Johannes Peter Müller

Johannes Peter Müller (ur. 14 lipca 1801 w Koblencji; zm. 28 kwietnia 1858 w Berlinie) – niemiecki fizjolog, anatom, zoolog, biolog morza i filozof przyrody. Uważany jest za najwybitniejszego fizjologa XIX wieku. Prowadził prace dotyczące czynności układu nerwowego i narządów zmysłu. W 1826 sformułował prawo specyficznej energii narządów zmysłów i w pracy Bildungsgeschichte der Genitalien (1830) opisał przewody przyśródnerczowe (przewody Müllera). (wyznanie katolickie)

Johannes Müller
Johannes Peter Müller.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Matthias (1767–1820), szewc w Koblencji
  • Matka : Anna Katharina Theresia z domu Wittmann (1775–1852)
  • Ożenił się : w Koblencji w 1827 z Nanny z domu Zeiller (ur. 1800)
  • Dzieci : syn Max (1829–96, dr med., chirurg) i córka.

Życiorys

Johannes Peter Müller uczył się w szkołach w Koblencji i od jesieni 1819 studiował medycynę na uniwersytecie w Bonn, gdzie w 1822 uzyskał tytuł doktora. Podczas studiów słuchał wykładów z filozofii, zoologii u Georga Augusta Goldfussa (1782–1848), botaniki u Christiana Gottfrieda Daniela Nees von Esenbecka (1776–1858) i medycyny u Christiana Friedricha Nasse (1778–1851) oraz Philippa Franza von Walthera (1782–1849). Podczas dalszych studiów na uniwersytecie w Berlinie (1823/24) wpływ wywarł na niego anatom Karl Asmund Rudolphi (1771–1832). W 1824 habilitował się w Bonn i odtąd pracował tam jako Privatdozent, od 1826 jako profesor nadzwyczajny i od 1830 jako profesor zwyczajny anatomii, fizjologii i patologii ogólnej.

Już pierwsze publikacje Johannesa Petera Müllera o fizjologii narządu ruchu owadów Bewegungsphysiologie der Insekten (1822) i o oddychaniu płodu Atmung des Fötus (1823) wzbudziły uznanie i spowodowały, że w 1824 wybrano go na członka i sekretarza Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina. Podczas pracy w Bonn poświęcił się badaniom anatomiczno-porównawczym narządów zmysłu, ich eksperymentalnemu badaniu (także u bezkręgowców) i intensywnej samoobserwacji, z której powstały wysoko cenione m.in. przez Johanna Wolfganga von Goethego (1749–1832) i Jana Evangelistę Purkyně (też Johannes Evangelists Purkinje; 1787–1869) pisma Zur vergleichenden Physiologie des Gesichtssinnes des Menschen und der Thiere, nebst einem Versuch über die Bewegung der Augen und den menschlichen Blick (1826) i Ueber die phantastischen Gesichtserscheinungen (1826). Pierwsze zawiera obszerne przedstawienie współczesnej mu wiedzy o narządzie wzroku kręgowców i bezkręgowców i ich funkcji, jak również pierwsze myśli o specyficznej energii narządów zmysłów oraz teorii barw Goethego. Druga praca zajmuje się subiektywnym odczuciem obrazu i farby po intensywnych ćwiczeniach koncentracji i woli oraz ich porównaniem z literacko opisanymi wizjami imaginatywnymi. Głównym osiągnięciem tych lat, w których prowadził liczne studia anatomiczne, histologiczne i embriologiczne m.in. o układzie nerwowym, rozrodczym i pokarmowym, jak również eksperymenty galwaniczne w celu potwierdzenia prawa Charles'a Bell'a (1774–1842), jest podręcznik fizjologii człowieka Handbuch der Physiologie des Menschen für Vorlesungen (1833-40), który przyniósł mu uznanie świetnie obserwującego fizjologa.

Po śmierci Karla Asmunda Rudolphiego (1771–1832) został jego następcą na uniwersytecie w Berlinie, gdzie pracował od 1833 do śmierci. W 1849 został członkiem American Academy of Arts and Sciences, w 1853 otrzymał Bawarski Order Maksymiliana za Wiedzę i Sztukę i w 1854 Medal Copleya przyznawany przez Towarzystwo Królewskie w Londynie.

Wykłady Johannesa Petera Müllera dotyczyły anatomii, fizjologii i patologii i stały się inspiracją do rozwoju nowych dyscyplin. Jego badania mikroskopijne tkanki chrzęstnej embrionów ryb (1836) sprowokowały analogiczne badania Theodora Schwanna (1810–1882), które prowadziły do „teorii komórkowej”; próby neurologiczne doprowadziły do badań elektrofizjologicznych Emila du Bois-Reymond (1818–1896); jego obserwacje dotyczące narządów zmysłu zaowocowały eksperymentami Hermanna von Helmholtza (1821–1894). Z jego szkoły wyszli patolog Rudolf Virchow (1821–1902), fizjolog Ernst Wilhelm von Brücke (1819–1892), zoolodzy Wilhelm Karl Hartwich Peters (1815–1883) i Ernst Haeckel (1834–1919). Jako wydawca Archivs für Anatomie, Physiologie und wissenschaftliche Medizin („Müllers Archiv“) oddziaływał od 1834 programowo na badania medyczne i teorię komórkową jako nową „teorię budowy organizmów”.

Johannes Peter Müller w ostatnich latach cierpiał na depresję. 28 kwietnia 1858 znaleziono go martwego w jego berlińskim mieszkaniu; przyczyna śmierci pozostała nieznana, choć jego najbliżsi uczniowie nie zaprzeczali pogłoskom o przedawkowaniu morfiny.

Dzieła (wybór)

  • Handbuch der Physiologie.
  • Zur Physiologie des Fötus (1824).
  • Zur vergleichenden Physiologie des Gesichtssinns (1826).
  • Uber die phantastischen Gesichtserscheinungen (1826).
  • Bildungsgeschichte der Genitalien (1830).
  • De glandularum secernentium structura penitiori (1830).
  • Beiträge zur Anatomie und Naturgeschichte der Amphibien (1832).
  • Vergleichende Anatomie der Myxinoiden (1834-1843).
  • Handbuch der Physiologie des Menschen, dritte verbesserte Auflage. 2 tomy. (1837-1840).
  • z Friedrichem Gustavem Jakobem Henlem Systematische Beschreibung der Plagiostomen (1841).
  • z Franzem Troschlem System der Asteriden (1842).
  • z Franzem Troschlem Horae ichthyologicae: Beschreibung und Abbildung neuer Fische, 2 części, (1845-1849).
  • Über Synapta digitata und über die Entstehung von Schnecken in Holothurien (1852).

Literatura

  • Karl Eduard Rothschuh: Geschichte der Physiologie. Göttingen/Berlin/Heidelberg 1953, s. 112–117.
  • Hermann Munk: Müller, Johannes w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 22, Duncker & Humblot, Leipzig 1885, s. 625–628 (online).
  • Ilse Jahn: Müller, Johannes w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 18, Duncker & Humblot, Berlin 1997, ISBN 3-428-00199-0, s. 425 (online).

Linki