Johann Lachmann

Johann Lachmann (ur. 1491 w Heilbronnie; zm. ok. grudnia 1538 tamże) - niemiecki teolog luterański i reformator w Heilbronnie. Opublikowany przez niego w 1528 r. katechizm uchodzi za drugi najstarszy katechizm luterański. Dzięki jego negocjacjom miasta Heilbronn i Wimpfen nie zostały zniszczone w 1525 r. w czasie wojny chłopskiej.

Genealogia

Ojciec Bernhard (zm. 1517), ludwisarz, od 1479 członek rady miejskiej w Heilbronnie; matka Anna, córka szewca Fritza; - ożenił się 20 kwietnia 1526 z Barbarą Wißbronn (zm. 1560/61); miał syna i córkę.

Życiorys

Lachmann uczęszczał w Heilbronnie do szkoły łacińskiej, której rektorem był humanista Konrad Költer, który był także nauczycielem Jana Oekolampada, Erharda Schnepfa i Hansa Riessera (1490-1554). W 1505 r. wstąpił na uniwersytet w Heidelbergu, gdzie w 1507 r. został bakałarzem siedmiu sztuk wyzwolonych, w 1508 r. magistrem, a w 1509 r. bakałarzem obu praw.

Po otrzymaniu święceń duchownych został w 1514 r. zastępcą proboszcza w kościele Kilianskirche w Heilbronnie. W 1521 r. nabył tytuł licencjata i doktora obojga praw. W tym samym roku został następcą zmarłego kaznodziei dr Johanna Chrenera von Schärdinga w Kilianskirche.

Najpóźniej od 1524 r. zaczął głosić kazania w duchu luterańskim, które cieszyły się wielkim zainteresowaniem. Do wiosny 1525 r. nowa nauka ugruntowała się w heilbronnskich warstwach średnich i wyższych, jak również w kręgu kleryków. Jednak pełne przeprowadzenie Reformacji przerwał w 1525 r. wybuch wojny chłopskiej. Lachmann wzywał chłopów do odstąpienia od przemocy, do podporządkowania się władzy świeckiej i do przyjęcia nowej wiary. Po upadku chłopów wstawiał się za nimi i wielu uratował przed straceniem. W latach 1528-1530 udało mu się przeprowadzić Reformację w Heilbronnie i okolicach. W 1528 r. udzielił pierwszej Komunii Świętej pod dwoma postaciami. W 1529 r. był uczestnikiem protestu w Spirze, w 1530 r. brał udział w Reichstagu w Augsburgu, gdzie przedłożył cesarzowi Karolowi V Confessio Heilbronnensis. 18 listopada 1530 r. miała miejsce przysięga heilbronnskiej rady miejskiej i bezwarunkowe opowiedzenie się po stronie Wyznania Augsburskiego oraz nowej wiary. W krótkim czasie sporządził nowe porządki chrztu, małżeństwa i nabożeństwa, które odtąd odprawiano w języku niemieckim oraz przeprowadził reformę szkolnictwa, opieki nad chorymi i sierotami. Razem ze swoim wiernym towarzyszem w tych latach, nauczycielem Kasparem Gretterem, późniejszym wirtemberskim kaznodzieją dworskim, napisał Katechizm Heilbronnski (niem. Heilbronner Katechismus), który jest drugim najstarszym katechizmem w Kościele ewangelickim.

Kiedy Lachmann zmarł, pozostawił umocniony zbór ewangelicko-luterański, który przetrwał także w trudnych czasach wojny szmalkaldzkiej, przymusowego wprowadzenia interim augsburskiego i do 1803 r. Heilbronn pozostał czysto protestanckim miastem.

Dzieła (wybór)

  • Drei christliche Ermahnungen an die Bauernschaft, ehe sie vor Weinsberg gezogen, von ihrem Fürnehmen abzustehen, 1525.
  • Catechesis oder Unterricht der Kinder, wie er zu Heilbronn gelehrt und gehalten wird, 1528.

Literatura

  • Theodor Schott: Lachmann, Johann Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 17, Duncker & Humblot, Leipzig 1883, s. 469–471.
  • Helmut Schmolz: Lachmann, Johann w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 13, Duncker & Humblot, Berlin 1982, ISBN 3-428-00194-X, s. 370.
  • Hartmut Lohmann: LACHMANN, Johann w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 4, Bautz, Herzberg 1992, ISBN 3-88309-038-7, s. 934–935.