywódcą był Ulrich Zwingli (nawiązanie do starego mitu germańskiego).
W „Reformationschronik 1517-1534“ (3 tomy) autor obszernie przedstawił okres Reformacji w Szwajcarii z katolickiego punktu widzenia. Ponieważ Salat opierał się na dokumentach, zatem jego kronika jest bardzo wiarygodna. W 1537 roku wydał trzy pisma napominające obywateli, aby zachowali zawarte sojusze.
Zachował się także pamiętnik Salata, który obejmuje lata 1517-1550. Oprócz tego napisał także dramat („Der verlorene Sohn“ , 1537) i pięć komedii.

Dzieła (wybór)

  • Tanngrotz. 1531.
  • Reformationschronik 1517–34. 1534.
  • Eyn nutzlichs biechlin in warnungs wyss, an die XIII Ort. 1537.

Literatura

  • Jakob Baechtold: Salat, Johannes. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 30, Duncker & Humblot, Leipzig 1890, s. 197–199.
  • Ruth Jörg: Salat, Johannes. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 22, Duncker & Humblot, Berlin 2005, s. 362.
  • Heidy Greco-Kaufmann: Hans Salat. W: Andreas Kotte (Hrsg.): Theaterlexikon der Schweiz. Tom 3, Chronos, Zürich 2005, s. 1554.