Johann Matthias Hase

Johann Matthias Hase (znany także jako Haas, Haase i Hasius; ur. 14 stycznia 1684 roku w Augsburgu, zm. 24 września 1742 roku w Wittenberdze) - niemiecki kartograf, geograf i matematyk. (wyznania ewangelickiego)

Genealogia ↑

Ojciec Salomon Sefried (ur. 1644), nauczyciel matematyki w gimnazjum St. Anna-Gymnasium w Augsburgu; matka Anna Hedwig Metzger z Breisach; - ożenił się z Rosimundą Sophią Götze; mieli 6 dzieci.

Życiorys ↑

Pierwszych lekcji udzielał mu ojciec, który zaszczepił w nim zamiłowanie do matematyki. W 1701 roku Johann Matthias Hase rozpoczął najpierw studia teologiczne na uniwersytecie w Helmstedt, po czym w 1704 roku przeniósł się na uniwersytet w Lipsku, gdzie poświęcił się matematyce a zwłaszcza algebrze, którą wykładał Christian Wolff. Po obronie pracy zatytułowanej Specimen algebrae ad artem fortificatoriam applicatae otrzymał w 1707 roku tytuł magistra. Przez kilka lat pracował jako wychowawca w Augsburgu i Lipsku i w tym czasie zajmował się geografią i mapoznawstwem. W 1717 roku opublikował ważne dzieło Sciagraphia methodi projiciendi sphaeras et delineandi mappas. W 1719 roku otrzymał tytuł doktora po obronie pracy pt. Diss. de tubis stentoreis, earumque forma et structura, fundamenta eius praxeos exhibens .
22 stycznia 1720 roku powołano go jako profesora matematyki na uniwersytet w Wittenberdze, gdzie pracował do końca życia będąc uznanym przedstawicielem teoretycznej i praktycznej kartografii. 27 stycznia 1720 roku został adiunktem na wydziale filozoficznym.

Znaczenie ↑

Według oceny Eberharda Davida Haubera przysługuje mu bezspornie nagroda wśród ówczesnych geografów w Niemczech. Kartograf i wydawca map Matthäus Seutter z Augsburga zlecił Hasemu poprawienie mapy „Suevia“ (Szwabii) J. de Michala (1725) w części dotyczącej Augsburga. Później należał do sztabu naukowego wydawnictwa kartograficznego w Norymberdze, gdzie rozpoczął współpracę od stworzenia 16 specjalnych map Śląska. Hase w wydaniu wprowadził odwzorowanie horyzontalne stereograficzne, którego zalety w stosunku do odwzorowania sinusoidalnego wyjaśniał w przedmowie do "Karte Russiae Imperium" (Mapa Imperium Rosji), 1739).
Również w 1739 roku ukazał się atlas z obszernym opisującym tekstem „Regni Davidici at Salomonicaei descriptio geographica et historica, una cum delineatione Syriae et Aegypti“. Zastosowanie chronologii i geografii dla wyjaśnienia historii powszechnej zastosował także w Phosphorus Historiarum vel Prodromus theatri summorum imperiorum, Leipzig (1742) i Historiae universalis politicae idea (Nürnberg 1743). Zostało to docenione przez jego wydział i zaproponowano mu w 1742 roku stanowisko profesora historii. Swoje pisma wyposażał w tabele i mapy. Johann Matthias Hase sądził, że historia ma taką naturę, że bez geograficznego przedstawienia nie może zostać wyraźnie wyjaśniona i ubolewał nad zaniedbaniem podstaw nauk geograficznych przez historyków.

Dzieła (wybór) ↑

  • Specimen algebrae ad artem fortificatoriam applicatae. Magisterarbeit, Leipzig 1707.
  • Sciagraphia integri tractatus de constructione mapparum omnis generis, geographicarum, hydrographicarum et astronomicarum et in specie de projectionibus sphaerarum imprimis stereographica. Leipzig 1717.
  • Dissertatio Mathematica De Pulchritudine Architectonica Prior. Wittenberg 1727.
  • De Quantitatis Et Unitatis Arithmeticae Vera Notione. Wittenberg 1732.
  • Phosphorus Historiarum vel Prodromus theatri summorum imperiorum. Leipzig 1742.
  • Dvcatvs Silesiae Tabvla Altera Svperiorem Silesiam = La Haute Silesie, qui comprend les Principautes de Neise, de Munsterberg, de Iaegerndorf, de Troppau, d' Oppeln, de Ratibor, de Teschen; Cum Priv. Sac. Cæs. Maj. / exhibens ex mappa Hasiana majore desumta & excusa per Homannianos Heredes. Nürnberg 1746.

Literatura ↑

Linki ↑

Autor: Roman Penkała