Wilhelm Vatke

Genealogia

• Żona: Minna z domu Döring z Berlina.

Życiorys

Po śmierci ojca, który był pastorem w Behnsdorf, Johann Karl Wilhelm Vatke zamieszkał w 1817 roku z matką (zm. 1818) i starszym bratem w Helmstedt. W latach 1816–20 uczył się w gimnazjum w Helmstedt, następnie w Franckesche Stiftungen (patrz August Hermann Francke) w Halle. Jesienią 1824 zaczął studia teologiczne w Halle, gdzie jego nauczycielami byli Wilhelm Gesenius i Julius August Ludwig Wegscheider. Od 1826 kontynuował je przez trzy semestry w Getyndze u Georga Heinricha Augusta von Ewalda i od Wielkanocy 1828 w Berlinie u Augusta Neandera, Friedricha Schleiermachera, Philippa Konrada Marheineke i Georga Wilhelma Friedricha Hegla. W 1830 habilitował się na uniwersytecie w Berlinie, zaczął tam wykładać jako privatdozent, a w 1837 został profesorem nadzwyczajnym. Jako zwolennik Hegla i krytyk Starego Testamentu popadł w konflikt z ortodoksyjnymi teologami, co uniemożliwiło mu awans na profesora zwyczajnego.

Vatke przyjaźnił się z Davidem Straußem. Znany szwabski teolog Karl Friedrich von Gerok wypowiedział się o wykładach Vatke: „Z teologów szkoły heglowskiej skorzystaliśmy najwięcej u Vatke, którego gruntowna wiedza, roztropna krytyka i jasne przedstawienie tematu szczególnie do nas docierało…”.

Vatke opublikował tylko dwa duże dzieła: Teologia biblijna przedstawiona naukowo (Die biblische Theologie, wissenschaftlich dargestellt, 1835) i Ludzka wolność w jej relacji do grzechu i łaski Bożej przedstawiona naukowo (Die menschliche Freiheit in ihrem Verhältniß zur Sünde und zur göttlichen Gnade wissenschaftlich dargestellt, Berlin 1841). Później odszedł od teorii Hegla i większy wpływ wywierały na niego nauki przyrodnicze, a także poglądy Immanuela Kanta. Z tego powodu określano go pseudohegelianem.

Dzieła (wybór)

• Teologia biblijna przedstawiona naukowo (Die biblische Theologie, wissenschaftlich dargestellt, tom I: Die Religion des Alten Testaments nach den kanonischen Büchern entwickelt), Berlin 1835.
• Ludzka wolność w jej relacji do grzechu i łaski Bożej przedstawiona naukowo (Die menschliche Freiheit in ihrem Verhältniß zur Sünde und zur göttlichen Gnade wissenschaftlich dargestellt), Berlin 1841.
• Wydawca Hermann Preiss: Filozofia religii albo ogólna teologia filozoficzna (Religionsphilosophie oder allgemeine philosophische Theologie, na podstawie wykładów Vatke), Bonn 1888.

Literatura

• Heinze, Max, "Vatke, Wilhelm" w: Allgemeine Deutsche Biographie 39 (1895), s. 508-510; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118767380.html#adbcontent