Johann Isenmann

Johann Isenmann (właściwie Eisenmenger, ale znany także jako Isenmenger, Eyßenmanger; ur. ok. 1495 roku w in Schwäbisch Hall; zm. 18 lutego 1574 roku w Anhausen) – luterański teolog i reformator.

Genealogia ↑

Ojciec Hans, garbarz i radca w mieście Schwäbisch Hall; matka b.d.; - ożenił się 1) w Sulzfeld/Kraichgau 6.9.1527 roku z Christianą (zm. 1531) z Norymbergii - Wöhrd wdową po złotniku Hansie Stettnerze w Heidelbergu ( uciekła z klasztoru ), 2) w Schwäbisch Hall w 1533 roku z Kathariną Baur (zm. 1563), wdową po Nikolausie Reinpot; miał 1 córkę Catharinę (ok. 1532–1587), która poślubiła reformatora Johannesa Brenza.

Życiorys ↑

Johann Isenmann studiował teologię na uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie przystąpił do luteran i zaprzyjaźnił się z Johannesem Brenzem. W 1524 roku, pomimo braku święceń kapłańskich, został pastorem w kościele St. Michael (św. Michała) w Schwäbisch Hall. W 1527 roku razem z Brenzem zniósł mszę poranną (prymaria) w Schwäbisch Hall. Ścisła współpraca z Brenzem skutkowała przystąpieniem do Syngramma Suevicum i wprowadzaniem Reformacji w Wirtemberdze. W latach 1526/27 współpracował przy tworzeniu nowego porządku kościelnego oraz katechizmu Brenza dla Schwäbisch Hall. W 1542 roku został superintendentem w Schwäbisch Hall, a w 1546 powołano go do rady wolnego miasta Wimpfen, aby przeprowadził tam Reformacją.
Ponieważ wzywał do odrzucenia wprowadzonego po I wojnie szmalkaldzkiej Interim augsburskiego, zwolniono go w 1548 roku z rady miasta i otrzymał zaledwie stanowisko kaznodziei w Urach.
Od 1551 roku był generalnym superintendentem w Tybindze. Współtworzył Confessio Virtembergica ( pol. konfesję wirtemberską) na potrzeby soboru Trydenckiego oraz w 1561 roku Apologia Confessionis Wirtembergicae ( pol.obrona konfesji wirtemberskiej). W 1558 roku został pierwszym ewangelickim opatem w klasztorze Anhausen/Brenz, w którym przeprowadził Reformację i założył szkołę klasztorną którą kierował, aż do śmierci.
Johann Isenmann był ścisłym współpracownikiem Johannesa Brenza zwłaszcza w kwestiach praktycznej teologii i porządku kościelnego.

Dzieła (wybór) ↑

  • , Bedencken hern J. Brentii und Isenmanni über des Bundt verainigung und was hierunder eim E. Rath verantwortlich. 1527 razem z Jhannesem Brenzem.
  • Refutatio Tertiae partis Sotici scripti, cui Autor Titulum fecit, De Utilitate Et Necessitate Aliorum Iudicio, Sine Suo Proprio Credendi. 1561.

Literatura ↑

  • Julius Hartmann: Isenmannus, Johann. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 14, Duncker & Humblot, Leipzig 1881, s. 634.
  • Gerd Wunder: Isenmannus, Johann. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 10, Duncker & Humblot, Berlin 1974, s.196.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała